Czym jest DNA i jak wpływa na nietolerancje pokarmowe?
DNA to molekuła obecna w komórkach wszystkich organizmów żywych – ludzi, zwierząt, roślin – będąca nośnikiem podstawowych informacji genetycznych. Określa ona liczbę, rodzaj, a także kolejność aminokwasów budujących białka danego organizmu, od których to zależą wszelkie jego cechy - wygląd, funkcjonowanie, ale też wrodzone choroby i wszelkie nieprawidłowości.
Nauką zajmującą się DNA, a co za tym idzie - kwestiami dziedziczności i zmienności organizmów żywych jest genetyka.
Jej absolutne początki sięgają końca XIX wieku, jednak oficjalne zakończenie prac nad poznaniem genomu człowieka to dopiero rok 2003.
Choroby genetyczne kojarzą się przede wszystkim z takimi schorzeniami jak zespół Downa, mukowiscydoza czy dystrofia mięśniowa, ale warto wiedzieć, że nieprawidłowości w kodzie DNA wywoływać mogą szereg innych dolegliwości, z którymi boryka się dość wysoki procent populacji.
DNA wpływa m. in. na reakcje organizmu na dostarczane mu pożywienie. Mutacje genetyczne mogą powodować nietolerancję niektórych składników pokarmowych. Warto nietolerancję pokarmową odróżnić od alergii.
Alergia jest nieprawidłową reakcją układu immunologicznego, natomiast nietolerancja to nieprawidłowa reakcja niemająca związku z udziałem odczynów odpornościowych.
Za powstawanie nietolerancji genetycznej najczęściej odpowiedzialne są geny LCT, HLA, ALDOB, AOC1. W zależności od tego, w którym genie obecne są zmiany (mutacje, uszkodzenia), powstają nietolerancje na różne składniki pokarmowe.
Reklama
Rodzaje nietolerancji pokarmowych. Które są dziedziczne?
Istnieją dwa główne rodzaje nietolerancji pokarmowych:
- nietolerancje nabyte. Do ich rozwinięcia się prowadzą rozmaite czynniki, takie jak choćby przyjmowanie niektórych leków, długotrwały stres, przebyte infekcje o ciężkim przebiegu, inne choroby (w tym choroby autoimmunologiczne i nowotwory);
- nietolerancje genetyczne. Są obecne w kodzie DNA człowieka od początku i jako takich nie da się ich wyeliminować. Można jednak z nimi żyć i eliminować powodowane nimi dolegliwości.
Choroby - w tym nietolerancje pokarmowe - o charakterze genetycznym nie zawsze są dziedziczne. Niektóre nietolerancje mogą też rozwinąć się w ciągu życia. Pewne predyspozycje genetyczne rodziców mogą być przekazywane potomkom i wówczas zwiększają ryzyko wystąpienia niektórych schorzeń u dziecka.
Dziedziczenie nie zawsze więc polega na przekazywaniu potomkom własnych chorób i dysfunkcji organizmu. Występowanie genetycznych nietolerancji pokarmowych u rodziców nie oznacza, że identyczne pojawią się u ich dzieci, choć ryzyko jest na pewno większe.
Najczęściej diagnozowane nietolerancje pokarmowe uwarunkowane genetycznie to celiakia oraz nietolerancja laktozy. Nie są one jednak jedynymi znanymi typami nietolerancji genetycznych. Jakie geny odpowiadają za różne jej typy?
- celiakia – nietolerancja glutenu, powodowana jest uszkodzeniem genów HLA;
- nietolerancja laktozy – węglowodanu występującego w mleku wszystkich ssaków (również powszechnie spożywanym mleku krowim), powodowana mutacją genu LCT – rzadka postać nietolerancji laktozy;
- nietolerancja fruktozy – węglowodanu obecnego w owocach, powodowana nieprawidłowościami w obrębie genu ALDOB;
- nietolerancja histaminy – związku obecnego w wielu produktach, takich jak wędliny, sery, marynowane śledzie czy pizza, związana z mutacją w genie AOC1.
Reklama
Genetyczne testy na nietolerancje – kiedy je robić?
Ponieważ współcześnie ludzki genom jest już w pełni znany, a genetyka jako nauka wciąż się rozwija, korzystając z zaawansowanych technologii, coraz bardziej zaawansowana jest diagnostyka chorób uwarunkowanych genetycznie, w tym – nietolerancji pokarmowych.
Początek treści sponsorowanej
Nietolerancje pokarmowe mogą znacząco wpłynąć na Twoje samopoczucie i zdrowie. Zamiast polegać na próbach i błędach warto wypróbować testy DNA, gdyż identyfikują skłonności do nietolerancji pokarmowych. Na podstawie wyników testów specjalista jest w stanie szybciej zidentyfikować potencjalny problem, zlecić dalsze badania diagnostyczne i dać konkretne zalecenia. Zainwestuj w swoje zdrowie oraz komfort i zdecyduj się na rozwiązania dopasowane idealnie do Twoich potrzeb. Kliknij tutaj i sprawdź test DNA na nietolerancje pokarmowe.
Koniec treści sponsorowanejRośnie liczba wykonywanych przez pacjentów testów genetycznych, nie tylko wykrywających istniejące już schorzenia, ale też określających różne predyspozycje genetyczne. Analizy DNA pomagają unikać niektórych dolegliwości i tak zmienić prowadzony na co dzień tryb życia, by nie dopuścić do rozwoju pewnych chorób i polepszyć kondycję fizyczną organizmu.
Kiedy warto wykonać testy na nietolerancje pokarmowe? Gdy pojawiają się objawy ze strony przewodu pokarmowego, a ich nasilenie rośnie po spożyciu konkretnych produktów (np. surowych owoców czy mleka), lekarze często zaczynają od diagnostyki pod kątem alergii pokarmowych.
Alergie są powszechnym zaburzeniem, które powoduje podobne dolegliwości, czyli:
Kiedy jednak okazuje się, że wymienione objawy nie mają podłoża alergicznego, warto poddać się testom genetycznym na nietolerancje pokarmowe.
Badania takie polegają na pobraniu od pacjenta próbki krwi lub śliny, a następnie – ich laboratoryjnej analizie. Należy pamiętać, aby poddać się również innym badaniom w celu dokładniejszej diagnostyki, skąd dana nietolerancja się bierze.
Krew zawsze pobierana jest w warunkach ambulatoryjnych, natomiast próbkę śliny można pobrać w warunkach domowych, jeśli zakupi się odpowiedni do tego zestaw. Test kupić można online, bez wychodzenia z domu, a samo pobranie śliny jest łatwe i zupełnie nieinwazyjne.
Próbka zostaje następnie wysłana do certyfikowanego laboratorium, gdzie poddaje się ją profesjonalnej analizie. Na wyniki zwykle czeka się około kilku tygodni.
Badanie nietolerancji pokarmowej o podłożu genetycznym pozwala na dokładne określenie, które produkty spożywcze wywołują przykre dolegliwości, a co za tym idzie – pomagają dostosować dietę i prowadzony tryb życia do obecnych zaburzeń, by wyeliminować ich objawy.
Reklama
Zmiana diety na podstawie genów - praktyczne wskazówki
Wydawałoby się, że nie ma żadnego związku między dietą a genami człowieka. Nic bardziej mylnego… Jak już zostało wspomniane – wad genetycznych nie da się wyeliminować ani wyleczyć.
Są one „dane” człowiekowi na całe życie, jednak w przypadku wrodzonej nietolerancji pokarmowej - na podstawie przeprowadzonej analizy genetycznej - opracować można odpowiednią dietę, która pozwoli uniknąć dolegliwości żołądkowo-jelitowych, jednocześnie dostarczając organizmowi potrzebnych mu składników odżywczych.
Osoby obarczone celiakią powinny unikać produktów zawierających większe ilości glutenu, pacjenci nietolerujący laktozy mogą wyeliminować z diety mleko i produkty będące jego pochodnymi.
Warto jednak zwrócić uwagę, że całkowita eliminacja niektórych składników może powodować w organizmie niedobory konkretnych mikro- i makroelementów.
Aby opracować zbilansowaną dietę, bogatą we wszelkie potrzebne człowiekowi witaminy, minerały i substancje odżywcze, a jednocześnie uwzględniającą jego predyspozycje genetyczne, warto zwrócić się po fachową pomoc.
W stworzeniu jadłospisu może pomóc wykwalifikowany dietetyk lub lekarz zajmujący się problemami układu pokarmowego (np. gastrolog).
Reklama
Czy można zapobiegać nietolerancjom genetycznym?
Jak leczyć nietolerancję pokarmową? Nietolerancja nabyta jest całkowicie uleczalna, a terapia polega przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika, który ją wywołuje.
Nietolerancji genetycznej wyleczyć się nie da, ale dietą i leczeniem objawowym można zniwelować jej objawy tak, by poprawić komfort życia i zapobiec pojawieniu się groźniejszych powikłań ze strony układu pokarmowego.
Czy istnieje natomiast profilaktyka genetycznych nietolerancji pokarmowych? Czy można im skutecznie zapobiegać? Na dzień dzisiejszy nie stosuje się metod „naprawiania” wad genetycznych. Nie są też dostępne sposoby na ingerencję w tworzeniu DNA człowieka.
Na razie metodą na zapobieganie chorobom genetycznym są badania preimplantacyjne, możliwe jednak do przeprowadzenia wyłącznie w okolicznościach zapłodnienia pozaustrojowego.
Ludzki kod DNA zaczyna tworzyć się już w momencie połączenia komórki jajowej z plemnikiem i współcześnie nie ma metod na jakiekolwiek „sterowanie” tym procesem.
