Co to jest połóg?
Połóg to czas po porodzie, kiedy ciało kobiety wraca do stanu sprzed ciąży, a zmiany ciążowe organizmu powoli ustępują. Zarówno ten po porodzie naturalnym jak i po cesarce) dzieli się na trzy etapy.
- połóg bezpośredni - pierwsza doba po porodzie - najtrudniejszy moment dla kobiety, kiedy jej organizm wyczerpany jest dziewięcioma miesiącami ciąży i porodem, a zmiany poporodowe zaczynają dokonywać się bardzo szybko. Już kilka godzin po porodzie pojawiają się tzw. odchody połogowe – krwawienie z pochwy będące wynikiem oczyszczania się macicy. Po porodzie w macicy pozostają resztki śluzu, błon płodowych oraz spora rana. Wszystko to musi zostać wydalone na zewnątrz razem z krwią. Połóg bezpośredni z reguły przechodzi się w szpitalu, pozostając pod wyspecjalizowaną opieką medyczną. Warto wówczas z tej opieki korzystać, starając się jak najwięcej wypoczywać po trudach ciąży i ogromnym wysiłku związanym z urodzeniem dziecka oraz dowiadując się jak najwięcej o nowej sytuacji – nie tylko o tym, jak postępować z maluszkiem, ale również o własnym ciele i zachodzących w nim zmianach. W ciągu tych dwóch – trzech dni w szpitalu należy obserwować organizm, a u lekarzy i pielęgniarek położnych zasięgnąć informacji, jak postępować po powrocie do domu – jak dbać o siebie, by jak najszybciej wrócić do dobrej formy, przetrwać połóg i nabrać sił niezbędnych chociażby do zajmowania się dzieckiem.
- połóg wczesny - pierwszy tydzień po porodzie - jest to czas intensywnego obkurczania się macicy, która musi powrócić do swej normalnej wielkości sprzed ciąży (czyli zmniejszyć objętość ok. dziesięciokrotnie). Obkurczaniu towarzyszą bóle porównywane do bólu miesiączkowego. Krwawienie połogowe nadal jest bardzo obfite, powoduje spory dyskomfort i wymaga zachowywania szczególnej higieny intymnej. Jeśli jest połóg po porodzie siłami natury, goi się rana krocza, po cesarskim cięciu - rana brzucha. Zaczynają rozpuszczać się szwy.
- późny połóg - do sześciu tygodni po porodzie - objawy poporodowe powoli ustępują, zmniejsza się obfitość krwawienia, bóle skurczowe pojawiają się coraz rzadziej i są coraz mniej intensywne. Szwy całkowicie się rozpuszczają, a rany coraz mocniej zabliźniają. Samopoczucie poprawia się, organizm jest coraz bardziej zregenerowany, do normy wraca objętość krwi oraz ilość zawartych w niej czerwonych krwinek.
Powrót ciała kobiety do swej postaci sprzed ciąży trwa zazwyczaj kilka tygodnii. Regeneracja organizmu wiąże się z wieloma zmianami fizjologicznymi oraz hormonalnymi, które zachodzą wówczas bardzo szybko. Ze względu na tempo przeobrażeń połóg uważa się za czas nie tylko bardzo trudny dla kobiety, ale wręcz najniebezpieczniejszy w jej życiu rozrodczym.
Zmiany, które dokonują się w czasie połogu to przede wszystkim:
- zmiany hormonalne– spada stężenie hormonów hPL (laktogen łożyskowy), hCG (gonadotropina kosmówkowa), progesteronu, estronu i estradiolu, u kobiet karmiących piersią wzrasta natomiast poziom prolaktyny,
- zmiany w układzie krążenia– objętość krwi zmniejsza się o ok. 2 litry w stosunku to objętości sprzed porodu, spada ilość czerwonych krwinek a wzrasta krwinek białych, zmniejsza się stężenie żelaza i normalizuje ilość płytek krwi,
- zmiany w narządach płciowych– macica obkurcza się i oczyszcza, a jej szyjka zamyka pod koniec połogu wczesnego.
Reklama
Ile trwa połóg po porodzie naturalnym?
Jak długo trwa połóg? Kobiety w ciąży, szczególnie kiedy jest to pierwsza ciąża, mają szereg wątpliwości związanych z porodem i tym, co dzieje się po nim. Jednym z najczęściej pojawiających się pytań jest właśnie to o połóg – jak wygląda i ile trwa połóg po porodzie naturalnym, a ile trwa połóg po cesarskim cięciu.
Forma porodu ma tu jednak niewielki wpływ – po każdym z nich ciało musi przejść pewne zmiany, a macica musi oczyścić się i osiągnąć rozmiar sprzed ciąży, co trwa zawsze około sześciu tygodni. Różnią się one bowiem tylko rodzajem gojącej się rany, a gojenie to nie jest akurat procesem trwającym najdłużej, nie warunkuje zatem długości połogu. O niej decyduje głównie czas obkurczania się macicy, a ten bez względu na formę porodu trwa tyle samo (zależnie od indywidualnych cech ustrojowych kobiecego organizmu).
Krwawienie połogowe i obkurczanie macicy w obu przypadkach wygląda tak samo i mniej więcej tyle samo trwa, rany natomiast mają inny charakter i inaczej należy o nie dbać, by wspomagać ich gojenie. Po cesarce pozostaje rana brzucha, po porodzie naturalnym – rana krocza.
Nawet, jeśli krocze nie jest nacinane, przeważnie samoistnie pęka lub ulega uszkodzeniom wymagającym później założenia szwów. Szwy zakładane na ranę krocza po kilku dniach samoistnie się rozpuszczają i nie wymagają zdejmowania. Większość kobiet utrzymuje, że rana krocza jest mniej bolesna i powoduje mniejszy dyskomfort niż rana brzucha, nieco trudniejsze jest natomiast dbanie o nią, zachowywanie jej w czystości i suchości zapewniającej szybsze gojenie.
Należy jednak zdawać sobie sprawę, że koniec połogu nie jest jednoznaczny z pełną regeneracją organizmu, którego pewne elementy w okresie ciąży są znacząco obciążone (kręgosłup, rozciągnięta skóra, niektóre partie mięśni itd.). Regeneracja taka i powrót do kondycji sprzed ciąży może trwać rok, a nawet dłużej.
Reklama
Połóg po cc – czym się charakteryzuje?
Połóg i związane z nim krwawienia połogowe występują zarówno po porodzie naturalnym jak i cesarskim cięciu. Niekiedy można spotkać się z twierdzeniem, że krwawienie po cesarce nie występuje, ale niestety nie jest ono prawdziwe, ponieważ tzw. odchody połogowe nie są związane z raną krocza, ale pochodzą z obkurczającej i oczyszczającej się macicy.
Po każdym porodzie pozostają w niej pozostałości w postaci resztek krwi, strzępów błon płodowych i śluzu. Wszystko to musi zostać w naturalny sposób wydalone, stąd właśnie utrzymujące się od kilku do kilkunastu dni krwawienie połogowe. Towarzyszą im bóle kurczowe porównywane często do tych miesiączkowych. Są one objawem kurczenia się macicy, która od wielkości zdolnej pomieścić noworodka, musi powrócić do swej naturalnej wielkości – średnicy około 7-8 cm.
Podczas cesarskiego cięcia nie dochodzi do uszkodzeń krocza, które często zdarzają się przy porodach naturalnych. W tym względzie połóg po cesarskim cięciu może okazać się łatwiejszy, ponieważ nie wymaga dbałości o gojenie się rany krocza, co często nastręcza sporych trudności. Z drugiej strony, konsekwencją cesarki jest rana na brzuchu, którą także należy odpowiednio chronić, by szybko się zabliźniła. Jednak w tym wypadku łatwiej utrzymać ją w suchości i czystości.
Reklama
Połóg po ciąży – jak dbać o siebie?
Wczesn połóg fizjologicznyto czas bardzo trudny dla świeżo upieczonej mamy. Organizm po porodzie jest wyczerpany, przechodzi znaczące zmiany negatywnie wpływające na samopoczucie, a jego objawy często powodują spory dyskomfort. Dlatego jest to czas, kiedy trzeba jak najwięcej korzystać z pomocy najbliższych, starać się dużo wypoczywać i w szczególny sposób dbać o siebie i swoje ciało, by jak najszybciej wrócić do dobrej formy i móc w pełni sił zająć się maleństwem.
Należy pamiętać, że po porodzie naturalnym trzeba zachować szczególną dbałość o okolice krocza i gojącą się w nim ranę czy jakiekolwiek powstałe uszkodzenia. W tym celu zaleca się:
- stosowanie podkładów poporodowych przez pierwsze dni i ich częste zmienianie (później – kiedy obfitość krwawienia się zmniejsza – można zastąpić je zwykłymi podpaskami, a następnie wkładkami higienicznymi),
- częste przemywanie okolic intymnych preparatami o działaniu przeciwzapalnym,
- zachowanie szczególnej higieny osobistej,
- dbałość o zachowanie suchości okolic intymnych (w wilgotnym środowisku znacznie szybciej rozwijają się wszelkie bakterie, infekcje i drobnoustroje),
- zapewnienie ranie dostępu powietrza (np. poprzez wietrzenie w pozycji leżącej),
- noszenie luźnej bielizny wykonanej z naturalnych materiałów, najlepiej z bawełny,
- unikać pozycji siedzącej lub siadać tak, by ciężar ciała nie spoczywał na ranie (np. podkładając poduszkę pod pośladki).
Stosowanie tych kilku zasad znacząco przyspiesza proces gojenia i powrotu do dobrej kondycji fizycznej.
Reklama
Połóg a okres i współżycie
W czasie połogu występuje krwawienie, ale nie jest to krwawienie miesiączkowe, tylko oczyszczanie macicy z pozostałości po ciąży. Kiedy krwawienie połogowe ustanie, a po jakimś czasie (tygodniu lub kilku tygodniach) pojawi się nowe, można podejrzewać, że jest to krwawienie miesiączkowe. Okres może bowiem pojawić się już miesiąc po porodzie, ale też nawet kilka miesięcy po zakończeniu karmienia piersią. I jedna i druga sytuacja jest normą i zależy od indywidualnej gospodarki hormonalnej organizmu.
W czasie połogu nie zaleca się wznawiania współżycia seksualnego. Przede wszystkim objawy połogu powodują znaczący dyskomfort (bóle skurczowe, krwawienie, osłabienie). Ponadto układ rodny kobiety potrzebuje czasu na regenerację, a rany powstałe podczas porodu (głównie rany krocza) – czasu na wygojenie.
Reklama
Połóg fizjologiczny a kondycja psychiczna kobiety
Czas połogu jest niezwykle trudny dla każdej młodej mamy. Dziewięć miesięcy ciąży, trud porodu oraz dokuczliwe objawy poporodowe stanowią duże obciążenie dla kondycji psychicznej kobiety. Mimo, że narodziny dziecka z reguły są ogromną radością dla obojga rodziców, często matka, której organizm jest po prostu wyczerpany, a gospodarka hormonalna jeszcze nieustabilizowana, nie może w pełni cieszyć się urokami rodzicielstwa.
Do wymienionych już przyczyn dochodzi zmęczenie spowodowane opieką nad maleństwem, zaburzenie rytmu dnia, nieprzespane noce itd. Pierwsze tygodnie wiążą się również z lękiem przed nową sytuacją i nową rolą, w której trzeba się sprawdzić. Wszystko to powoduje, że psychika wystawiona zostaje na próbę, której nie każda kobieta jest w stanie sprostać i dlatego potrzebuje wówczas troskliwej opieki najbliższych.
Wyjątkowo trudne są sytuacje, kiedy poród wiąże się z komplikacjami jak choroba czy śmierć dziecka. Połóg po urodzeniu martwego dziecka wymaga nie tylko szczególnej opieki ginekologicznej, ale również psychologicznej, ponieważ ryzyko wystąpienia depresji jest tu znacznie wyższe niż po porodzie prawidłowym.
