Bradykardia zatokowa
Bradykardia to stan, kiedy czynność akcji serca jest zbyt wolna w stosunku do fizjologicznych potrzeb organizmu. Przeciwieństwem bradykardii jest tachykardia, będąca zbyt szybką pracą serca. Normą natomiast jest rytm zatokowy.
Bradykardia zatokowa ma związek z zaburzeniami w wytwarzaniu bodźców w węźle zatokowo-przedsionkowym. Zazwyczaj jest pierwszym symptomem zespołu chorej zatoki (zespołu chorego węzła zatokowego), należącego do zaburzeń automatyzmu serca.
Dzięki cyklicznej, spontanicznej depolaryzacji węzeł zatokowo-przedsionkowy pełni nadrzędną funkcję w układzie bodźco-przewodzącym serca. Można go nazwać naturalnym rozrusznikiem serca. Powolna, stopniowa depolaryzacja węzła zatokowo-przedsionkowego odpowiada za rytm zatokowy (prawidłową pracę serca).
Zaś nieprawidłowości w pracy węzła zatokowo-przedsionkowego prowadzą do zaburzeń rytmu serca, takich jak bradykardia czy tachykardia zatokowa.
Bradykardię zatokową wykrywa się najczęściej na podstawie badania elektrokardiograficznego – standardowego lub 24‐godzinnej rejestracji EKG metodą Holtera.
Reklama
Bradykardia zatokowa - zapis EKG
Jaki zapis EKG świadczy o bradykardii zatokowej? Rytm zatokowy rozpoznaje się w badaniu EKG wtedy, gdy załamek P jest zawsze dodatni w odprowadzeniu II i zawsze ujemny w aVR, natomiast częstotliwość rytmu mieści się w granicach 60-100 uderzeń na minutę.
Bradykardię stwierdza się wtedy, gdy częstość akcji serca w czasie czuwania wynosi poniżej 60 uderzeń na minutę. Tachykardię natomiast rozpoznaje się wtedy, gdy rytm zatokowy ma częstotliwość powyżej 100 uderzeń na minutę.
Bradykardia zatokowa jest pierwszą, lecz nie jedyną oznaką zespołu chorej zatoki. U pacjentów cierpiących na dysfunkcję węzła zatokowego, poza bradykardią, występują także następujące nieprawidłowości:
- niemiarowość zatokowa z różnicą pomiędzy kolejnymi odstępami P‐P powyżej 80 ms
- zaburzenia chronotropizmu (brak przyspieszenia czynności serca w trakcie maksymalnego wysiłku)
- nasilone zwolnienie rytmu serca w trakcie odpoczynku po wysiłku.
Mogą także wystąpić tzw. pauzy zatokowe, powstające w mechanizmie zahamowania zatokowego lub z powodu bloku zatokowo‐przedsionkowego. W dysfunkcji węzła zatokowego mogą też występować tachyarytmie lub przeplatające się epizody bradykardii i tachykardii.
Reklama
Bradykardia zatokowa – objawy
Bradykardia zatokowa często jest wykrywana przypadkowo w czasie badania EKG, nie dając żadnych objawów chorobowych.
Natomiast objawowa bradykardia manifestuje się:
- męczliwością,
- sennością,
- obniżoną wydolnością fizyczną,
- zawrotami głowy,
- zasłabnięciami,
- krótkotrwałymi utratami przytomności.
Reklama
Bradykardia zatokowa w nocy
Rytm zatokowy to częstość akcji serca wynosząca od 60 do 100 uderzeń na minutę. Jeśli serca zaczyna bić wolniej, daje to podstawy do zdiagnozowania bradykardii. Warto jednak podkreślić, że rytm zatokowy zmienia się w zależności od sytuacji klinicznej.
Jest szybszy w czuwaniu, w czasie aktywności fizycznej i przy wysokiej temperaturze, natomiast zwalnia we śnie i w czasie odpoczynku. Jeśli w 24-godzinnym badaniu metodą Holtera u pacjenta wykryto epizody bradykardii zatokowej tylko w czasie snu, może to być fizjologiczny objaw, który nie wymaga leczenia.
Reklama
Leczenie bradykardii zatokowej
Leczenie bradykardii zatokowej zależy od jej przyczyny. Jeśli bradykardia jest przejawem zespołu chorej zatoki i towarzyszą jej inne objawy chorobowe, leczenie może polegać na wszczepieniu pacjentowi stymulatora serca. Dysfunkcja węzła zatokowego o stałych charakterze jest dość częstym schorzeniem u seniorów. Szacuje się, że występuje u 1 na 600 osób w podeszłym wieku i w ponad 50 proc. przypadków jest wskazaniem do wszczepienia rozrusznika.
Przyczynami bradykardii mogą też być choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, schorzenia tarczycy, zaburzenia wodno-elektrolitowe. Wówczas konieczne jest leczenie przyczynowe.
W procesie diagnostycznym zaburzeń rytmu serca lekarz powinien wziąć także pod uwagę fakt, że zbyt wolna praca serca może być skutkiem oddziaływania czynników zewnętrznych, takich jak:
- niska temperatura ciała,
- stosowanie niektórych leków,
- zażywanie narkotyków,
- nadużywanie alkoholu,
- stresujący tryb życia.
