Pacjenci niejednokrotnie po zakupie konkretnego leku lub wyrobu medycznego w aptece stwierdzają, iż dany produkt jest jednak niepotrzebny lub został zakupiony w nadmiernej ilości. Problematyka zwrotów do apteki regulują odrębne przepisy.
Błędem jest porównywanie jej do zwrotu zakupów w każdym innym sklepie. Przy zakupie leków trzeba zawsze pamiętać, iż tylko szczególne przepisy regulują kwestie zwrotów.
Czy można zwrócić leki do apteki?
Zwrot leków do apteki to problem dość jasno uregulowany przez przepisy prawa. Ograniczenia, które narzuca w tej kwestii ustawodawca wynikają przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa.
Cały system dystrybucji leków podlega ścisłej kontroli i konkretnie sprecyzowanym warunkom. Potraktowanie problematyki zwrotu leków w tak szczególny sposób jest jak najbardziej prawidłowe i uzasadnione. Zwrot jakiegokolwiek innego towaru, na przykład butów czy odzieży, nie wywołuje żadnych negatywnych skutków. Klient po prostu oddaje towar, który mu nie pasuje i z którego nie jest zadowolony.
Bez problemu ten nieudany zakup może wrócić ponownie do sprzedaży i cieszyć innego klienta. Ta zasada nie ma żadnego odzwierciedlenia w przypadku zakupów aptecznych. Przyjmowanie leków już wydanych pacjentowi stwarza niebezpieczeństwo wprowadzenia do ponownego obrotu leku źle przechowywanego przez pacjenta, ale przede wszystkim nie daje gwarancji sprzedaży produktu o określonej wymaganej jakości. To bardzo ważne, gdyż stawką jest zdrowie, a nawet ludzkie życie. Lek ponownie odsprzedany mógłby stanowić zagrożenie dla nowego nabywcy.
Podstawa prawną, określającą warunki obrotu produktami leczniczymi jest Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2020.944 z dnia 2020.05.27). Ustawodawca określił w tym akcie prawnym (art.1) problematykę obrotu produktami leczniczymi, a w szczególności:
- zasady dopuszczania do obrotu produktów leczniczych,
- tryb dopuszczania do obrotu produktów leczniczych,
- wymagania dotyczące jakości, skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leków,
- warunki obrotu produktami leczniczymi,
- organizację i zasady funkcjonowania systemu nadzoru nad bezpieczeństwem stosowania produktów leczniczych,
- monitorowanie bezpieczeństwa stosowania tych produktów,
- wymagania dotyczące aptek.
Analiza zapisów w prawie farmaceutycznym wyraźnie wskazuje, iż leki i wyroby medyczne to produkty specjalne, podlegające indywidualnym procedurom zakupu i zwrotu.
Reklama
Czy można oddać leki do apteki?
W kwestii zwrotu leków do apteki, podstawa prawna to art. 96 ust. 7 i 8 ustawy Prawo farmaceutyczne, w którym ustawodawca wyraźnie określił obowiązująca zasadę zwrotów. Zgodnie z zapisami art. 96 ust.7 nie podlegają zwrotowi produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne wydane z apteki.
Oznacza to, iż w żadnym przypadku nie mają tu zastosowania standardy zakupów i zwrotów, stosowane w innych sklepach. Trzy wymienione kategorie produktów medycznych, które nie podlegają bezwzględnemu zwrotowi tworzą następujące wyroby:
- produkty lecznicze, do których należą wszystkie leki, wydawane na receptę i bez recepty,
- środki spożywcze specjalnego przeznaczenia, do których należą produkty dla niemowląt i dzieci, środki wspomagające właściwe odżywianie, stosowane w dietach, zaspokajające zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, dla osób z cukrzycą, niskosodowe czy bezglutenowe,
- wyroby medyczne, do których należą narzędzia, przyrządy, urządzenia, oprogramowania, materiały lub inne artykuły stosowane samodzielnie lub w połączeniu w celach diagnostycznych lub farmaceutycznych.
Prawo farmaceutyczne stoi na straży zasady, iż tylko właściwe przechowywanie leków i monitorowanie ich stanu zachowuje pełną prawidłowość ich działania i skuteczność. Lek wydany już pacjentowi nie może być zwrócony i tym samym sprzedany innemu choremu.
Reklama
Zwrot towaru zakupionego w aptece
Prawo przewidziało jednak pewien wyjątek w zakresie zwrotu leku do apteki. Zgodnie z art. 96 ust. 8 Prawa farmaceutycznego zakaz zwrotu zakupionych w aptece produktów leczniczych lub wyrobów medycznych nie dotyczy 3 przypadków:
- wad jakościowych produktów – na przykład tabletki w blistrze są pokruszone lub ich brakuje, posiadają nieodpowiedni kolor, syrop ma mętną zawiesinę lub zawiera ślady zanieczyszczenia,
- niewłaściwego wydania produktu przez farmaceutę – na przykład pomyłkowe wydanie innego leku czy też w innej dawce, potwierdzające ewidentny błąd sprzedającego,
- sfałszowania produktu leczniczego – na przykład informacja wydana przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego o wycofaniu konkretnego leku z obrotu na skutek nieprawidłowości w procesie produkcyjnym.
W tych wszystkich przypadkach należy się kupującemu zwrot kosztów za zakupiony lek lub wymiana produktu na nadający się do użycia, bez wad. Jeżeli nie pojawia się żadna z tych trzech przesłanek, zwrot lub wymiana leku w aptece nie są możliwe, prawo bowiem nie dopuszcza takich działań z uwagi na bezpieczeństwo chorych.
Każdy pacjent powinien także pamiętać, iż nie podlegają zwrotowi leki przeterminowane. Chory ma obowiązek sam kontrolować i monitorować datę ważności leku. Z tego obowiązku nie zwalnia nawet zakup większej ilości leków, niż wynika z to z czasu ich przyjmowania. Leki przeterminowane można tylko zwrócić do apteki, wyposażonej w specjalnie przeznaczony do tego kontener. Takie wyroby medyczne, niezdatne do użycia podlegają utylizacji.
Warto zastanowić się także nad problemem czy można zwrócić suplement diety do apteki? Prawo farmaceutyczne wyraźnie określa tylko kwestię braku możliwości zwrotów produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych wydanych z apteki.
Suplementy diety są częstym składnikiem asortymentu wielu aptek. Problem ich zwrotu nie jest dokładnie określony w przepisach prawa. Można zatem wnioskować, iż zwrot tego typu towaru uzależniony jest od decyzji konkretnej apteki. Każdy kupujący powinien jednak liczyć się z brakiem możliwości zwrotu suplementów diety, gdyż ich przechowywanie poza apteką przez pacjentów może spowodować utratę ich właściwości, a tym samym możliwość włączenia do ponownego obrotu. Zawsze warto przemyśleć takie zakupy, z pełną odpowiedzialnością za nabycie i rodzaj produktu.
Zasady zwrotu leków do apteki dotyczą nie tylko aptek stacjonarnych, ale także wszystkich aptek internetowych.
