Co to jest eutyreoza?
Prawidłowa czynność tarczycy obserwowana w badaniach: przedmiotowym i podmiotowym, którą potwierdza optymalne stężenie hormonów tarczycy to inaczej eutyreoza.
Nie zawsze jednak ten stan jest tożsamy z brakiem problemów z tarczycą. Zdarzają się sytuacje, gdy w przebiegu chorób tego gruczołu nie dochodzi do zaburzeń w produkcji hormonów, a mimo to narząd ten jest chory.
Sama eutyreoza tarczycy nie oznacza choroby, a właśnie sytuację, która świadczy o prawidłowej pracy gruczołu. Dlatego na próżno szukać jego definicji w klasyfikacjach chorób ICD 10 i ICD 11.
Z jednej strony, jeżeli pacjent ma problem z tarczycą i jest on maskowany poprzez prawidłowe wyniki hormonalne, czyli biochemiczną eutyreozę, może to utrudnić jego diagnostykę, a tym samym wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Z drugiej strony, eutyreoza tarczycy to w przypadku osób zdiagnozowanych pod kątem chorób tego gruczołu, stan pożądany, do którego dąży się w terapii.
Optymalne stężenie hormonów tarczycowych można uzyskać farmakologicznie poprzez podawanie leków.
Wiesz już, co oznacza eutyreoza, teraz zobacz, co pomimo wyników znajdujących się w normie, powinno zwrócić Twoją uwagę.
Reklama
Objawy przy eutyreozie wzbudzające niepokój
Nawet wtedy, gdy wyniki badania hormonów tarczycowych i klinicznych wskazują na eutyreozę, więc w zasadzie wszystko powinno w normie, Ty możesz czuć się źle. Wówczas trzeba pogłębić diagnostykę.
Pomimo prawidłowych wyników możesz cierpieć z powodu chorób tarczycy, zwłaszcza, gdy towarzyszą Ci:
- powiększenie gruczołu tarczowego,
- zmęczenie,
- ospałość,
- przybieranie na wadze lub jej utrata,
- duszność, zaburzenia oddychania.
Zadbaj o to, by poddać się dalszym badaniom, o których dowiesz się więcej w dalszej części artykułu.
Reklama
Eutyreoza w przebiegu chorób tarczycy
Prawidłowy poziom hormonów tarczycowych nie daje nigdy pewności, że gruczoł ten jest zdrowy. Istnieje szereg chorób tarczycy przebiegających z eutyreozą. Są to:
- wole guzkowe nietoksyczne tarczycy - w przeszłości określano tę chorobę wolem obojętnym ze względu na to, że nie miał on wpływu na zmiany hormonalne w organizmie. Pomimo eutyreozy lekarz może rozpoznać zmianę poprzez badanie palpacyjne tarczycy. Zazwyczaj w ten sposób diagnozuje się większe guzki. Z kolei zmiany ogniskowe można wykryć poprzez badanie USG. Choroba pojawia się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jednakże dzięki temu, że w 1997 roku wprowadzono obowiązek jodowania soli kuchennej, dziś już raczej nie obserwuje się wola endemicznego u najmłodszych;
- autoimmunologiczne zapalenie tarczycy - czyli choroba Hashimoto może, zdaniem Malwiny Liskowskiej z Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, przez długi czas przebiegać w stanie utajonym, ze względu na to, że wyniki badań będą wskazywać na eutyreozę. Jednocześnie warto podkreślić, że tego rodzaju choroby autoimmunologiczne raczej rzadko przebiegają z eutyreozą. Zawsze jednak istnieje taka możliwość, dlatego jeżeli od dłuższego czasu nie czujesz się dobrze, prawidłowe wyniki stężeń hormonów nie powinny zniechęcać do dalszej diagnostyki. Co powinno wzbudzić Twoją czujność? Przede wszystkim zaparcia, zmęczenie, senność, wypadające włosy, łamiące się paznokcie, suchość skóry, zmiany nastroju, problemy z pamięcią czy przybieranie na wadze. To wszystko należy zgłosić lekarzowi, który zaproponuje dalszą diagnostykę.
Pomimo uzyskania optymalnych wyników badań, nie należy lekceważyć zmian ogniskowych gruczołu tarczowego, ponieważ mogą wskazywać na różne dolegliwości, np.: ropnia, torbiel tarczycy czy chorobę Gravesa-Basedowa.
Eutyreoza może także stanowić jeden etapów choroby. Takim przykładem jest choroba de Quervaina, która rozpoczyna się od fazy hipertyreozy, czyli wysokiego stężenia hormonów. Później następuje stadium eutyreozy chorobowej. Trzecia faza to z kolei niedoczynność tarczycy. Na koniec dochodzi do normalizacji funkcji tarczycy.
Warto zwrócić uwagę na inne zjawisko, jakim jest dyshormonoza tarczycowa z eutyreozą. U pacjentów ze zdrową tarczycą, w wyniku chorób innych narządów rozpoznaje się zmiany w stężeniu hormonów tarczycowych. Mogą one mylnie sugerować problemy ze strony gruczołu tarczowego.
Reklama
Czy eutyreoza tarczycy to rak?
Prawidłowe wyniki badań wcale nie muszą świadczyć o zdrowym gruczole tarczowym. Zagrożenie rakiem tarczycy wciąż może być zatem realne.
Badania przeprowadzone przez Harach i współpracowników pokazały, że pomimo eutyreozy u wszystkich członków rodzin z mutacją genu na chromosomie 19p13.2 pojawiły się zmiany wieloguzkowe w obu płatach tarczycy. Taki nowotwór zwykle ujawnia się w bardzo młodym wieku.
Znacznie częściej obserwuje się pierwotne nowotwory tarczycy niż przerzuty do tego gruczołu, ale w kontekście eutyreozy warto przyjrzeć się dokładniej tej drugiej sytuacji.
W opisach przypadków osób z rakiem tarczycy, które są przygotowywane przez naukowców, np. takich jak Estera Mikina, Janusz Kopczyński, Aldona Kowalska, na łamach Via Medica, niejednokrotnie powtarza się motyw, gdy dochodziło do przerzutów raka do tarczycy, a mimo to wyniki pacjenta wskazywały na eutyreozę.
Warto wspomnieć, że rak tarczycy manifestował się na inne sposoby niż zmiany hormonalne i to właśnie przerzuty do tego gruczołu pozwoliły rozpoznać u pacjenta chorobę nowotworową.
Przykładem jest pacjentka opisana w publikacji „Przerzut raka piersi do tarczycy jako pierwsza manifestacja choroby nowotworowej” przywołanych autorów, która o raku dowiedziała się dopiero, gdy dał przerzuty do tarczycy.
Sytuacja ujawnienia się konkretnego typu raka dopiero po przerzutach do tarczycy zdarza się jednak rzadko.
Reklama
Normy stężenia hormonów w eutyreozie
Aby stwierdzić eutyreozę, hormony tarczycy muszą być w normie. Poniżej prezentujemy prawidłowy poziom hormonów, który jednak wcale nie wyklucza chorób tego gruczołu.
Oto optymalne wartości dla:
- hormonu tyreotropowego (TSH) u osób dorosłych: 0,27-4,2 mlU/l;
- FT4 u dorosłych: 12-22 pmol/l;
- FT3 u dorosłych: 3,1-6,8 pmol/l.
Stężenie tych związków chemicznych w organizmie osiąga właśnie takie normy w stanie eutyreozy.
Reklama
Diagnostyka chorób w stanie eutyreozy
Wiemy już, że stan eutyreozy, a więc sytuacja, gdy wyniki hormonów tarczycy są prawidłowe, może utrudniać diagnostykę chorób tego gruczołu.
Medycyna jednak wypracowała inne sposoby badania tarczycy, które mogą się wówczas sprawdzić.
Lekarze do wykluczenia chorób tarczycy stosują takie metody, jak:
- USG,
- RTG szyi,
- badanie BAAC.
Choroba tarczycy przebiega z eutyreozą wówczas, gdy jednocześnie występują inne dolegliwości, np. powiększony gruczoł tarczowy i dobre wyniki stężenia hormonów, w tym TSH oraz FT4.
Dlatego bardzo istotne jest zgłoszenie tego rodzaju dolegliwości swojemu lekarzowi. Jeżeli lekarz podejrzewa na przykład nowotwór albo inną chorobę, może zlecić wykonanie biopsji tego gruczołu.
Reklama
Leczenie w stanie eutyreozy
Aby wyprowadzić pacjenta z wielu zaburzeń tarczycy, leczenie opiera się na podawaniu leków, które w efekcie prowadzą do regulacji hormonów tarczycowych w organizmie i do osiągnięcia stanu eutyreozy.
Jej utrzymanie z reguły wymaga stałej substytucji, czyli systematycznego przyjmowania preparatów z hormonami.
Podobnie, zanim lekarz zdecyduje się na leczenie operacyjne, musi wyrównać poziom hormonów w organizmie pacjenta na tyle, by były w normie. Chcąc to osiągnąć - jak wskazuje Malwina Liskowska, autorka publikacji „Leczenie chorób tarczycy” - przez około 6 tygodni przed planowaną operacją może zlecić pacjentowi przyjmowanie tyreostatyków.
Warto przyjrzeć się, jak wygląda leczenie chorób tarczycy, kiedy stężenie hormonów jest w normie. Pomimo tego, że gospodarka hormonalna nie jest zaburzona, powiększony gruczoł może uciskać na narządy szyi. Ponadto, istnieje ryzyko powstania groźnych zmian w obrębie tarczycy.
W takich sytuacjach stosuje się np. leczenie radiojodem albo usunięcie wola. Jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że zmiany są łagodne, lekarz może zakwalifikować pacjenta do termoablacji, czyli niszczenia guzków z wykorzystaniem lasera.
To sposób, dzięki któremu można uniknąć ewentualnych skutków ubocznych związanych z operacją czy np. blizny po cięciu.
Eutyreoza w ciąży
Równowaga hormonalna, z jaką wiąże się eutyreoza, to stan pożądany również u przyszłej mamy. Normy hormonów tarczycy w ciąży są jednak nieco inne niż powszechnie przyjmuje się u osób dorosłych.
Warto przyjrzeć się im lepiej, zwłaszcza TSH, ponieważ przez całą ciążę jego poziom w organizmie ulega zmianom. Oto optymalne wartości hormonalne u ciężarnych:
- TSH – normy w I trymestrze to 0,1-2,5 mlU/l, w II trymestrze to 0,2-3 mlU/l, a od 7 miesiąca 0,3-3 mlU/l;
- FT3 – 2,0-4,0 pg/ml;
- FT4 – 0,7-2,2 ng/100 ml.
Trzeba pamiętać, że stan tarczycy w ciąży ma wpływ na dziecko. Zdaniem autorów publikacji „Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży” na łamach „Endokrynologii Polskiej”, sam fakt eutyreozy nie chroni przed chorobami tarczycy u płodu.
Okazuje się, że nadczynność tarczycy płodu może rozwinąć się także wtedy, gdy u matki występuje prawidłowe stężenie hormonów. Dolegliwość ujawnia się dopiero około 20. tygodnia ciąży. Wśród jej objawów wymienia się m.in. obecność wola oraz tachykardię u płodu.
Co ciekawe, jak można przeczytać w przytoczonym artykule naukowym, do najpopularniejszych zaburzeń tarczycy w ciąży należy choroba Hashimoto. Rozpoznaje się ją nawet u 11% ciężarnych z eutyreozą. Częstość poronień w grupie ciężarnych w eutyreozie z dodatnim mianem przeciwciał przeciwtarczycowych (czyli z obecnością w surowicy anty-TPO i/lub antyTg) szacuje się na nawet 17%. Jest to wartość nawet trzykrotnie wyższa niż u kobiet zdrowych.
Jak dotąd nie określono jasnych zasad leczenia ciężarnych z Hashimoto i stanem eutyreozy, choć badania z 2006 roku autorstwa Negro wskazują, że podawanie L-tyroksyny u ciężarnych z eutyreozą i dodatnim mianem przeciwciał anty-TPO może zmniejszyć ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu.
Eutyreoza to stan równowagi hormonów tarczycy w organizmie. Jest więc zjawiskiem pożądanym, ale nie należy stawiać znaku równości pomiędzy eutyreozą a zdrowiem tarczycy. Pomimo optymalnego stężenia hormonów można chorować na choroby tarczycy. W celu ich rozpoznania stosuje się inne metody niż tylko badania krwi. Jest to m.in. USG czy biopsja guzków.
