Czy covid w ciąży jest groźny?
Od pojawienie się pierwszych przypadków zakażenia koronawirusem minęło już kilka lat, przez które społeczność nieco oswoiła się z tematem nowej choroby zakaźnej wywołującej objawy ze strony różnych układów ludzkiego organizmu. Nadal jednak budzi ona wiele wątpliwości niepokojów, szczególnie, że co rusz pojawiają się nowe mutacje wirusa, wywołujące wciąż inne dolegliwości i prowadzące do nieznanych wcześniej powikłań.
Jednym z tematów budzących lęk jest chorowanie na covid w czasie ciąży. Wiele przyszłych matek obawia się skutków, jakie choroba może pozostawić na rozwijającym się płodzie, którego narządy i tkanki dopiero się kształtują. Ciąża w czasie pandemii, szczególnie tuż po jej wybuchu była sporą niewiadomą i wtedy wiązała się z największym niepokojem.
Dziś wiele już wiadomo o skutkach, jakie koronawirus w ciąży może pozostawić na zdrowiu dziecka, jednak ze względu na zmiany samego wirusa i stosunkowo niedługi czas, jaki minął od jego pojawienia się na świecie, nie wszystkie związki między covidem a ciążą są znane i pewne.
Badania wykazują, że ciąża jest czynnikiem zwiększającym ryzyko ciężkiego przebiegu choroby. Kobiety ciężarne częściej niż inni pacjenci przechodzą covid o wysokim nasileniu objawów, a także częściej na niego umierają, choć oczywiście są to przypadki skrajne.
Ciężkiemu przebiegowi choroby w ciąży skutecznie zapobiegały szczepienia, kiedy wariantem dominującym wirusa był omikron, jednak w przypadku innych wariantów skuteczność ta nie jest aż tak wysoka.
Powikłania po covid w ciąży mogą być bardzo różne, łącznie z przedwczesnym porodem, dlatego w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Reklama
Czy covid w ciąży ma wpływ na dziecko?
Jak już zostało powiedziane, covid u pacjentki ciężarnej częściej niż u innych pacjentów ma ciężki przebieg. A co z płodem? Czy covid przebyty w ciąży zagraża dziecku rozwijającemu się w macicy?
Początkowo sądzono, że dziecko nie może zarazić się od matki poprzez łożysko. Dziś wiadomo, że przypadki takie się zdarzają, choć są one raczej sporadyczne (szacuje się, że dotyczy około ok. 3% przypadków).
Pocieszające jest również to, że większości przypadków wpływ koronawirusa na płód jest niewielki, a wiele noworodków przechodzi covid łagodnie lub całkiem bezobjawowo.
Największy wpływ na dziecko po covidzie w ciąży obserwuje się u wcześniaków i niemowląt obarczonych chorobami współistniejącymi.
Odnotowanymi powikłaniami dla dziecka są przede wszystkim przedwczesny poród i stan przedrzucawkowy, natomiast nie ma dowodów na to, by covid w czasie ciąży prowadził do nieprawidłowości rozwojowych i wad wrodzonych.
Reklama
Covid w 1, 2 i 3 trymestrze ciąży
W każdym trymestrze ciąży pojawiają się inne dolegliwości, problemy i zagrożenia. Momentem względnie najspokojniejszym jest drugi trymestr, kiedy to ustępują objawy charakterystyczne dla pierwszych tygodni, a z drugiej strony ciąża nie jest jeszcze bardzo dużym obciążeniem i organizm jeszcze nie przygotowuje się do porodu.
Za początek ciąży przyjmuje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki przed zapłodnieniem. Licząc w ten sposób, implantacja, czyli zagnieżdżenie zarodka w macicy ma miejsce około 4 tygodnia. Od tej chwili płód szybko się rozwija, a poszczególne tkanki i narządy zaczynają się dopiero kształtować. Jest to moment, w którym rozmaite czynniki zewnętrzne mogą mieć na dziecko największy wpływ.
Czy covid w pierwszym trymestrze ciąży również jest najgroźniejszy? Na początku ciąży najwyższe jest ryzyko poronienia. Zanim zarodek na dobre zagnieździ się w macicy i zacznie się w niej rozwijać może dojść do utraty ciąży, czemu zakażenie koronawirusem niestety sprzyja.
Covid w 1 trymestrze ciąży (a szczególnie w jego wczesnej fazie) najbardziej zatem zagraża utrudnioną implantacją. Covid w drugim trymestrze ciąży w większości przypadków nie wywołuje powikłań i nie ma wpływu na rozwój dziecka, natomiast w 3 trymestrze, a szczególnie w 9 miesiącu ciąży grozi zakażeniem dziecka. Najczęściej bowiem do zakażenia covidem dochodzi tuż po porodzie.
Reklama
Objawy covidu w ciąży a przebieg bezobjawowy
Czy covid u ciężarnych objawia się w podobny sposób, jak u innych pacjentów? Tak. Najczęściej pojawiające się w czasie ciąży objawy covidu to:
- gorączka,
- objawy ze strony układu oddechowego (przede wszystkim kaszel covidowy i utrudnione oddychanie),
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe (takie jak biegunka, nudności),
- objawy neurologiczne.
Warto pamiętać, że covid u kobiet w ciąży (tak, jak u reszty pacjentów) może wywoływać objawy o bardzo różnym natężeniu. Wiele zależy też od wariantu samego koronawirusa.
Pierwsze warianty (np. delta) wywoływały silniejsze objawy, jednak od momentu pojawienia się wersji omikron przebieg choroby często jest lżejszy. Niekiedy covid w ciąży przebiega wręcz bezobjawowo i nie zostaje w odpowiednim momencie zdiagnozowany.
Ryzyko wystąpienia powikłań po COVID-19 w takiej sytuacji jest znikome, jednak w przypadku jakichkolwiek podejrzeń, że doszło do zakażenia, należy skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić zleconą przez niego diagnostykę.
Reklama
Co robić, gdy zachoruje się na covid w ciąży? Jak wygląda leczenie?
Powszechnie wiadomo, że ciąża jest czasem, kiedy nie wszystkie leki mogą być w sposób bezpieczny stosowane, ponieważ mogą negatywnie wpływać na rozwój płodu (szczególnie w pierwszym trymestrze, kiedy organizm maluszka dopiero zaczyna się kształtować).
Każdą rozwijającą się chorobę należy wówczas konsultować z lekarzem, by fachowo ocenił on, co niesie więcej korzyści, a co większe zagrożenie dla matki i dziecka - infekcja czy jej leczenie.
Co robić, gdy w ciąży pojawi się covid? Jak go leczyć, by nie zaszkodzić dziecku? Do tej pory nie opracowano jednego, uniwersalnego leku na tę chorobę. Leczenie covidu - zarówno w ciąży, jak i poza nią - opiera się więc na leczeniu objawowym, którego zadaniem jest wsparcie organizmu w walce z koronawirusem.
Ponieważ jednak objawy mogą być rozmaite i występować z mniejszym lub większym natężeniem, a ciąża też może przebiegać różnie, leczenie covidu powinno zawsze odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza, adekwatnymi do stanu pacjentki, występujących u niej dolegliwości, etapu rozwoju płodu itd.
Reklama
Czy wykonuje się szczepienia na covid w ciąży?
Od początku pojawienia się szczepień na COVID-19, budzą one wiele kontrowersji. Wielu pacjentów jednak przekonało się już, że szczepionki chronią przed ciężkim przebiegiem choroby i nie wywołują niepożądanych efektów, jakich początkowo się obawiali.
Skoro wiadomo, że ciąża zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, czy warto chronić się przed chorobą za pomocą szczepień? Szczepienie na covid w ciąży jest możliwe, właściwie na każdym jej etapie, ale musi być zawsze poprzedzone konsultacją z lekarzem.
Końcówka ciąży z covidem grozi zarażeniem dziecka podczas porodu lub tuż po nim, jednak podanie szczepionki w 3 trymestrze prowadzi do przeniesienia wytworzonych przez organizm matki przeciwciał do organizmu dziecka poprzez łożysko.
Szczepienie na covid u kobiety w ciąży zostało dopuszczone przez Europejską Agencję Leków już na początku 2021 roku.
Reklama
Czy zdarzają się komplikacje ciąży po covidzie?
Wiadomo już, jak może wyglądać covid podczas ciąży i czym grozi zakażenie. Jak natomiast wygląda ciąża po covidzie? Czy przebyta, wywołana koronawirusem choroba utrudnia zapłodnienie lub wpływa na przebieg późniejszej ciąży?
Nie ma badań wskazujących na związek między przebytym covidem a ciążą po nim czy też staraniami o dziecko. Pojawiające się dotąd warianty wirusa nie wpływają na płodność. Oznacza to, że ciąża po koronawirusie jest możliwa, a choroba obecna w organizmie w przeszłości nie powinna mieć wpływu na jej przebieg.
Jeśli kobieta planuje powiększenie rodziny, a chorowała na covid o ciężkim przebiegu, powinna pomyśleć o zaszczepieniu się przed ciążą, by uniknąć ewentualnych powikłań w razie ponownego zakażenia.
Planując ciążę, warto też zachować różne środki ostrożności, które pomagają uniknąć zachorowania. W ramach profilaktyki warto:
- unikać kontaktu z osobami zakażonymi,
- unikać większych skupisk ludzkich, szczególnie przebywających w zamkniętych pomieszczeniach (np. galeriach handlowych, salach kinowych itd.),
- dbać o higienę (przede wszystkim pamiętać o myciu rąk każdorazowo po powrocie do domu),
- nie dzielić się z innymi jedzeniem i piciem,
- stosować zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały,
- pamiętać o codziennej aktywności fizycznej,
codziennie monitorować stan swojego zdrowia i w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów konsultować się z lekarzem.
