Co to jest cholesterol całkowity?
Cholesterol pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie, ponieważ jest składnikiem budulcowym każdej komórki, hormonów, witamin i kwasów żółciowych.
Nie zawsze jest jednak dobrze, kiedy mamy go zbyt dużo. Nieprawidłowy profil lipidowy człowieka jest sygnałem wielu chorób zagrażających życiu człowieka.
Cholesterolcałkowity, to cholesterol, który jest dostarczany organizmowi z zewnętrzny wraz z dietą, oraz ten wytwarzany przez organizm w wątrobie i ścianie jelita. Cholesterol całkowity dzieli się na:
- cholesterol LDL,
- cholesterol HDL,
- trójglicerydy.
Reklama
Badanie poziomu cholesterolu całkowitego
Rzadko się zdarza, że podczas badania sprawdzany jest tylko poziom cholesterolu całkowitego. Badanie poziomu cholesterolu całkowitego jest jednak nieodłączną częścią tzw. lipidogramu.
Co roku takie profilaktyczne badanie zaleca się mężczyznom po 45. roku życia i kobietom w okresie pokwitania (zaczynając roku od wystąpienia ostatniej menstruacji). Wskazaniem do badań są także:
- cukrzyca
- choroba wieńcowa
- choroby naczyń mózgowych
- zaburzenia przepływu w naczyniach obwodowych
- nadczynność lub niedoczynność tarczycy
Badanie wykonuje się podczas pobierania krwi na czczo. Ostatni posiłek powinien zostać zjedzony 12 godzin przed pobranie próbki krwi. Żeby wynik nie został zafałszowany, kilka dni przed badaniem pacjent musi przejść na lekkostrawną dietę o niskiej zawartości tłuszczu (wyjątkiem są tłuste ryby morskie) i węglowodanów prostych (np. słodyczy).
Pamiętajmy, że wynik cholesterolu całkowitego w surowicy może zostać zafałszowany nawet wtedy, gdy zje się poprzedniego dnia duszoną kaczkę.
Reklama
Wyniki cholesterolu całkowitego
Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca, żeby norma dla poziomu cholesterolu całkowitego wynosiła do 190 mg/dl. Sam poziom cholesterolu całkowitego mówi jednak niewiele na temat ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej, choć przyjmuje się, że w grupie zagrożonej chorobami układu krążenia są pacjenci, których poziom cholesterolu całkowitego wynosi powyżej 260 mg/dl.
Rozszerzony obraz sytuacji zdrowotnej pacjenta da dopiero jednoczesne zbadanie poziomu cholesterolu frakcji HDL i frakcji LDL.
Poziom cholesterolu HDL u kobiet powinien być wyższy niż 45 mg/dl, a u mężczyzn powyżej 40 mg/dl. Tymczasem bezpieczny dla zdrowia poziom cholesterolu LDL nie powinien przekraczać 115 mg/dl dla obojga płci. Ale są tu wyjątki:
- u pacjentów z cukrzycą (bez powikłań) normą jest wynik poniżej 100 mg/dl
- u pacjentów z chorobą wieńcową, przewlekłą chorobą nerek, w stanach po udarze mózgu i przy cukrzycy z powikłaniami, prawidłowy poziom cholesterolu LDL jest poniżej 70 mg/dl
Reklama
Przyczyny wysokiego cholesterolu całkowitego
Cholesterol całkowity podwyższony może wynikać z kilku różnych przyczyny, z predyspozycji genetycznych, braku ruchu, otyłości, nałogowego palenie papierosów, stresu, przyjmowania niektórych leków (np. antykoncepcyjnych), niezdrowej diety, w której dużo jest przetworzonych produktów, ubogich w błonnik, niezdrowych tłuszczów, węglowodanów prostych.
Wysoki cholesterol całkowity występuje też przy licznych chorobach w tym między innymi:
- wrodzonej chorobie wątroby (hiperlipoproteinemii)
- niewydolności nerek
- niedoczynności tarczycy
- cholestazie
- zespole nerczycowym
- łuszczycy
Tymczasem cholesterol całkowity poniżej normy może wskazywać na:
- marskość wątroby
- martwicę wątroby
- nadczynność tarczycy.
- posocznicę
- anemię
Reklama
Dieta obniżająca cholesterol całkowity
Głównym sposobem na to, jak obniżyć poziom cholesterolu całkowitego, jest dobrze zbilansowana dieta na obniżenie cholesterolu, która opiera się na dwóch podstawowych zasadach:
- z jednej strony trzeba unikać produktów podwyższających poziom złego cholesterolu,
- z drugiej zaś wprowadzić do jadłospisu takie artykuły, które potrafią obniżyć jego stężenie we krwi.
Oto 11 obowiązkowych produktów, które muszą się znaleźć w diecie obniżającej poziom cholesterolu:
- ryby morskie
- chude mięso (indyk i kurczak, ale bez skóry, cielęcina, królik)
- chude wędliny drobiowe
- warzywa i owoce bogate w witaminę C, E B
- czosnek
- produkty bogate we flawonoidy (zielona herbata, cebula, jabłka, owoce jagodowe)
- zdrowe roślinne tłuszcze zawarte w awokado, orzechach i migdałach
- oliwa z oliwek i olej rzepakowy
- jaja z wolnego wybiegu
- miękkie margaryny uzupełnione roślinnymi sterolami i stanolami
- chudy nabiał
W diecie obniżającej cholesterol całkowity trzeba też pamiętać o kilku żelaznych zasadach. Do minimum trzeba zredukować ilość tłuszczu zwierzęcego, potrawy smażone zastąpić pieczonymi i gotowanymi w wodzie lub na parze.
Kanapki lepiej smarować białym chudym twarożkiem zamiast masłem, a żółty ser zastąpić chudym białym serem. Wrogiem takiej diety są sosy na bazie majonezu i sam majonez. W przygotowaniu potraw zamiast śmietany używać jogurtu, a białe pieczywo zastąpić pełnoziarnistym.
No i koniecznie trzeba zredukować do minimum ilość zjadanych słodyczy, zwłaszcza produktów cukierniczych, które zawierają olej palmowy.
Reklama
Aktywność fizyczna a cholesterol całkowity
Nie tylko dieta, ale także regularne ćwiczenia potrafią obniżyć poziom cholesterolu. Dlatego osoby z wysokim cholesterolem powinny zadać o regularna aktywność fizyczną, Najlepiej, gdy ćwiczenia są wykonywane codziennie albo co drugi dzień.
Najlepiej, żeby były to umiarkowane ćwiczenia aerobowe niż siłowe, dostosowane do umiejętności i stanu zdrowia pacjenta. Ćwiczenia wraz z rozgrzewką powinny trać 50-60 minut, bo dopiero po 30 minutach organizm zaczyna spalać tkankę tłuszczową. Dla osób chcących zadbać o odpowiedni poziom cholesterolu całkowitego dobrą formą aktywności fizycznej mogą być:
- spacery
- spacery z kijami, czyli nordic walking
- marszobiegi
- jazda na rowerze
- pilates
- joga
- stretching
- gry zespołowe (siatkówka, piłka nożna, badminton)
- pływanie
- ćwiczenia na siłowni
- aerobik
- bieganie
- narty biegowe
Reklama
Inne sposoby na obniżenie cholesterolu całkowitego
Poziom cholesterolu można regulować też lekami. Główną rolę odgrywają tu tzw. statyny, które hamują proces wytwarzania cholesterolu w wątrobie. Efekt utrzymuje się tak długo, jak długo pacjent przyjmuje leki, po ich odstawienia profil lipidowy znów się pogarsza.
Statyny są dziś uznawane przez lekarzy za najlepsze leki zwalczające wysoki cholesterol. Dodatkowo, co podkreślają kardiolodzy, zmniejszają ryzyko zawału, bo nie pozwalają na pękanie blaszki miażdżycowej.
Trzeba jednak zwrócić uwagę na możliwe skutki uboczne, takie jak: bóle mięśni, bóle stawów, ból głowy, bezsenność, reakcje alergiczne, a w skrajnych przypadkach z niewydolność nerek.
