Czym jest chondromalacja?
Chondromalacja to schorzenie polegające na destrukcji chrząstki stawowej pod wpływem różnorodnych czynników. Chrząstka stawowa występuje w każdym stawie, zapewniając mu swobodne ruchy (zginanie, prostowanie, odwodzenie i przywodzenie). W przebiegu chondromalacji dochodzi do rozmiękania i włóknienia tkanki chrzęstnej. Następnie w chrząstce stawowej powstają ubytki. Innymi słowy tkanka chrzęstna zaczyna przypominać gąbkę. Z czasem całkowicie się wyciera, odsłaniając tkankę podchrzęstną, a następnie kość.
Chondromalacja jest określana jako bezpośrednia przyczyna choroby zwyrodnieniowej, jednakże w literaturze medycznej można znaleźć liczne teorie przeczące tej tezie. Występuje bowiem nie tylko u osób starszych, ale zdarza się też u młodzieży w okresie dojrzewania.
Wśród czynników ryzyka rozmiękania chrząstki stawowej wymienia się m.in.:
- urazy,
- kontuzje,
- nadwagę,
- wysoki wzrost,
- zbyt intensywną aktywność fizyczną,
- niewłaściwie wykonywany trening,
- wady kończyn (płaskostopie, koślawość kolan),
- procesy zapalne,
- choroby w obrębie stawów takie jak RZS, toczeń układowy czy dna moczanowa.
Chondromalacja to jedno z wielu schorzeń należących do grupy chorób określanych mianem chondropatii, którą nazywa się wszystkie choroby dotyczące chrząstki stawowej.
Reklama
Chondromalacja – stopnie
Do oceny rozległości uszkodzenia chrząstki stawowej podczas badania USG wykorzystywana jest czterostopniowa skala chondromalacji Outerbridge’a, gdzie:
- chondromalacja 1 stopnia oznacza, że chrząstka stawowa jest rozmiękczona, ale ma zachowaną ciągłość powierzchni. W badaniu nie obserwuje się ubytków. Widoczna jest jedynie podwyższona echogeniczność;
- chondromalacja 2 stopnia jest diagnozowana wtedy, gdy w czasie badania widoczne są płytkie owrzodzenia w powierzchni chrząstki stawowej. Obserwuje się także podwyższoną echogeniczność;
- chondromalacja 3 stopnia wykrywana jest wtedy, gdy w obrazie ultrasonograficznym widoczne są ubytki, które mogą sięgać tkanki podchrzęstnej (bez jej odsłonięcia) oraz podwyższona echogeniczność w okolicy tych ubytków;
- chondromalacja 4 stopnia – to głębokie ubytki w tkance chrzęstnej, przez które uwidacznia się kość podchrzęstna lub całkowity brak chrząstki stawowej.
Reklama
Chondromalacja rzepki
Chondromalacja najczęściej dotyczy stawu kolanowego, a konkretnie degradacji ulega chrząstka znajdująca się pod rzepką. Chondromalacja rzepki objawia się silnym bólem kolana (tzw. zespołem bólu rzepkowo-udowego), nasilającym się zwłaszcza w czasie wchodzenia i schorzenia po schodach, kucania i klękania oraz przy długotrwałym siedzeniu ze zgiętymi kolanami (objaw kinomana).
Wśród objawów chondromalacji rzepki wymienia się także obrzęk, przeskakiwanie i blokowanie się kolana oraz charakterystyczne wrażenie trzeszczenia w kolanie.
Reklama
Leczenie chondromalacji
Leczenie chondromalacji jest w dużej mierze uzależnione od stopnia w skaliOuterbridge’a. 1 i 2 stopnia jest leczona zachowawczo. Zastosowanie znajdują środki farmaceutyczne, głównie łagodzące ból, zastrzyki kolagenowe, iniekcje z osocza bogatopłytkowego oraz fizjoterapia. Postępowanie fizjoterapeutyczne najczęściej obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie, noszenie stabilizatorów i kinesiotaping. Wskazane są też okłady z lodu.
Chondromalacja 3 i 4 stopnia jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Niekiedy już przy tej 2 stopnia rozważa się zasadność leczenia chirurgicznego.
W przypadku chondromalacji rzepki wykonuje się następujące zabiegi:
- artroskopię kolana,
- operacyjne przywrócenie prawidłowego ustawienia rzepki
- przecinanie troczków rzepki
- miejscowe wycięcie i podchrzęstne wiercenie (abrazja)
- boczne uwolnienie rzepki
- przeszczepy chrzęstno-stawowe
- wypełnianie ubytków chrząstki stawowej
- endoprotezowanie.
Reklama
Leczenie naturalne chondromalacji
Chondromalację 1 i 2 stopnia można leczyć także naturalnie – za pomocą odpowiednio zbilansowanej diety i suplementów diety. Co jeść na wzmocnienie chrząstki stawowej?
Zalecane jest spożycie następujących produktów spożywczych:
- tłuste ryby morskie, takie jak halibut, dorsz, śledź, makrela
- oleje roślinne (głównie rzepakowy i słonecznikowy)
- oliwa
- siemię lniane
- chudy nabiał (mleko, kefir, twaróg)
- pieczywo pełnoziarniste
- produkty zbożowe
- warzywa i owoce, takie jak sałata, kapusta, ogórek, por, seler, truskawki, maliny, borówki, czarne porzeczki.
Jeżeli chodzi o suplementy diety dużą popularnością cieszą się preparaty apteczne zawierające kolagen, czyli białko strukturalne, występujące naturalnie w chrząstce stawowej, decydujące o jej wytrzymałości i sprężystości.
Z wiekiem ilość kolagenu w organizmie maleje, dlatego warto dostarczać go z zewnątrz. Kolejnym składnikiem suplementów diety polecanym na stawy jest glukozamina, będąca naturalnym składnikiem mazi stawowej. Od niej zależy biosynteza kolagenu, dlatego przy chondromalacji zalecana jest jednoczesna suplementacja obu składników.
