Co oznacza cofanie się dziąseł?
Cofanie się dziąseł, czyli recesja tkanek okalających zęby, to nie tylko defekt estetyczny, ale przede wszystkim potencjalny czynnik sprawczy wielu poważnych dolegliwości. W literaturze medycznej dysfunkcja ta definiowana jest jako „dowierzchołkowe” przemieszczenie się brzegów dziąseł, powodujące odsłonięcie powierzchni korzeni.
Często towarzyszą temu ubytki szkliwa, a nawet głębiej położonych twardych tkanek uzębienia. Tak zwane recesje dziąsłowe występują przede wszystkim w starszych grupach wiekowych, w związku więc ze statystycznym starzeniem się społeczeństw stanowią coraz częstszy problem w większości krajów wysoko rozwiniętych.
Schorzenie to ma zróżnicowaną i niejednorodną etiologię oraz patogenezę, a wśród przyczyn występowania prym wiodą zarówno uszkodzenia mechaniczne, jak też determinanty chorobowe, między innymi zapalne.
Reklama
Przyczyny cofania się dziąseł
U osób młodszych, dbających o higienę jamy ustnej, powodem recesji dziąsłowych są przede wszystkim:
- nadmierna gorliwość, a więc zbyt intensywne lub zbyt długie szczotkowanie zębów przy nie zachowaniu właściwej staranności i ostrożności;
- stosowanie szczoteczek o zbyt twardym włosiu;
Inaczej rzecz wygląda w przypadku pacjentów wykazujących się zaniedbaniami na polu higieny, a także osób starszych.
W tym przypadku główne przyczyny cofania się dziąseł to:
- stany zapalne przyzębia;
- agregacja większych ilości płytki nazębnej;
- nieprawidłowe usytuowanie zębów na łuku;
- bruksizm, czyli mimowolne zgrzytanie zębami;
- wieloletnie palenie papierosów;
- błędy w leczeniu ortodontycznym, niepożądane następstwa wykonywanych zabiegów;
Reklama
Do czego mogą prowadzić cofające się dziąsła?
Cofające się dziąsła negatywnie wpływają na estetykę uśmiechu – zęby wydają się zbyt długie, a twarz wygląda nienaturalnie. Niejednokroć świadomość problemu prowadzi do zaburzeń emocjonalnych, obniżenia samooceny czy nadmiernej kontroli i modyfikacji zachowań (unikanie uśmiechu w sytuacjach publicznych).
Jeszcze groźniejsze są konsekwencje stricte medyczne. Dziąsła pełnią rolę mocującą oraz ochronną. Ich recesja zwiększa zatem podatność zębów na próchnicę oraz uszkodzenia mechaniczne.
W stanach bardziej zaawansowanych, w przypadku odsłonięcia silnie unerwionej zębiny, pacjent zaczyna odczuwać silny, uporczywy ból, występujący na skutek spożywania zimnych i gorących posiłków oraz napojów, a także niekorzystnych warunków atmosferycznych. W skrajnych przypadkach ból sprawiać może nawet oddychanie, jeśli temperatura otaczającego powietrza nie jest zbyt wysoka.
Reklama
Cofanie dziąseł w klasyfikacji Millera
Cofanie dziąseł jest procesem o różnym stopniu nasilenia. W celu oceny stanu rzeczy a także doboru odpowiednich metod leczenia, od przeszło 30 lat stosuje się klasyfikację Millera.
Wyróżnia ona 4 stadia rozwoju schorzenia:
- klasa 1: Recesja nie przekraczająca linii śluzówkowo – dziąsłowej. Brak zmian w przestrzeniach międzyzębowych;
- klasa 2: Cofanie dziąseł poza linię łączenia śluzówki i dziąseł, przy braku innych zmian;
- klasa 3: Zauważalny ubytek tkanek miękkich lub kości w przestrzeniach międzyzębowych;
- klasa 4: Znaczna utrata tkanek pomiędzy zębami.
Reklama
Jak leczyć cofanie się dziąseł?
Leczenie cofania się dziąseł zależne jest zarówno od stopnia zaawansowania schorzenia, jak też czynnika etiologicznego za nim stojącego.
Współcześnie stosowane są:
- leczenie chirurgiczne, w tym przede wszystkim przeszczepy tkanek miękkich mające na celu uzupełnienie ubytków. Materiał do transplantacji pobiera się z zachowanych fragmentów dziąseł albo z podniebienia. Zabiegi tego typu stosuje się u pacjentów z silnie posuniętą recesją, wobec braku skuteczności innych metod;
- leczenie zabiegowe metodą Pinhole Surgical Technique, polegające na naciągnięciu istniejących tkanek dziąseł;
- regeneracja z wykorzystaniem tzw. czynników wzrostu z fibryny, czyli białka znajdującego się w osoczu. Materiał do leczenia pobiera się w tym przypadku z krwi pobranej od pacjenta, a po odwirowaniu i właściwym spreparowaniu jest on wstrzykiwany w dziąsła;
- usuwanie kamienia nazębnego i czyszczenie szyjek za pomocą typowego instrumentarium stomatologicznego, ewentualnie z zastosowaniem procedur chirurgicznych.
Reklama
Jaka pasta na cofające się dziąsła?
Przegląd dostępnych metod leczenia skłania do wniosku, iż recesja dziąsłowa jest problemem zdrowotnym, któremu zdecydowanie lepiej jest zapobiegać, niż go leczyć. Najskuteczniejszym środkiem profilaktycznym jest dbałość o właściwą higienę jamy ustnej.
Kluczowe są zatem:
- regularna i staranna higiena jamy ustnej, zapobiegająca odkładaniu się płytki nazębnej, zapobiegająca próchnicy i paradontozie, chroniąca przed występowaniem stanów zapalnych przyzębia. Istotne jest nie tylko szczotkowanie zębów, ale też dokładne czyszczenie trudno dostępnych przestrzeni międzyzębowych;
- dobór szczoteczki o adekwatnej twardości włosia, niezbyt miękkiej, by skutecznie radzić sobie z nawarstwiającym się osadem i niezbyt twardej, by nie powodować mechanicznych uszkodzeń dziąsła;
- stosowanie właściwej pasty do zębów, zapobiegającej występowaniu stanów zapalnych i cofaniu się dziąseł, a także łagodzącej objawy nadwrażliwości w sytuacji, gdy proces recesji został już zapoczątkowany.
Pasta na cofające się dziąsła nie powinna zawierać składników wybielających, ponieważ przyspieszają one ścieranie powierzchni i zwiększają dolegliwości związane z nadwrażliwością. Zamiast tego zaleca się stosować specjalistyczne pasty przeznaczone dla osób z paradontozą, czyli zapaleniem przyzębia.
Większość z nich zawiera fluorek sodu lub aminofluorek, które odpowiedzialne są m.in. za mineralizację szkliwa.
