Ciąża bliźniacza jednojajowa
Narodziny bliźniąt to dla rodziców podwójne szczęście, nie można jednak zapomnieć, że każda ciąża mnoga traktowana jest jako podwyższonego ryzyka. Dlatego warto wiedzieć, jak ona powstaje, jakie jest prawdopodobieństwo jej wystąpienia i co robić, kiedy już zostanie zdiagnozowana. Wiedza taka może okazać się pomocna w uniknięciu komplikacji.
Ciąża bliźniacza zdarza się mniej więcej raz na 85 porodów. Wśród wszystkich ciąż bliźniaczych wyróżnia się:
- ciążę bliźniaczą jednojajową,
- ciążę bliźniaczą dwujajową.
Drugi z wymienionych przypadków występuje znacznie częściej, bo stanowi około 80% wszystkich ciąż bliźniaczych. Zatem prawdopodobieństwo zajścia w ciążę mnogą jednojajową jest bardzo niewielkie.
Reklama
Ciąża bliźniacza jednojajowa – USG
Przeważnie o tym, że ciąża jest mnoga, kobieta dowiaduje się podczas badania USG. Są co prawda pewne symptomy ciąży bliźniaczej, niemniej jednak po pierwsze – są one takie same, jak w przypadku ciąży pojedynczej, a jedynie występować mogą ze zdwojoną siłą, po drugie – w pierwszych miesiącach są one mało jednoznaczne lub słabo wyczuwalne.
Do objawów najbardziej typowych zalicza się:
- dolegliwości żołądkowe związane z dużym uciskiem na narządy wewnętrzne,
- intensywne mdłości i wymioty w pierwszych miesiącach ciąży,
- bolesność piersi (warto wówczas zadbać o odpowiednią pielęgnację piersi oraz zaopatrzyć się w wygodną bieliznę ciążową zmniejszającą dyskomfort),
- wyjątkowo wysokie położenie dna macicy,
- wyjątkowo duży obwód brzucha,
- ruchy płodu wyczuwalne w różnych miejscach jednocześnie.
Jeśli chodzi o zdiagnozowanie ciąży mnogiej podczas badania USG, czasem jest to możliwe już po 4. tygodniu ciąży, ponieważ niekiedy można już zaobserwować kilka pęcherzyków ciążowych.
Szczególnie są one widoczne w przypadku bliźniąt dwujajowych. Kiedy bliźnięta są jednojajowe, z jednoznaczną diagnozą trzeba poczekać jeszcze około tygodnia. Po 6. tygodniu ciąży na USG zaczyna być widoczna praca serca płodów. Wówczas można już precyzyjnie określić, ile serc bije w macicy.
Reklama
Jak powstaje ciąża bliźniacza jednojajowa?
Ciąża bliźniacza jednojajowa powstaje, gdy jedna komórka jajowa zostaje zapłodniona przez jeden plemnik, a następnie dochodzi do jej podzielenia. W efekcie tego podziału powstają dwa zarodki identyczne genetycznie.
W zależności od tego, w którym momencie następuje podział, mogą powstać:
- dwukosmówkowe dwuowodniowe (podział następuje 1-3 dnia po zapłodnieniu),
- jednokosmówkowe dwuowodniowe podział 3-8 dnia po zapłodnieniu),
- jednokosmówkowe jednowodniowe (podział 8-13 dnia po zapłodnieniu).
Zdarza się też, że podział zarodka następuje dopiero po 13. dniu od zapłodnienia – wówczas mamy do czynienia z bliźniętami zrośniętymi (tzw. bliźnięta syjamskie).
Ponieważ bliźnięta jednojajowe powstają z jednej zapłodnionej komórki, mają one wspólne geny – są zawsze tej samej płci, mają ten sam kolor oczu, są bardzo podobne fizycznie itd.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Bliźniaki jednokosmówkowe – co to oznacza?
Kosmówka jest najbardziej zewnętrzną błoną płodową (znajduje się na zewnątrz owodni). W pierwszych tygodniach od zapłodnienia wytwarza ona hormon hCG odpowiedzialny za utrzymywanie ciąży. Z upływem czasu kosmówka rozrasta się, by po trzecim miesiącu zacząć tworzyć łożysko i stać się swego rodzaju „spiżarnią” dla rozwijających się w macicy płodów.
W przypadku ciąży bliźniaczej jednojajowej, gdy następuje podział zarodka na dwie odrębne części, może powstać ciąża dwu- lub jednokosmówkowa, co oznacza, że albo każde dziecko będzie miało w macicy własną kosmówkę, albo będą dzielić jedną wspólną. Podobnie jest w workami owodniowymi zwanymi też pęcherzami płodowymi. Otaczają one płody, są szczelnie zamknięte i wypełnione płynem. Gdy ciąża bliźniacza jest jednojajowa, owodnie również mogą być dwie osobne lub jedna wspólna dla obojga dzieci, wszystko zależy od tego, kiedy dojdzie do podziału zarodka.
Bliźnięta dwukosmówkowe dwuowodniowe rozwijają się podobnie jak bliźnięta dwujajowe – w osobnych kosmówkach i owodniach, są zatem najbardziej od siebie niezależne. Ciąża taka spośród wszystkich jednojajowych jest najbardziej bezpieczna. Im większa wzajemna zależność płodów, tym większe ryzyko powikłań.
Bliźniaki jednokosmówkowe dwuowodniowe to takie, które rozwijają się w dwóch osobnych workach owodniowych, ale worki te otoczone są jedną, wspólną kosmówką.
Reklama
Ciąża jednojajowa jako ciąża podwyższonego ryzyka
Każda ciąża mnoga traktowana jest przez lekarzy prowadzących jako ciąża podwyższonego ryzyka. Dla pacjentki wiąże się to z koniecznością wykonywania częstszych badań, z częstszymi wizytami u ginekologa oraz większą dbałością o siebie.
Jeśli chodzi o ciąże bliźniacze, najbezpieczniejsze są te dwujajowe, gdy płody rozwijają się co prawda w jednej macicy, ale posiadają osobne łożyska i osobne owodnie. Kiedy łożysko jest wspólne, mogą pojawić się problemy, takie jak jego nierównomierny podział. Może powodować to nierówny rozwój płodów, dużą różnicę w masie urodzeniowej itp.
Bardzo ważne jest wykonanie już na początku ciąży odpowiednich badań, które pozwalają ustalić, czy ciąża jest jedno- czy dwukosmówkowa. W przypadku jednokosmówkowej ewentualne powikłania mogą mieć znacznie poważniejsze skutki (np. śmierć jednego z płodów ma wówczas dużo większy wpływ na bezpieczeństwo drugiego płodu). Niezmiernie ważna jest więc wiedza na temat rodzaju zaistniałej ciąży mnogiej i odpowiednie jej prowadzenie przez lekarza specjalistę.
