Cesarskie cięcie - jak wygląda i jakie są wskazania do jego wykonania?

Czym jest cesarskie cięcie?

Cesarskie ciecie jest zabiegiem ginekologicznym o charakterze chirurgicznym, stanowiącym alternatywę dla tradycyjnego porodu. Operacja polega na nacięciu kolejnych powłok brzusznych oraz macicy, w celu wyjęcia dziecka. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu przewodowym i jeśli nie wystąpią żadne komplikacje, trwa nie więcej niż kilkadziesiąt minut. Cesarskie cięcie wykonywane jest ze względu na rozmaite wskazania medyczne. Obecnie w Polsce poprzez cesarskie cięcie na świat przychodzi ponad 40 procent noworodków, co jest odsetkiem znacznie przewyższającym pożądany pułap, nakreślony przez Światową Organizację Zdrowia i wynoszący 15 procent.

Reklama

Jak wygląda cesarskie cięcie?

W czasie zabiegu cesarskiego cięcia pacjentka pozostaje przytomna i w pełni świadoma, zachowując kontakt z operującymi ją lekarzami. Do uśmierzenia bólu stosuje się znieczulenie przewodowe – zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowe. Pacjentka otrzymuje leki powodujące przerwanie przewodnictwa nerwowego do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego albo do płynu mózgowo-rdzeniowego w worku oponowym wokół rdzenia. W sporadycznych przypadkach, gdy operacja ma charakter nagły, interwencyjny, stosuje się też znieczulenie ogólne.

Sam zabieg polega na wykonaniu poprzecznego nacięcia o długości około 15 centymetrów w dolnej części brzucha, nieco nad wzgórkiem łonowym. Lekarz przecina fałdy brzuszne oraz macicę i wyciąga dziecko na zewnątrz. Pacjentka, która nie widzi samej operacji (nad jej brzuchem rozpostarty jest parawan), ma przez krótką chwilę sposobność zobaczyć się z maluchem, następnie jednak dziecko po cesarskim cięciu, po odcięciu pępowiny, trafia w ręce pediatry. Pozostała zaś część zespołu medycznego kończy operację, wyjmując łożysko, zszywając macicę oraz skórę brzucha.  

Reklama

Wskazania do cesarskiego cięcia

Wskazania do cesarskiego cięcia zostały bardzo precyzyjnie opisane w rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Specjaliści podzielili wskazania do cc na 4 grupy:

• Planowe, kiedy zawczasu wiadomo, że poród naturalny jest niemożliwy, utrudniony lub niebezpieczny. Tego typu wskazania to m.in:
  • nieprawidłowe położenie płodu,
  • niewspółmierność płodowo–miednicza (wady anatomiczne miednicy, makrosomia od 4500 g, duży płód w cukrzycy od 4250 g),
  • cienka blizna macicy poniżej 2mm,
  • wskazania pozapołożnicze: neurologiczne, okulistyczne, ortopedyczne, hematologiczne, kardiologiczne, psychiatryczne (więcej szczegółów poniżej)
• Pilne, czyli potencjalnie zagrażające życiu oraz zdrowiu matki i płodu:
  • nieprawidłowe ułożenie główki,
  • nieprawidłowe położenie płodu przy trwającej czynności skurczowej,
  • dystocja szyjkowa,
  • ciężki stan przedrzucawkowy,
  • przedwczesny poród, jeśli groziłby śmiercią lub poważnym uszkodzeniem dziecka.
• Naglące, kiedy występują powtarzające się zaburzenia, w każdej chwili powodujące ryzyko śmierci dla matki lub dziecka:
  • powtarzająca się bradykardia,
  • deceleracje późne lub zmienne przy nieefektywnej czynności skurczowej.
• Nagłe, kiedy zaburzenia zagrażające śmiercią występują w sposób ciągły, a cesarskie cięcie należy wykonać natychmiast, bez czekania na wyniki badań:
  • wypadnięcie pępowiny,
  • podejrzenie krwotoku wewnętrznego spowodowanego pęknięciem macicy,
  • przedwczesne oddzielenie łożyska.

Reklama

Wskazania do cc pozapołożnicze

W bardzo wielu przypadkach zabiegi cesarskiego cięcia wykonywane są z przyczyn pozapołożniczych. Tego typu wskazania do cc mogą być następujące:

• kardiologiczne - wskazaniem do cesarskiego cięcia są zaburzenia wywołujące III i IV stopień niewydolności krążenia;
• okulistyczne - zaawansowana retinopatia i odwarstwienie siatkówki;
• pulmonologiczne - schorzenia ograniczające pojemność życiową płuc;
• ortopedyczne - zmiany w kręgosłupie uniemożliwiające poród naturalny;
• neurologiczne – zabieg przeprowadza się po uwzględnieniu pisemnej opinii lekarza neurologa wskazującego na konieczność ccl
• psychiatryczne - między innymi lęk przed porodem, brak akceptacji dla porodu naturalnego. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wymienia tego typu wskazania do cesarskiego cięcia, jednocześnie wykazując się wobec nich daleko posuniętym krytycyzmem i przekonując, że wiele stanów lękowych można wyeliminować za pomocą psychoterapii, farmakologii oraz odpowiednich działań edukacyjnych odnośnie przebiegu porodu.

Reklama

Dziecko po cesarce

Poród przez cesarskie cięcie jest uznawaną i akceptowaną pod względem medycznym procedurą, w wielu przypadkach ratującą zdrowie i życie matki oraz dziecka. Nie mniej WHO, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Ministerstwo Zdrowia oraz inne tego typu organizacje i instytucje od lat postulują ograniczenie liczby wykonywanych zabiegów do tych jedynie przypadków, które faktycznie są uzasadnione medycznie, nie są zaś „cesarką na życzenie”, jak zwykło się potocznie mówić. Najwięcej w kontekście zagrożeń mówi się o pooperacyjnej zachorowalności matek, niezwykle istotne jednak są także inne aspekty. Jednym z nich jest zaobserwowana różnica we florze bakteryjnej jelit u dzieci, które urodziły się naturalnie i tych, które przyszły na świat przez cesarskie cięcie.

U tych drugich stwierdza się brak tzw. „dobrych bakterii” nabywanych z dróg rodnych matki (Lactobacillus, Prevotella, Snethia). Zamiast tego obserwowane są kolonie drobnoustrojów na co dzień bytujących na skórze (gronkowce czy pseudomaczugowce) oraz w środowisku szpitalnym.  Profil ten uznawany jest za nieprawidłowy i mogący mieć poważne konsekwencje dotyczące metabolizmu oraz działania układu odpornościowego. Efektem tego może być rozwój takich chorób, jak alergia, astma, autyzm, cukrzyca typu I. Dlatego niemowlętom urodzonym przez cesarskie cięcie poleca się podawanie probiotyków. Są to specjalne krople zawierające w swoim składzie 3 szczepy bakterii (Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus fermentum oraz Bifidobacterium infantis), wyselekcjonowanych tak, aby skutecznie i bezpiecznie formować prawidłową florę jelitową.

Reklama

Rekonwalescencja po cięciu cesarskim

Choć zabieg cesarskiego cięcia trwa stosunkowo krótko w porównaniu z tradycyjnym porodem, wymaga zazwyczaj dłuższej rekonwalescencji. Świeżo upieczona mama rutynowo zostaje w szpitalu od 3 do 6 dni, z czego pierwszych kilkadziesiąt godzin spędza w wieloosobowej sali pooperacyjnej pod ścisłą opieką lekarską i pielęgniarską. Pamiętać należy, że w pierwszych chwilach bolesność rany może być bardzo duża, a wykonanie najprostszych nawet czynności, takich jak samodzielne przejście do toalety, znacznie utrudnione lub niemożliwe. Po wyjściu ze szpitala kobieta przez około 2 miesiące powinna unikać wysiłku fizycznego. To czas, który jest niezbędny do całkowitego zrośnięcia się rany zewnętrznej, a także zagojenia macicy. W tym czasie powinno się też wstrzymać od współżycia seksualnego, mimo iż (w odróżnieniu od naturalnego) poród przez cesarskie cięcie nie prowadzi do rozciągnięcia pochwy, czy uszkodzenia krocza.

Artykuł powstał we współpracy z Oleofarm.

Źródła:

• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie – www.ptgin.pl
• WHO Statement on Caesarean Section Rates – www.who.int