Dlaczego stolec jest czarny?
Kolor i konsystencja kału wskazują na funkcjonowanie układu pokarmowego. Prawidłowy stolec ma brązową barwę, jest zwarty i jednolity. Jeśli te parametry się zmieniają może to świadczyć o schorzeniach układu pokarmowego, dlatego nie należy lekceważyć zmian w wyglądzie kału.
Czarny kolor stolca jest spowodowany domieszką krwi, która pochodzi z krwawienia z układu pokarmowego, najczęściej z górnego odcinka. Występuje wtedy czarny, smolisty stolec, który nie tylko barwą, ale też konsystencją przypomina smołę.
Jeśli krwawienie jest obfite pojawiają się smoliste biegunki, gdyż krew wzmaga perystaltykę jelit.
Jak zatem wygląda smolisty stolec? Jest on intensywnie czarny, nie tylko na zewnątrz, ale i w środku. Może być rzadki, wodnisty lub twardy, ale zazwyczaj jest „luźny” ze względu na zawartą w nich krew.
Czarny stolec może pojawić się u dziecka, dorosłego, a także osoby starszej. Przyczyna może być w każdym wieku taka sama. Najważniejsze jednak, aby zachować spokój. U dziecka najczęściej jest to kwestia spożytych produktów, które mogą wpływać na kolor kału.
Kiedy pojawi się czarny stolec, należy udać się do lekarza w celu zidentyfikowania jego przyczyny. Koniecznie trzeba zwrócić uwagę na objawy współtowarzyszące, jeśli takie się pojawiły.
Reklama
Przyczyny czarnego stolca. Co oznacza?
Jednorazowa zmiana koloru stolca na czarny może świadczyć o powodzie tak prozaicznym jak spożywanie niektórych produktów żywieniowych.
Innymi przyczynami ciemnego smolistego stolca są przyjmowane suplementy, np. magnez czy różne witaminy.
Występowanie czarnego stolca może sygnalizować następujące schorzenia:
- chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy,
- nieżyt żołądka,
- refluks przełyku,
- pęknięcie żylaków przełyku,
- gastropatię krwotoczną,
- zespół Mallory-Weissa,
- zakażenie bakteryjne, np. Helicobater pylori lub wirusowe, np. COVID-19,
- niedokrwienie jelit,
- hemoroidy,
- szczelinę odbytu,
- nowotwór odbytu,
- nowotwór jelita grubego.
Czarny stolec może pojawić się podczas okresu, gdyż zmieniają się w tym czasie poziom hormonów w organizmie, co wpływa na czynność jelit. Jeśli jednak zmiana barwy kału jest regularnym zjawiskiem, należy wykonać badania, szczególnie w kierunku endometriozy.
Czarny stolec może być również skutkiem ubocznym chemioterapii. Zdarza się, że stanowi on negatywne powikłania po badaniach lub zabiegach. Może dojść do niego po gastroskopii, kolonoskopii lub operacji przewodu pokarmowego.
Zazwyczaj, jeśli smolisty kał jest wynikiem jakiegoś schorzenia, pojawia się razem z objawami współtowarzyszącymi, m.in. wymiotami, zgagą, bólem brzucha czy zmęczeniem.
Reklama
Czarny stolec w wyniku diety
Smolisty kał może być niepokojącym objawem, jednak istnieje możliwość, że jego występowanie spowodowane jest dietą. Czarny stolec może występować po:
- żelazie,
- bizmucie,
- węglu lekarskim,
- kawie, czerwonej kapuście, burakach (a także barszczu), jagodach, borówkach, czereśniach czy czekoladzie.
Niektóre owoce czy warzywa mogą barwić stolec, dlatego powinno się zwracać szczególną uwagę na to, co jedzą dzieci. Opiekun u lekarza musi dokładnie opisać wygląd kału maluszka, a także wszystkie inne możliwe objawy.
Reklama
Czarny stolec po alkoholu
Alkohol działa negatywnie na funkcjonowanie całego organizmu, także układu pokarmowego. Duża ilość napojów wysokoprocentowych uszkadza śluzówkę i często prowadzi do biegunki.
Etanol działa destrukcyjnie na delikatne enterocyty, które wyścielają ściany żołądka oraz jelita cienkiego. Może to doprowadzić do krwotocznego zapalenia błony śluzowej żołądka, którego objawem jest właśnie czarny stolec.
Czarny kał jest zatem skutkiem ubocznym spożywania alkoholu i objawem jego negatywnego wpływu na organizm. Smolisty kolor może pojawić się zarówno po wypiciu lampki czerwonego wina, jak i u osoby nadużywającej alkoholu.
Reklama
Czarny stolec po lekach
Oprócz alkoholu, czarny stolec może być spowodowany spowodowany również przez zbyt częste przyjmowanie leków. Jakich dokładnie? Są to:
- leki przeciwbólowe,
- aspiryna,
- diklofenak,
- niesteroidowe leki zapalne.
Czarny stolec może też być objawem uszkodzenia wątroby w wyniku stosowania antybiotyków, np. metronidazolu. Towarzyszyć mu będą ból brzucha, wymioty, gorączka i zmęczenie.
Smolisty kał może się pojawić nie tylko w wyniku zakażenia, ale także po lekach stosowanych na Helicoacter pylori. Zawierają one albowiem bizmut, który może wpływać na kolor, jednak powinien on wrócić do normy po kilku dniach.
Jeśli czarny stolec zdarzył się jednorazowo nie należy wpadać w panikę. Kiedy powtarza się dość często należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Reklama
Czarny stolec po żelazie
Występowanie czarnego kału w trakcie przyjmowania żelaza jest naturalną reakcja organizmu i nie należy się nią niepokoić. Przeciwnie - jeśli nie dochodzi do zmiany barwy kału to oznacza, że jest ono przyjmowane nieregularnie lub nie wchłania się prawidłowo.
Jak długo po żelazie utrzymuje się czarny stolec? Zazwyczaj wraca on do normalnego wyglądu już po kilku dniach od zaprzestania przyjmowania preparatów.
Jeśli dodatkowo występują silne biegunki lub inne dolegliwości trawienne może być konieczna zmiana dawki leku przez lekarza. Niezwłocznej konsultacji lekarskiej wymaga pojawienie się świeżej krwi w stolcu.
Reklama
Czarny stolec w ciąży
W ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze, makro i mikro elementy - także na żelazo. Wiele przyszłych mam boryka się z anemią, dlatego zalecana jest im odpowiednia suplementacja.
Wtedy też może pojawiać się czarny kał, który stanowi naturalną reakcję organizmu na dużą dawkę żelaza. Z tego powodu, kobiety w ciąży muszą mieć regularnie pobieraną krew.
Czarny stolec może szczególnie niepokoić w dziewiątym miesiącu, jednak badania powinny być w stanie wykryć wystarczająco wcześnie wszelkie schorzenia. Nie należy zatem panikować. Konieczne jednak jest jednak udanie się do lekarza w celu zbadania przyczyny smolistego kału w ciąży.
Czarny stolec po porodzie
Jeśli kobieta nie przyjmuje żelaza, a także innych suplementów diety zawierających ten pierwiastek należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym, gdyż może być to oznaką krwawienia z układu pokarmowego.
Czarny stolec po porodzie może być skutkiem suplementacji żelaza lub występujących hemoroidów, które zostały uszkodzone lub uwrażliwione podczas silnego parcia. W takim przypadku trzeba udać się do specjalisty.
Czarny stolec u dziecka
Czarny stolec u dziecka może być wywołany działaniem leków - przede wszystkim tych, które zawierają żelazo. Może go wywołać również zmiana diety np. wprowadzenie do niej buraków, jagód czy wiśni, które zabarwiają kał.
U dzieci karmionych piersią istnieje możliwość dostania się krwi matki do układu pokarmowego dziecka przez pęknięte brodawki sutkowe. Dlatego po wystąpieniu czarnego stolca i najmłodszych warto zwrócić uwagę także na ten aspekt.
Poza tym za smoliste kupy u malca mogą odpowiadać wady anatomiczne, alergie pokarmowe czy ciało obce. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem. Przed wizytą u pediatry warto dokładnie przyjrzeć się dziecięcemu kałowi, by jak najwierniej opisać jego wygląd.
Jeśli jednak nie wystąpiły powyższe czynniki lub dziecko przyjmuje dużą dawkę niesteroidowych leków zapalnych należy pilnie udać się do lekarza, gdyż czarny stolec jest oznaką krwawienia z układu pokarmowego. To z kolei może wskazywać na zaburzenia lub schorzenia związane z np. przełykiem, żołądkiem lub dwunastnicą.
Leczenie czarnego stolca
Leczenie czarnego stolca należy rozpocząć od analizy diety sprzed ostatnich 24-48 godzin, a także przyjmowanych leków. Jeśli nie ma tam barwiącej żywności lub leków zawierających żelazo, bizmut czy węgiel lekarski warto wykonać test na obecność krwi utajonej w kale.
Testy tego rodzaju dostępne są niemal w każdej aptece. Jeśli wynik testu wyjdzie pozytywny - konsultacja lekarska jest konieczna.
W przypadku pozytywnego wyniku lub powtarzających się czarnych stolców należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje do specjalisty. Gastrolog wykona serię niezbędnych badań, które pomogą w odnalezieniu źródło krwawienia i postawieniu odpowiedniej diagnozy.
Na tej podstawie lekarz dobierze odpowiednie leczenie farmakologiczne lub - w razie potrzeby -chirurgiczne.
W skrajnych przypadkach konieczna może być nawet natychmiastowa hospitalizacja. Jeśli występuje intensywny krwotok, dojść może do wstrząsu i niewydolności hemodynamicznej. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej zatrzymać krwawienie.
