Czym są choroby brudnych rąk?
Choroba brudnych rąk powodowana jest przenoszeniem zarazków oraz pasożytów poprzez dłonie do ust - stąd nazwa. Najczęściej pojęcie to, mające charakter potoczny, odnosi się do wirusowego zapalenia wątroby typu A, ale też określa się tym mianem inne schorzenia, takie jak owsica, tasiemiec czy salmonella.
Choroba brudnych rąk może mieć podłoże pasożytnicze, bakteryjne lub wirusowe.
Najczęściej do zakażeń dochodzi po kontakcie ze skażonym jedzeniem i wodą, ale też przedmiotami codziennego użytku oraz innymi ludźmi i zwierzętami. Zachorowaniu sprzyjać mogą między innymi:
- spożywanie surowego mięsa i owoców,
- niemycie rąk po wizycie w toalecie,
- nawyk obgryzania paznokci i ssania palców,
- korzystanie ze wspólnych naczyń i sztućców,
- wkładanie zabawek do buzi.
Reklama
Przykłady chorób brudnych rąk
Jakie są choroby brudnych rąk? Jako przykłady wymienić można między innymi takie schorzenia, jak:
- wirusowe zapalenie wątroby typu A, zwane żółtaczką pokarmową, powodowane przez zarazki z rodziny Picornaviridae;
- wirusowe zapalenie wątroby typu E, wywoływane przez patogeny z rodziny Caliciviridae;
- owsica - choroba przewodu pokarmowego, której źródłem są niewielkie nicienie – owsiki;
- tasiemczyca - choroba odzwierzęca, wywołana przez pasożyty tasiemce;
- salmonelloza - zakażenie przewodu pokarmowego, którego źródłem są bakterie Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriacae;
- czerwonka bakteryjna - choroba zakaźna powodowana przez bakterie Shigella.
Reklama
Objawy chorób brudnych rąk
Objawy choroby brudnych rąk są zróżnicowane w zależności od konkretnego schorzenia. Przykładowo owsica manifestuje się poprzez takie symptomy, jak:
- świąd odbytu, zwłaszcza wieczorem,
- zaczerwienienie skóry wokół odbytu,
- wysypka wokół odbytu (zmiany wypryskowe),
- niepokój, nadpobudliwość, ruchliwość,
- trudność w skupieniu uwagi,
- bezsenność,
- obgryzanie paznokci,
- osłabienie, brak apetytu,
- ból brzucha, nudności,
- ból głowy.
Dla porównania, wirusowe zapalenie wątroby typu A objawia się żółtaczką, której towarzysz gorączka, ból brzucha, brak apetytu, nudności i wymioty. W szczególności u osób dorosłych.
Natomiast w przypadku salmonelli objawy przypominają nieżyt żołądka i jelit – wodnista biegunka, wymioty, nudności, bóle brzucha i gorączka.
Reklama
Choroby brudnych rąk u dzieci
Szczególnie często występują choroby brudnych rąk u dzieci. Ma to związek przede wszystkim z dużą ilością bezpośrednich interakcji, w które wchodzą maluchy w środowisku rówieśniczym, a także brakiem odpowiednich nawyków higienicznych.
Dzieci bawią się wspólnymi zabawkami, rzadko pamiętają o myciu rąk, wkładają palce do buzi, ssąc je lub obgryzając paznokcie. W ten właśnie sposób dochodzi do transmisji pasożytów, bakterii i wirusów.
Objawy choroby brudnych rąk u najmłodszych pacjentów są zróżnicowane. Na przykład wirusowe zapalenie wątroby typu A przebiega u 90 proc. dzieci bezobjawowo lub w sposób niespecyficzny, bez żółtaczki. Utrudnia to diagnostykę, a także sprzyja szerzeniu się choroby.
Reklama
Leczenie chorób brudnych rąk
Leczenie chorób brudnych rąk ustalane jest w zależności od ich charakteru – innej terapii wymagają określone choroby pasożytnicze, a innej wirusowe i bakteryjne. I tak:
- na owsicę stosować można wydawany bez recepty lek, zawierający substancję czynną o nazwie pyrantel. Jest to środek przeciwpasożytniczy, porażający mięśnie robaków. W efekcie są one unieruchamiane, a następnie wydalane dzięki naturalnym ruchom jelit. Ten sam lek jest skuteczny także przeciw gliście ludzkiej. Oprócz tego stosuje się też leki na receptę – mebendazol i albendazol. Wskazane jest również wykonywanie działań higienizacyjnych, takich jak codzienna kąpiel, częste podmywanie odbytu, pranie bielizny, ubrań i pościeli w wysokich temperaturach (a po wysuszeniu – długie i dokładne ich prasowanie), sprzątanie domu;
- wirusowe zapalenie wątroby typu A leczy się przede wszystkim objawowo, a w dodatku bez użycia farmaceutyków. Główne zalecania w takim przypadku, to odpoczynek oraz właściwa dieta, bogata w łatwoprzyswajalne węglowodany. W przypadku silnych wymiotów konieczne może być żywienie pozajelitowe;
- salmonelloza - choć jest chorobą bakteryjną, nie jest leczona antybiotykami, poza przypadkami bardzo ostrymi oraz u małych dzieci. Zamiast tego można przyjmować leki z grupy chemioterapeutyków. Ważne jest też silne nawadnianie organizmu oraz stosowanie diety lekkostrawnej. Z reguły choroba ustępuje samoczynnie po kilku dniach.
Reklama
Profilaktyka chorób brudnych rąk
Zwykło się sądzić, że choroba brudnych rąk występuje głównie w miejscach charakteryzujących się niskim poziomem higieny, w krajach trzeciego świata czy w obszarach biedy i patologii.
Jednak nie zawsze tak jest - przykładowo, owsica szerzy się w przedszkolach i szkołach, a także w domach. Jak zapobiegać chorobom brudnych rąk, jak ich unikać?
Zarówno u dzieci, jak też u dorosłych, kluczowe znaczenie ma profilaktyka, rozumiana przede wszystkim jako dbałość o higienę. Należy pamiętać o tym co się dzieje, gdy nie myje się rąk. W wyniku kontaktu z przedmiotami czy innymi ludźmi, na skórze mogą zostawać liczne substancje, drobnoustroje czy jaja robaków, takich jak owsiki.
Jak często myć ręce? Nie ma sztywnych zaleceń w tej materii, choć uważa się, że powinno to być około 10 razy dziennie. Na pewno trzeba używać ciepłej wody i mydła po każdej wizycie w toalecie, po zabawie oraz kontakcie z różnymi przedmiotami, ziemią, czy niemytymi produktami żywnościowymi.
