Czym jest brodawczak w gardle i krtani?
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus) ma prawie 200 genotypów, które wywołują infekcje o różnym nasileniu i skutkach. Niektóre zakażenia mijają niepostrzeżenie, inne mogą utrzymywać się dłużej i objawiać się brodawkami czy zmianami na narządach płciowych, rzadziej w gardle. Niektóre genotypy HPV są powiązane z rozwojem nowotworów, najczęściej raka szyjki macicy.
Brodawczaki w gardle, znane również jako brodawczaki krtani lub brodawczaki gardłowe, są najczęściej wywoływane przez HPV 6 i HPV 11 - genotypy tzw. niskiego ryzyka onkogennego.
Osoby, które zastanawiają się, co to jest brodawczak w gardle, informujemy, że zmiany mogą różnić się wyglądem w zależności od ich rozmiaru, lokalizacji i stadium rozwoju. Warto mieć świadomość, że brodawczaki mogą pojawiać się w gardle (orofarynksie), na krtani, na strunach głosowych lub w okolicach migdałków. Rozmiar brodawczaków może być różny - od bardzo małych, ledwo zauważalnych, do większych, które mogą powodować problemy z oddychaniem lub połykaniem.
Najczęściej brodawczak w gardle wygląda jak mała, mięsista wypukłość lub guzek o nierównej, brodawkowatej powierzchni, przypominającej kalafior. Zmiany są różowe lub czerwonawe, ale mogą być też upodabniać się do otaczającej tkanki, wtedy stają się blade lub białawe.
W ciągu ostatnich lat zanotowano wzrost zakażeń wirusem HPV w gardle i jamie ustnej. Najczęściej diagnozuje się je u małych dzieci, wskutek zarażenia HPV od matki podczas porodu, a także u młodych dorosłych, w wyniku zakażenia drogą płciową.
Brodawczaki mogą być klasyfikowane w ICD-10 jako D10 (Nowotwory łagodne jamy ustnej i gardła). Z kolei powodujące je wirusy zostały opisane w klasyfikacji ICD-11 jako XN7DE - Human papillomavirus 6 oraz XN7T9 Human papillomavirus 11.
Brodawczak krtani
Brodawczaki krtani są najczęściej diagnozowane u dzieci, zwykle przed piątym rokiem życia. Wymagają skrupulatnej diagnozy, ponieważ ze względu na mniejsze rozmiary dróg oddechowych, mogą prowadzić u maluchów do duszności i problemów z oddychaniem. Znacznie rzadziej występuje brodawczak krtani u dorosłych. W tej grupie wiekowej transmisja wirusa następuje najczęściej na skutek aktywności seksualnej.
Brodawczakowatość krtani może wywoływać szereg objawów, w tym problemy z oddychaniem, kaszel, a w przypadku dużych brodawczaków - uczucie obecności ciała obcego w gardle. U dzieci duże brodawczaki mogą powodować świstający oddech, szczególnie podczas wysiłku fizycznego lub płaczu. Jeśli brodawczak umiejscowi się na strunach głosowych, wywołuje chrypkę, obniżenie tonu głosu lub jego nienaturalną modulację.
Diagnoza HPV krtani często wymaga laryngoskopii - umożliwiającej bezpośrednie obejrzenie krtani. Leczenie może obejmować zabiegi chirurgiczne, mające na celu usunięcie brodawczaków, a czasem terapie farmakologiczne.
Brodawczaki w krtani, mimo że są zazwyczaj łagodne, mogą powodować znaczące problemy zdrowotne, zwłaszcza u dzieci, dlatego w przypadku wystąpienia objawów sugerujących ich obecność, ważna jest szybka konsultacja lekarska.
Reklama
HPV w jamie ustnej i na języku
Brodawczaki w jamie ustnej to łagodne guzy, będące skutkiem infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Choć większość zmian ma charakter niezłośliwy, warto zwrócić uwagę zwłaszcza na onkogenny HPV 16 - często wywołujący kłykciny na gardle i zwiększający ryzyko rozwoju raka w jamie ustnej.
W jamie ustnej brodawczak ludzki zazwyczaj ma postać mięsistego, wypukłego guzka o nierównej powierzchni. Może pojawiać się na języku, wewnętrznej stronie policzków, dziąsłach, podniebieniu lub wargach.
Brodawczak płaskonabłonkowy, jedna z najczęstszych zmian wywoływanych przez HPV w jamie ustnej, pojawia się w klasyfikacji ICD-10 jako D10 - Nowotwór niezłośliwy jamy ustnej i gardła. Zmiana występuje zazwyczaj na języku lub wewnętrznych stronach policzków, może mieć szorstką, nierówną powierzchnię. Chociaż jest to łagodna, istnieje ryzyko transformacji w zmianę złośliwą, zwłaszcza przy zakażeniu onkogennymi typami HPV.
W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących zmian, trzeba niezwłocznie skontaktować się z lekarzem rodzinnym lub dentystą. Regularne badania jamy ustnej są bardzo pomocne we wczesnym wykrywaniu zmian związanych z HPV.
Brodawczak na języku
Brodawczaki na języku to powodowane przez wirus HPV łagodne guzy, które mogą pojawić się na wierzchu języka, po bokach, pod językiem i przy gardle. Co ważne - narośl na języczku w gardle (nazywanym także nagłośnią) bywa mylona z brodawczakiem, ale jest to zazwyczaj inny typ zmiany, który warto skonsultować z lekarzem.
Wszystkich zastanawiających się, jak wyglądają brodawki na języku, informujemy, że najczęściej mają one postać małych, mięsistych wypukłości, choć zdarzają się też zmiany o płaskiej powierzchni. Zazwyczaj upodabniają się do otaczającej tkanki, mogą być różowe, czerwonawe lub białawe. Ilość i wielkość brodawek na języku zależy od ogólnego stanu układu odpornościowego.
Czasem zmiany na języku mogą przypominać kurzajki. Choć termin ten zwykle odnosi się do spowodowanych przez HPV zmian występujących na skórze, to ten sam kształt może pojawiać się na języku.
U dziecka brodawki na języku mogą wystąpić w wyniku infekcji HPV, ale też innych czynników, takich jak urazy, ugryzienia czy nawyki ssania. Zazwyczaj są to zmiany łagodne i mogą ustępować samoistnie.
W przypadku zauważenia jakiejkolwiek narośli lub zmiany na języku, zarówno u dziecka, jak i u dorosłego, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub dentystą.
Większość brodawek na języku jest łagodna, ale należy je ocenić, szczególnie jeśli są bolesne, powodują dyskomfort, utrudniają jedzenie, mówienie lub nie ustępują samoistnie.
Brodawczak na migdale
Brodawczak migdałka podniebiennego to łagodny guzek, powstały w wyniku infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Zwykle prezentuje się jako mięsista, wypukła zmiana o nierównej powierzchni, w kolorze różowym, czerwonawym lub bladoróżowym.
HPV jest wirusem przenoszonym głównie drogą płciową, ale zarażenie może też nastąpić przez kontakt bezpośredni z zainfekowaną tkanką. Dlatego brodawczak ludzki na migdale bywa obserwowany u dzieci.
Chociaż brodawczaki na migdale są zazwyczaj łagodnymi zmianami, mogą powodować u dziecka niepożądane objawy, takie jak trudności w połykaniu, uczucie obecności ciała obcego w gardle, a czasami ból.
Ze względu na możliwe komplikacje i konieczność dokładnej diagnozy, ważne jest, aby każdą zmianę w obrębie migdałków podniebiennych konsultować z lekarzem. Zwłaszcza, jeśli pojawią się problemy z jedzeniem lub oddychaniem, należy niezwłocznie zwrócić się o pomoc medyczną.
Reklama
Przyczyny HPV w gardle i jamie ustnej. Jak można się zarazić?
Osoby, które zauważyły u siebie białe kropki na ustach, polipy w przełyku lub charakterystyczne brodawki w gardle, zastanawiają się, czy to aby nie HPV. Specjalnie dla nich wyjaśniamy, jak można się zarazić brodawczakiem w gardle.
Najczęstszą przyczyną brodawczaków w gardle jest przeniesienie wirusa HPV drogą płciową, zazwyczaj poprzez seks oralny. Możliwe jest także przeniesienie wirusa przez bezpośredni kontakt z zainfekowaną tkanką lub płynami ustrojowymi. Jeśli zatem zaobserwujemy zmiany u młodszych nastolatków, warto mieć świadomość, że przyczyną np. kurzajek na języku mógł być niedostateczny poziom higieny - niekoniecznie kontakt seksualny.
W przypadku niemowląt do zarażenia dochodzi najczęściej w trakcie porodu, dlatego w przypadku ciąży u osoby ze stwierdzonym HPV tak ważna jest ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym.
Reklama
Objawy HPV w gardle i jamie ustnej
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w obszarze jamy ustnej, gardła, krtani oraz na języku może wywoływać różne objawy, choć często zdarza się też, że infekcja przebiega bezobjawowo. Oto najpopularniejsze symptomy:
- Brodawczak w gardle, a w szczególności na strunach głosowych objawia się chrypką lub zmianami w głosie, trudnościami w połykaniu (szczególnie gdy na gardle pojawia się duże brodawki lub kłykciny). Rzadkimi objawami infekcji wirusem HPV są uczucie ciała obcego w gardle i brodawczaki na migdale. Warto zaznaczyć, że często mylnie łączone z HPV są przezroczyste bąble w gardle. Tymczasem ich przyczyną jest zazwyczaj ostre zapalenie gardła, wywołane przez zakażenia wirusami Coxsackie z grupy A. Warto mieć to na uwadze.
- Wirus HPV w jamie ustnej objawia się najczęściej widocznymi zmianami tkanek, takimi jak brodawki, kurzajki czy kłykciny kończyste. Zmiany mogą pojawić się jako niewielkie, brodawkowate wypukłości na języku, wewnętrznej stronie policzków, dziąsłach czy na wargach. Zdarza się, że towarzyszy im dyskomfort lub ból, szczególnie podczas jedzenia lub mówienia.
- Brodawczaki krtani najczęściej objawiają się chrypką, szczególnie gdy brodawki zalegają na strunach głosowych. W przypadku dużych brodawczaków charakterystycznym objawem jest kaszel i problemy z oddychaniem.
- HPV na języku objawia się brodawczakami lub kłykcinami na powierzchni języka lub pod nim. Często towarzyszy im nieprzyjemne odczucie dyskomfortu, szczególnie przy ssaniu, jedzeniu lub mówieniu.
Reklama
Jak wykryć wirusa HPV w gardle i jamie ustnej?
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących zmian w jamie ustnej, gardle lub na języku, należy skonsultować się z lekarzem. Diagnostyka może wymagać specjalistycznych badań, bo nawet typowe dla infekcji HPV zmiany mogą być symptomami innych chorób.
Poniżej opiszemy, jak wykryć wirusa hpv w gardle i jamie ustnej - oto najważniejsze metody diagnostyczne stosowane w takich przypadkach:
- Laryngoskopia pozwala lekarzowi dokładnie zbadać gardło, krtani i struny głosowe. Procedura ta jest używana do identyfikacji widocznych zmian, takich jak brodawczaki charakterystyczne dla HPV.
- Jeśli podczas laryngoskopii zostaną wykryte jakieś podejrzane zmiany w gardle, może być wykonana biopsja, czyli pobranie próbki tkanki do analizy histopatologicznej. Badanie to pozwala określić rodzaj zmiany (łagodna, przednowotworowa, nowotworowa) i obecność HPV.
- W niektórych przypadkach mogą być stosowane metody obrazowania, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia komputerowa (CT), aby ocenić rozmiar i rozprzestrzenienie zmian.
- Testy na obecność HPV w jamie ustnej nie są tak powszechnie dostępne jak te stosowane w przypadku szyjki macicy. Większość dostępnych testów domowych na HPV skupia się na infekcjach narządów płciowych, a ich skuteczność w wykrywaniu HPV w jamie ustnej nie jest potwierdzona.
- Równie ważne pod kątem wczesnego wykrywania niepokojących zmian w jamie ustnej i gardle są regularne kontrole u stomatologa lub laryngologa.
Reklama
Leczenie brodawczaka w gardle i jamie ustnej
Wiele osób, u których pojawiły się charakterystyczne dla HPV brodawkowate zmiany w jamie ustnej, zastanawia się, do jakiego lekarza się udać. Najlepszą opcją jest wizyta u laryngologa, jednak jeśli do specjalisty trzeba bardzo długo czekać, warto dopytać swojego lekarza rodzinnego lub stomatologa. Nawet podczas rutynowej wizyty można uzyskać wstępną ocenę i zalecenia co do dalszego postępowania. Ważne, aby dopytać o możliwości leczenia na NFZ - w listopadzie 2023 pojawiły się nowe wytyczne w kwestii refundacji terapii płaskonabłonkowych nowotworów HPV.
Leczenie HPV w jamie ustnej budzi u wielu osób obawy związane z bólem i restrykcjami żywieniowymi. Nie zawsze słusznie. Leczenie brodawczaków w gardle i jamie ustnej zależy od ich wielkości, umiejscowienia, objawów, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz genotypu wirusa HPV.
Oczywiście leczenie kłykcin kończystych na języku czy brodawczaka płaskonabłonkowego przełyku stanowi zazwyczaj poważniejsze wyzwanie niż brodawki na języku. Tym niemniej wybór metody leczenia HPV w gardle pozostaje w gestii lekarza, rozważającego każdy przypadek indywidualnie.
Najczęstszą metodą usunięcia brodawczaków w gardle i jamie ustnej jest laseroterapia. Opcją jest też krioterapia, czyli zamrażanie zmian. W przypadkach, gdy interwencja chirurgiczna nie jest możliwa lub w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu, lekarz zapisuje na HPV w jamie ustnej leki antywirusowe lub immunomodulujące.
Po leczeniu ważne są regularne kontrole, aby monitorować ewentualny nawrót zmian i ocenić stan zdrowia pacjenta.
Usunięcie brodawczaka w gardle i jamie ustnej
Usuwanie brodawczaków w gardle, jamie ustnej oraz na języku jest zazwyczaj prostym zabiegiem, wykonywanym przez chirurga w znieczuleniu miejscowym. Pierwszym punktem jest zawsze konsultacja lekarska, w celu oceny zmiany i ustalenia najlepszej metody leczenia. W większości gabinetów cena usunięcia brodawczaka w gardle oscyluje między 300 a 400 zł.
Małe brodawczaki często są wycinane skalpelem, a te większe lub ulokowane w trudniej dostępnych miejscach - laserem. Wiele osób preferuje tę metodę, ze względu na jej precyzyjność i minimalne uszkodzenie otaczających tkanek. Ostatnio popularyzuje się także leczenie HPV poprzez wymrażanie lub elektrokoagulację brodawki na języku.
Pacjenci zazwyczaj szybko wracają do zdrowia i rutynowych aktywności, choć mogą otrzymać zalecenia dotyczące diety. W większości przypadków ból i dyskomfort po zabiegu skutecznie leczą ogólnie dostępne środki przeciwbólowe.
Reklama
Czy brodawczak gardle i jamie ustnej jest niebezpieczny?
Wiele osób, które zaobserwowało u siebie charakterystyczne kalafiorowate zmiany w jamie ustnej, zastanawia się, czy brodawczaki są groźne. Spieszymy z odpowiedzią, że nie jest to kwestia jednoznaczna.
Brodawczak w gardle i jamie ustnej związany z obecnością wirusa HPV jest najczęściej zmianą łagodną. Jednak trzeba pamiętać, że kluczową kwestią jest, który genotyp wirusa spowodował infekcję. Zakażenie onkogennymi typami HPV oznacza zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów. Zwłaszcza HPV 16 i 18 najczęściej prowadzą do przekształcenia łagodnych zmian w złośliwe, sprzyjające rozwojowi raka gardła, krtani lub jamy ustnej.
Warto mieć świadomość, że symptomy raka w tych obszarach łatwo pomylić z tymi, które zwykle towarzyszą niezłośliwym brodawkom HPV na języku czy w gardle. Podobne objawy to: chrypka, trudności w połykaniu, uczucie obecności ciała obcego w gardle i ból. Należy zwrócić uwagę na trwałe zmiany w jamie ustnej, gardle lub na strunach głosowych, szczególnie jeśli towarzyszy im utrata masy ciała. Wczesna diagnoza jest kluczowa, dlatego w takim przypadku należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Oczywiście większość genotypów HPV nie wywołuje zmian złośliwych, tym niemniej
brodawki na języku czy kłykciny kończyste w gardle mogą się powiększać, prowadząc do problemów z oddychaniem, połykaniem i mówieniem. Dlatego zawsze należy je traktować poważnie i monitorować ich stan. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości czy niepokojących objawów, należy skonsultować się z lekarzem.
Zapobieganie brodawczakowi w gardle i jamie ustnej
HPV jest jednym z najczęściej występujących wirusów przenoszonych drogą płciową i wielu zarażonych nie wykazuje żadnych objawów. Zatem - jak minimalizować ryzyko zakażenia? Przede wszystkim, warto mieć wiedzę, jak można zarazić się wirusem HPV.
Skuteczna profilaktyka zakażeń HPV w jamie ustnej i gardle obejmuje przede wszystkim szczepienie i unikanie seksu oralnego z osobami o nieznanej przeszłości seksualnej. Ginekolodzy zalecają szczepienie przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, dlatego też szczepionka przeciw HPV jest refundowana przez NFZ dla młodszych nastolatków. Osoby starsze mogą się szczepić odpłatnie.
W profilaktyce HPV ważne jest utrzymanie dobrego stanu zdrowia. Warto pamiętać, że tym, czego szczególnie nie lubi HPV, jest silny układ odpornościowy.
Trzeba też mieć świadomość, że regularne wizyty u lekarza, w tym badania stomatologiczne, pozwolą wykryć i w porę zdiagnozować zmiany spowodowane przez HPV. Podejmowanie środków zapobiegawczych jest kluczowe w minimalizowaniu ryzyka zarażenia i jego potencjalnych konsekwencji.
