Co to jest i jak działa cefuroksym?
Co to jest cefuroksym? To antybiotyk cefalosporynowy drugiej generacji stosowany w leczeniu infekcji bakteryjnych. Lek ten został opatentowany w 1971 roku, a dopuszczono go do użytku już 6 lat później.
Pierwotnie sprzedawano go i sprzedaje się dalej pod handlową nazwą Zinacef firmy GlaxoSmithKline. Jednak od tamtego czasu na rynek trafiło sporo odpowiedników cefuroksymu.
W 2020 znalazł się na 325 miejscu najczęściej przepisywanych leków w Stanach Zjednoczonych z liczbą ponad 800 000 wystawionych na niego recept.
Czy cefuroksym to penicylina? Nie, cefuroksym jest antybiotykiem z grupy cefalosporyn, jednak podobnie jak penicylina, należą one do szerszej grupy antybiotyków zwanych beta-laktamami.
Mają one pewne podobieństwa strukturalne lecz są to antybiotyki o różnych strukturach chemicznych i mechanizmach działania. Niemniej, jeśli pacjent jest uczulony na penicylinę to może, lecz nie musi, być wrażliwy również na cefalosporyny, w tym cefuroksym.
Jest to bardzo indywidualna kwestia i nie ma żadnej reguły odnośnie tego, kto może być uczulony na ten antybiotyk.
Początek treści sponsorowanej
Probiotyki odgrywają ważną rolę w naszym organizmie. Te dobroczynne bakterie przyczyniają się do wspomagania odporności. Podczas antybiotykoterapii, dzieci są szczególnie narażone na liczne zakażenia ze strony przewodu pokarmowego, należy wówczas sięgnąć po preparat przywracający równowagę flory bakteryjnej. Na rynku dostępne są probiotyki bez recepty, w wielu owocowych smakach. Mają ciekawą formę żelków w kształcie misia, co na pewno spodoba się maluchom. Suplementy można podawać już od 3. roku życia. Owocowy probiotyk dla dzieci znajdziesz TUTAJ.
Koniec treści sponsorowanejOddzielny akapit należy poświęcić, by wyjaśnić różnicę między solą sodową cefuroksymu a aksetylem cefuroxymu, gdyż nie są to dokładnie te same związki.
Otóż aksetyl cefuroksymu jest tak zwanym prolekiem, czyli substancją, która dopiero w organizmie przekształca się w aktywną fazę leku. Cefuroksym w formie soli sodowej w bardzo małym stopniu wchłania się do krwioobiegu. Z tego względu jest on podawany tylko dożylnie lub domięśniowo.
Aksetyl cefuroksymu z kolei wchłania się z przewodu pokarmowego i dopiero wtedy przekształca się w aktywnie biologiczną cząsteczkę. Ta postać jest przeznaczona do stosowania doustnego.
Reklama
Zastosowanie cefuroksymu - na co działa?
Według oficjalnej Charakterystyki Produktu Leczniczego zastosowanie cefuroksymu obejmuje leczenie dorosłych, dzieci oraz noworodków w przypadku:
- pozaszpitalnego zapalenia płuc
- zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli
- powikłanego zakażenia dróg moczowych, w tym odmiedniczkowego zapalenia nerek
- zakażenia tkanek miękkich: zapalenia skóry i tkanki podskórnej, róży oraz zakażenia ran
- zakażenia w obrębie jamy brzusznej
- zapobiegania zakażeniom po operacjach w obrębie przewodu pokarmowego (również przełyku), ortopedycznych, układu sercowo-naczyniowego, ginekologicznych (również po cesarskim cięciu).
Spektrum działania cefuroksymu obejmuje również leczenie ostrego paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków, bakteryjnego zapalenia zatok przynosowych, ostrego zapalenia ucha środkowego, czy wczesnego stadium boreliozy.
Na jakie bakterie działa antybiotyk cefuroksym? Lek ten działa na wiele różnych grup bakterii. Szczególnie wrażliwe bakterie na cefuroksym to: niektóre szczepy gronkowców (Staphylococcus) i paciorkowców (Streptococcus), a także wiele bakterii z grupy Gram ujemnych.
Cefuroksym może być wrażliwy na specjalny enzym produkowany przez bakterie w celach obrony przed antybiotykami zwany beta-laktamazą.
Enzym ten ma za zadanie rozbijać pierścień beta-laktamowy będący podstawą budowy antybiotyku. Jednak cefuroksym, jako cefalosporyna II generacji jest bardziej oporny na beta-laktamazę, niż penicyliny lub cefalosporyny I generacji.
Dlatego może on być z powodzeniem stosowany również przeciwko bakteriom typu Haemophilus influenzae, Neisseria gonorrhoeae oraz na bakterie wywołujące boreliozę.
Reklama
Dawkowanie cefuroksymu - jakie są dostępne dawki?
Jak było wspomniane wcześniej, istnieją dwie formy tego antybiotyku. Aksetyl cefuroksymu, który służy do podawania doustnego (w formie tabletek lub zawiesiny do picia) oraz sól sodowa cefuroksymu do podawania dożylnego lub domięśniowego.
Dawkowanie cefuroksymu dożylnego lub domięśniowego jest uzależnione od zaawansowania choroby oraz masy ciała pacjenta.
Do wyboru są dawki cefuroksymu 250 mg, 500 mg i 750 mg w formie proszku do sporządzania roztworu lub zawiesiny do wstrzykiwań.
W przypadku dorosłych i dzieci ważących więcej niż 40 kg podaje się od 750 mg do 1500 mg, co 8 godzin. W przypadku dzieci ważących mniej niż 40 kg podaje się od 30 do 100 mg/kg masy ciała w 3 lub 4 dawkach (w przypadku noworodków podaje się 2 lub 3 dawki).
Dokładne informacje o dawkowaniu można znaleźć zawsze w Charakterystyce Produktu Leczniczego Cefuroksymu.
W przypadku aksetylu cefuroksymu doustnego mamy do wyboru dwie postaci - tabletki powlekane lub proszek do sporządzania zawiesiny doustnej.
Cefuroksym tabletki występuje w dawce 250 mg lub 500 mg. Zaś cefuroksym w syropie występuje w stężeniu 125 mg/5 ml lub 250 mg/5 ml.
Dawkowanie tej wersji antybiotyku wynosi od 250 mg do 500 mg dwa razy na dobę w przypadku dorosłych i dzieci ważących powyżej 40 kg. W przypadku dzieci poniżej tej granicy wagi przyjmuje się 10 - 15 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę.
Czy aksetyl cefuroksymu należy zażywać na czczo? Nie. Tabletki lub zawiesinę doustną najlepiej jest zażywać po posiłku w celu lepszego wchłaniania cefuroksymu co podnosi jego skuteczność.
Reklama
Cefuroksym w interakcjach z innymi substancjami - na co trzeba uważać?
Jak było wspomniane wcześniej, jest pewne podobieństwo między cefuroksymem a penicyliną - mianowicie łączy je pierścień β-laktamowy będący ich wspólną cechą nadającą podobny mechanizm działania.
Jednak zasadniczo są to różne leki i mogą działać na różne rodzaje bakterii.
Nie ma zbyt wielu poważnych interakcji cefuroksymu z innymi substancjami. Uważać muszą szczególnie pacjenci przyjmujący leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego.
W przypadku zmiany pH żołądka może dojść do gorszego wchłaniania się leku co zmniejsza jego biodostępność.
Dodatkowo muszą uważać również pacjenci stosujący silne leki diuretyczne (moczopędne), doustne leki przeciwzakrzepowe albo antybiotyki aminoglikozydowe.
Bezwzględnie zabronione jest stosowanie jednocześnie cefuroksymu i alkoholu. W takim przypadku może dojść nie tylko do słabszego działania antybiotyku, ale przede wszystkim do nasilenia działań niepożądanych, w tym tak zwanej reakcji disulfiramowej.
Jest to ostre zatrucie aldehydem octowym (czyli produktem przemiany etanolu). W przypadku wystąpienia reakcji disulfiramowej dochodzi do zahamowania działania enzymu (dehydrogenazy aldehydowej) rozkładającego aldehyd octowy na mniej groźny kwas octowy.
Może wtedy dojść do rozszerzenia źrenic, szybszego bicia serca, nudności, wymiotów, zaburzeń oddychania, czy spadku ciśnienia tętniczego i duszności.
Reklama
Przeciwwskazania do przyjmowania cefuroksymu
Jak podaje oficjalna Charakterystyka Produktu Leczniczego, głównymi przeciwwskazaniami cefuroksymu do stosowania są: nadwrażliwość na cefuroksym lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stwierdzona wcześniej nadwrażliwość na antybiotyki cefalosporynowe.
Ciężka nadwrażliwość (np. reakcja anafilaktyczna) na jakikolwiek inny antybiotyk beta-laktamowy (penicyliny, monobaktamy i karbapenemy) w wywiadzie.
Czy można stosować cefuroksym w ciąży? Według wielu badań nie odnotowano negatywnego wpływu tego antybiotyku na płód.
Jednak zawsze trzeba rozważyć zasadność skorzystania z cefuroksymu w ciąży uwzględniając, czy spodziewane korzyści są większe niż ewentualne ryzyko.
Podobnie jest w przypadku stosowania cefuroksymu i karmienia piersią. Najlepiej skonsultować się w tej kwestii z lekarzem.
Reklama
Skutki uboczne cefuroksymu. Czy powoduje uczulenie?
Do najczęstszych skutków ubocznych cefuroksymu należą towarzyszące terapii nadkażenia grzybicze (jest to zawsze spowodowane wyjałowieniem organizmu z bakterii, zarówno tych złych, jak i tych pożytecznych).
Ponadto może dochodzić do bólów i zawrotów głowy, nudności i ogólnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Do innych działań niepożądanych cefuroksymu, do których dochodzi dużo rzadziej, zaliczamy także małopłytkowość, leukopenię, dodatni odczyn Coombsa oraz wymioty i wysypki skórne.
W przypadku wystąpienia uczulenia na cefuroksym należy odstawić przyjmowanie preparatu i trzeba się natychmiast zgłosić do lekarza w celu przepisania innego, lepiej tolerowanego antybiotyku.
Reklama
Ile kosztują preparaty zawierające cefuroksym?
Wszystkie antybiotyki z cefuroksymem są w Polsce dostępne tylko i wyłącznie na receptę. Leki te powinny być do kupienia w każdej aptece.
Mogą się jednak zdarzyć przypadki, że w okresach zwiększonej zachorowalności (sezon jesień-zima) popyt na antybiotyki z cefuroksymem jest tak duży, że producenci nie nadążają z dostarczaniem leków do aptek. To skutkuje krótkotrwałymi niedoborami tych leków w aptekach.
Oryginalnym lekiem był Zinacef produkowany przez firmę farmaceutyczną GlaxoSmithKline. Jednak od momentu wprowadzenia go na rynek minęło wiele lat i ochrona patentowa wygasła.
Dzięki temu można aktualnie kupić wiele różnych zamienników cefuroksymu, które są produkowane przez różne firmy i sprzedawane pod innymi nazwami handlowymi.
Cena cefuroksymu w tabletkach ze 100 proc. odpłatnością waha się od 12 do 50 złotych w zależności od dawki i liczby tabletek w opakowaniu.
Jednak większość preparatów cefuroksymu jest refundowana. Te same leki z refundacją kosztują odpowiednio od 9 do 30 złotych.
Cefuroksym dla dzieci w postaci proszku do sporządzania zawiesiny doustnej jest nieco droższy, ale również jest w większości refundowany.
Jego ceny wahają się, w zależności od wielkości opakowania, czy stężenia leku i wynoszą od 10 do 35 złotych za opakowanie refundowane lub od 20 do 70 złotych za takie samo opakowanie ale ze 100 proc. odpłatnością.
Na zakończenie trzeba przypomnieć, by podobnie jak w przypadku wszystkich antybiotyków, przyjmować cefuroksym zgodnie z zaleceniami i ukończyć pełny cykl leczenia, aby mieć pewność, że infekcja została całkowicie wyeliminowana.
W przeciwnym wypadku może dochodzić do wzrostu bakterii antybiotykoopornych wobec, których znane aktualnie antybiotyki mogą być bezsilne.
