Co to jest FT3?
Wolny hormon FT3, czyli trijodotyronina jest wytwarzana przez tarczycę, jednak w niewielkiej ilości. W większości gruczoł ten produkuje hormon FT4.
FT3, obok TSH i FT4, jest głównym hormonem, który zawiaduje pracą tarczycy, ale też ma wpływ na funkcjonowanie innych hormonów i narządów człowieka.
Mimo, że hormon T3 stanowi tylko 1/10 hormonów występujących w tarczycy, jego siła oddziaływania może być intensywniejsza niemal o 4 razy od hormonu T4.
Odpowiada on przede wszystkim za poprawną pracę układu nerwowego, ale także za gospodarkę metaboliczną i energetyczną organizmu oraz funkcjonowanie nerek.
Ponadto zależne od niego są również systemy:
- rozrodczy,
- krwionośny
- pokarmowy;
Reklama
Jak wygląda badanie FT3?
Badanie FT3 opisuje ilość hormonów, które nie mają związku z białkami, przez co uznaje się je za najbardziej wiarygodne. Lekarz najczęściej decyduje się zlecić je pacjentowi w celu stwierdzenia lub wykluczenia występowania chorób tarczycy.
Badanie FT3 przebiega standardowo. To oznacza, że wykonuje się je najczęściej na czczo w godzinach porannych lub po 8 godzinach od posiłku. Najlepiej przeprowadzić badanie przed przyjęciem leków, jednak nie jest to konieczne.
Warto wspomnieć, że niektóre substancje lecznicze mogą zaburzać wyniki badań, dlatego w razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.
Próbka krwi jest pobierana z żyły znajdującej się pod łokciem, a następnie jest testowana immunologicznie.
Reklama
Jak powinny wyglądać wyniki FT3?
Norma FT3 waha się między 2,25 - 6 pmol/l (1,5 - 4 ng/l) podczas gdy właściwy poziom TSH szacuje się na 0,4 - 4,0 µIU/ml.
Wysokie FT3 to wynik przekraczający 6 pmol/l lub 4 ng/l. Jeśli jednocześnie wynik TSH jest niższy niż 0,4 µlU/ml, może to wskazywać na nadczynność tarczycy.
Niskie FT3 to takie, które osiąga poziom poniżej 2,25 pmol/l (1,5 ng/l). Kiedy dodatkowo wynik TSH opiewa na ponad 4,0 µIU/ml możemy mieć do czynienia z niedoczynnością tarczycy.
Jak zatem poprawnie odczytać wyniki?
Reklama
Jak należy interpretować wyniki FT3?
W sytuacji kiedy FT3 jest w normie, a stężenie TSH podwyższone, możemy mieć do czynienia z tzw. subkliniczną niedoczynnością tarczycy. Jeżeli natomiast wynik stężeń FT3 oscyluje we właściwych granicach, zaś wynik TSH jest poniżej normy, może to oznaczać tzw. subkliniczną nadczynność tarczycy.
Może się też zdarzyć, że zarówno parametry FT3 jak i TSH będą prawidłowe. Wówczas konkluzja jest pozytywna i oznacza, że tarczyca pracuje właściwie.
Badanie FT3 najczęściej przeprowadza się razem z FT4 i TSH. Jest to ważne, by móc porównać hormony ze sobą. Przewaga FT3 nad FT4 może świadczyć o niedoborze jodu w diecie.
Reklama
Jak objawia się wysokie FT3?
Jeśli wyniki FT3 są za wysokie, a badanie TSH wypada poniżej normy, może to oznaczać występowanie nadczynności tarczycy. Objawy, jakie wówczas występują to między innymi:
- spadek wagi,
- drżenie rąk,
- wrażenie kołatania serca,
- nadpotliwość,
- biegunki
- rozdrażnienie,
- bezsenność;
Za podwyższone stężenie hormonu mogą niekiedy odpowiadać preparaty przyjmowane przez pacjenta, takie jak np. środki antykoncepcyjne, leki przeciwpadaczkowe czy leki hormonalne.
Reklama
Dlaczego niskie FT3 jest niebezpieczne?
Niskie FT3 jest szczególnie niebezpieczne w ciąży oraz w okresie niemowlęcym. Nieleczona niedoczynność tarczycy może katastrofalnie wpłynąć na rozwój mózgu płodu powodując np. niedorozwój umysłowy.
Za niksie FT3 może spowodować nieodwracalne zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym także u niemowląt. Dlatego laboratoryjne oznaczanie hormonów tarczycy w ciąży oraz u niemowlaka jest tak ważne.
Reklama
Objawy niskiego FT3
Niskie FT3 przy jednoczesnym wysokim poziomie TSH kojarzone z niedoczynnością tarczycy objawia się poprzez:
- ciągłe zmęczenie,
- depresja,
- uczucie zimna,
- wzrost wagi,
- zaparcia
- duszność,
- obrzęk szyi,
- bóle stawowe i inne;
Stosunek FT3 - FT4
Wartości dla FT3 i FT4 minimalnie powinny wynosić około 50% zakresu referecyjnego. Najprościej można sprawdzić je używając kalkulatorów dostępnych w Internecie.
Na zakłócenie wymiany T4 do T3 wpływają czynniki, takie jak:
- braki żywieniowe (m.in. niedobór jodu, żelaza, selenu, cynku, witaminy A, ryboflawiny i B12),
- przyjmowanie substancji i leków będących beta-blokerami (np. pigułki antykoncepcyjne, leki hormonalne, fenytoina),
- starszy wiek,
- nadużywanie alkoholu,
- występowanie cukrzycy
- zbyt dużej ilości ołowiu, rtęci, pestycydów w organizmie,
- stres,
- zabiegi chirurgiczne;
Rezultatem zachwiania tego stosunku jest nadmiar hormonu T4 do T3. Może się to objawić symptomami niedoczynności tarczycy.
Badanie FT3 u dzieci
U dzieci FT3 bada się przy podejrzeniu dysfunkcji tarczycy lub jeśli mama przejawiała w ciąży jakieś nieprawidłowości. Normy dla dzieci są inne niż dla dorosłych. U noworodków poziom FT3 mieści się w przedziale 2,7-9,7 pmol/l, u starszych dzieci przyjmuje się inne wartości:
- 1-6 lat: 3,69-8,46 pmol/l,
- 6-11 lat: 3,88-8,02 pmol/l,
- 11-20 lat: 3,93-7,70 pmol/l.
Badanie FT3 w ciąży
Podczas ciąży rośnie zużycie jodu w organizmie, a także produkowanych jest więcej hormonów tarczycy (sam gruczoł też się powiększa). Badanie TSH, FT3 i FT4 przeprowadza się u niemalże każdej ciężarnej ze względu na wpływ, jaki tarczyca ma na rozwój płodu.
Normy dla FT3 w poszczególnych trymestrach ciąży są następujące:
- I trymestr 3,8-6,0 pmol/l,
- II trymestr 3,2-5,5 pmol/l,
- III trymestr 3,1-5 pmol/l.
Ile kosztuje badanie FT3?
Cena badania wynosi około 20 złotych, jeśli wykonuje się je prywatnie. Zazwyczaj jednocześnie sprawdza się poziom FT4 i TSH w organizmie, które kosztują podobnie.
Czy badanie jest refundowane? Tak, jednak, aby możliwe było jego bezpłatne przeprowadzenie, potrzebne jest skierowanie od lekarza.
Można je uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu lub innego lekarza specjalisty.
