Co to jest homocysteina?
Homocysteina jest aminokwasem siarkowym, który powstaje w wyniku wewnątrzkomórkowej przemiany metioniny. Ta z kolei pochodzi z białek zwierzęcych i stanowi jedyne źródło homocysteiny dla człowieka.
Podwyższone stężenie tego aminokwasu jest istotnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, zwłaszcza udaru mózgu oraz miażdżycy. W ostatnich latach zwraca się także coraz większą uwagę na neurotoksyczność homocysteiny.
Badania prowadzone przez Perry’ego ujawniły znacznie podwyższone stężenie homocysteiny u pacjentów, którzy przeszli udar mózgu w porównaniu do osób zdrowych. Częstość występowania podwyższonego stężenie Hcy u osób z udarem wynosi 19-42 proc.
Reklama
Badanie homocysteiny
Jak sprawdzić poziom homocysteiny w organizmie? Wystarczy wykonać badanie krwi. Homocysteina występuje bowiem w osoczu (w postaci wolnej i związanej z albuminami).Badanie należy wykonać na czczo. Do oznaczenia stężenia Hcy wykorzystuje się następujące metody:
- chromatograczne (HPLC)- wysokociśnieniową chromatografię z detekcją fluorymetryczną lub elektrochemiczną,
- spektrometrii masowej (GS-MS),
- immunoenzymatyczne,
- z wykorzystaniem analizatora aminokwasów.
Wymienione badania pozwalają oznaczyć stężenie zredukowanej postaci Hcy. Natomiast, by oznaczyć różne formy Hcy (między innymi wolną Hcy), niezbędne jest wykonanie testu obciążenia homocysteiną.
Badanie polega na podaniu L-metioniny w dawce 100 mg na kilogram masy ciała, po uprzednim dwudniowym ograniczeniu jej podaży. Krew od pacjenta pobiera się trzykrotnie – przed podaniem metioniny, a następnie 4 i 8 godzin po jej przyjęciu.
Reklama
Normy homocysteiny
Dopuszczalne stężenie homocysteiny w surowicy krwi u osób dorosłych wynosi 5-15 μmol/l. W przypadku stężenia Hcy w granicach 15-30 μmol/l mówi się o umiarkowanej hiperhomocysteinemii (hHcy). Stężenie mieszczące się w przedziale 31-100 μmol/l, świadczy o średniej hHcy, zaś powyżej 100 μmol/l o ciężkiej.
Warto zaznaczyć, że stężenie homocysteiny spada znacząco w czasie ciąży. Szacuje się, że stężenie Hcy u ciężarnych wynosi średnio 36 proc. wartości sprzed ciąży, jednakże pod koniec trzeciego trymestru poziom homocysteiny wraca do normy.
Reklama
Poziom homocysteiny u dzieci
Nieco inaczej przedstawia się norma homocysteiny dla populacji dzieci. Za prawidłowe uznaje się stężenie w zakresie do 95 centyla stężeń obserwowanych w danej populacji dzieci, przy uwzględnieniu płci i wieku.
Jeśli jednak brakuje badań oceniających stężenia homocysteiny u dzieci, za normę należy uznać następujące kryteria:
- 10 μmol/l u dzieci poniżej 15. roku życia, które nie przyjmują suplementów kwasu foliowego i witamin z grupy B
- 15 μmol/l u dzieci powyżej 15. roku życia, bez suplementacji
- 8 μmol/l dla dzieci poniżej 15 lat z suplementacją
- 10 μmol/l dla dzieci, które ukończyły15 rok życia, przy suplementacji.
Reklama
Czynniki wpływające na stężenie homocysteiny we krwi
Wśród czynników wpływających na wartość stężenia homocysteiny we krwi wymienia się:
- mutacje genetyczne enzymów biorących udział w przemianach Hcy,
- wiek,
- płeć
- współwystępujące schorzenia (niewydolność nerek, niektóre nowotwory, choroby wątroby, niedoczynność i nadczynność tarczycy, cukrzyca, toczeń rumieniowaty, RZS, łuszczyca)
- dietę,
- leki – głównie stosowanie antagonistów kwasu foliowego (metotreksat), antagonistów witaminy B12 (metformina), antagonistów wit. B6 (teofilina), leków przeciwpadaczkowych,
- alkohol,
- kofeinę,
- nikotynę.
Oznacza to, że zmiana trybu życia, zwłaszcza wprowadzenie odpowiedniej diety oraz unikanie używek jest skuteczną metodą leczenia hiperhomocysteinemii.
Reklama
Co jeść, aby obniżyć poziom homocysteiny?
Jak obniżyć homocysteinę? Warto zapamiętać, że jedynym źródłem homocysteiny jest metionina, będąca aminokwasem dostarczanym do organizmu wraz z pożywieniem. Metionina pochodzi głównie z białek zwierzęcych. Częstym powodem wzrostu stężenia homocysteiny w organizmie jest dieta wegetariańska oraz wegańska.
Także nadmiernie spożycie mięsa powoduje wzrost stężenia Hcy, jednakże tymczasowy. Badania nie dowodzą, że by nadmierne spożycie metioniny prowadziło do przewlekłego podwyższonego stężenia Hcy.
Zatem osoby z hiperhomocysteinemią powinny spożywać metioninę, która znajduje się w białkach zwierzęcych. Ponadto powinny także zadbać o podaż folianów (400 μg dziennie) oraz witamin B12 (3 μg/d) i B6 (2 mg/d).
Najwięcej folianów znajdziemy w:
- warzywach zielonych (szpinaku, sałacie, brokułach, brukselce, pietruszce),
- wątróbce,
- mięsie drobiowym,
- jaja,
- fermentowanych produktach mlecznych,
- roślinach strączkowych,
- pełnoziarnistym pieczywie.
Witaminę B12 dostarczymy do organizmu, spożywając produkty pochodzenia zwierzęcego, a witamina B6, jedząc mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych, paprykę, brukselkę, marchew i banany.
Reklama
Homocysteina a leki
W leczeniu hiperhomocysteinemii stosuje się także leki. Pacjenci przyjmują wyższe dawki witamin z grupy B. Z reguły leczenie polega na stosowaniu następujących dawek na dobę:
- 500 μg kwasu foliowego,
- 100-600 μg witaminy B12
- 6-25 mg witaminy B6.
Jednakże wielu pacjentów wymaga stosowanie kilkukrotnie wyższych dawek, w zależności od stężenia Hcy. Terapia zazwyczaj trwa 6 tygodni i u większości pacjentów prowadzi do normalizacji stężenia homocysteiny we krwi.
Homocysteina - cena
Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę zgonów wśród Polaków. Podwyższone stężenie homocysteiny w organizmie może być przyczyną groźnych chorób układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza miażdżycy oraz udaru mózgu. Z tego powodu warto profilaktyczne wykonać badania na oznaczenie stężenia Hcy w surowicy krwi.
Badanie homocysteiny można wykonać za darmo, pod warunkiem, że otrzymamy skierowanie od lekarza, gdyż jest ono refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Jeśli zdecydujemy się na wykonanie badania prywatnie, powinniśmy się liczyć z kosztem rzędu 50-100 złotych. Ceny wahają się w zależności od miasta, w którym wykonamy badanie, a także konkretnego laboratorium.
