Czym jest cewnik?
Cewnik to określenie na drenaż moczowy. Jest to specjalny przyrząd urologiczny, wyglądem przypominający rurkę, która może być wykonana z plastiku, gumy, czy silikonu.
Najczęściej stosowanym rodzajem tego przyrządu urologicznego jest cewnik lekarski. Jest on umieszczany w szyjce pęcherza moczowego najczęściej po to, by odprowadzić mocz z pęcherza moczowego, a niekiedy także po to, aby wprowadzić do organizmu pacjenta konieczne dla jego zdrowia farmaceutyki.
Cewnik urologiczny składa się z takich elementów jak długi, cienki i elastyczny wąż o dwóch końcach, z czego pierwszy charakteryzuje się dwoma zaokrąglonymi otworami, a drugi – specjalnym zakończeniem, umożliwiającym podłączenie go do worka, w którym gromadzi się uryna.
Niektóre modele cewników są dodatkowo wyposażone w tzw. balonik, którego zadaniem jest uniemożliwienie wypadnięcia cewnika z szyjki pęcherza moczowego, a czasem także przechowywanie w nim określonych płynów.
Reklama
Jakie są rodzaje cewników?
Cewnik moczowymoże być wykonany z różnych materiałów: gumy, silikonu, czy plastiku, zatem pierwszy podział tych przyrządów urologicznych będzie się odnosił właśnie do surowca, z którego został zrobiony.
O tym czy pacjent będzie miał założony cewnik silikonowy, gumowy, czy plastikowy, a także o tym na jak długi czas, decyduje lekarz. Najbardziej popularnym typem cewników są cewniki Foleya, które wyróżniają się uszczelniającym balonikiem oraz bocznym otworem przy zakończeniu cewnika. Z reguły umieszcza się je w ciele pacjenta na okres kilku dni.
Inny rodzaj cewników to cewniki Nelatona, odznaczające się wysoką sterylnością oraz zazwyczaj jednorazowością. Ostatni typ to cewniki urologiczne typu Tiemanna, które wyróżniają się stożkowatą końcówką i dwoma otworami z boku cewnika, odprowadzającymi urynę. Są one wykorzystywane w przypadku, gdy mężczyzna cierpi na przerost gruczołu krokowego.
To jednak nie wszystkie rodzaje cewników, ponieważ poza ww. cewnikami wewnętrznymi występuje jeszcze jeden model, dedykowany głównie mężczyznom. Chodzi o bezpieczny i wygodny cewnik zewnętrzny, który jest przezroczysty i nakładany bezpośrednio na członka (jak prezerwatywa).
Reklama
Kiedy zakłada się cewnik?
Zakładanie cewnika może okazać się niezbędne w takich okolicznościach jak konieczność przeprowadzenia operacji, wówczas pacjent nie ma świadomości, dlatego taki zabieg jak cewnikowanie jest bezcenny.
Cewnik wewnętrzny albo zewnętrzny zakłada się także wówczas, gdy w sposób długotrwały utrzymują się kłopoty z opróżnianiem pęcherza moczowego, u pacjentów chorych przewlekle, po przebyciu udaru mózgu, po urazach rdzenia kręgowego, a także u chorych z rozszczepem kręgosłupa.
Założenie cewnika jest wykonywane również u osób z nietrzymaniem moczu, po urazach krocza, czy u takich, u których lekarze chcą ocenić ilość oddawanego moczu, bądź wykonać inne testy diagnostyczne.
Umieszczenie cewnika w pęcherzu moczowym jest zasadne też wtedy, gdy choremu na jakiś nowotwór układu moczowego trzeba dostarczyć chemioterapię dopęcherzową.
Lekarz podejmuje decyzję czy u danego pacjenta należy założyć cewnik na stałe, czy cewnik o charakterze przejściowym, albo drenaż tylko na określony czas.
Reklama
Jak wygląda zakładanie cewnika?
Jak zakłada się cewnik? Pierwszy raz powinien być on założony przez przeszkolonego w tym zakresie pracownika medycznego, najczęściej jest nim pielęgniarka lub lekarz.
Przed umieszczeniem cewnika w ciele pacjenta należy zdezynfekować ujście cewki moczowej środkiem dezynfekcyjnym (bez zawartości alkoholu). Następnie do cewki delikatnie wprowadza się żel z lignokainą, która zapewnia znieczulenie i łatwiejsze wsunięcie cewnika. Teraz można powoli wsunąć wężyk cewnika do ujścia cewki moczowej oraz podłączyć worek do zbiórki moczu, który dodatkowo jest uszczelniany wodą do iniekcji. Cała ta procedura powinna być sterylna.
Cewnik u mężczyznyjest zakładany przez lub na prącie. W związku z tym, że u panów cewka moczowa jest długa, cały zabieg może być bardziej nieprzyjemny niż u pań, których cewki moczowe są dużo krótsze.
Jeśli osoba wykonująca cewnikowanie wie jak założyć cewniki jak go bezpiecznie usunąć z ciała pacjenta, nie powinny wystąpić niepożądane powikłania, takie jak choćby zakażenie układu moczowego.
Reklama
Jak udrożnić cewnik?
Jak udrożnić zatkany cewnik moczowy? Przede wszystkim należy utrzymywać higienę wokół ujścia cewki moczowej (należy je myć wodą z dodatkiem mydła co najmniej dwa razy dziennie) oraz na bieżąco wymieniać cały cewnik lub poszczególne jego elementy.
Wymiana cewnika powinna odbywać się co około 14 dni, w niektórych przypadkach – nawet co trzy miesiące, to zależy od konkretnego modelu cewnika oraz wskazań producenta sprzętu i reakcji organizmu pacjenta na umieszczenie cewnika w jego ciele.
Ponadto należy pamiętać o systematycznym usuwaniu zawartości worka na mocz, a także o wymienianiu go na nowy maksymalnie po trzech dniach. Pacjent musi być także odpowiednio nawadniany, o czym z pewnością poinformuje lekarz.
Czasem jednak pomimo zastosowania wszystkich procedur i zasad higienicznych dochodzi do zatkania cewnika. Jak udrożnić cewnik? Należy wówczas przepłukać go solą fizjologiczną. Warto też sprawdzić czy cewnik i jego wężyk nie są pozaginane, a także czy worek na zbiórkę moczu znajduje się poniżej pęcherza moczowego. Jeżeli przepłukiwanie cewnika oraz pozostałe czynności nie przyniosą rezultatu, sprzęt należy wymienić na nowy.
