Co to jest radioterapia?
Radioterapia jest jedną z podstawowych metod leczenia raka, która polega na poddawaniu komórek nowotworowych dużym dawkom promieniowania jonizującego, które ma doprowadzić do ich wyniszczenia.
Generalnie wyróżnia się dwie metody stosowania radioterapii –teleradioterapię i brachyterapię. W pierwszej źródło promieniowania - specjalny akcelerator, znajduje się poza ciałem, a obszar napromieniany jest dopasowywany do kształtu i wielkości guza.
W drugiej natomiast źródło promieniowania znajduje się we wnętrzu ciała. W ostatnich latach opracowano nową metodę, zaliczającą się do teleradioterapii - stereotaktyczną radiochirurgię, która polega na naświetlaniu tylko komórek nowotworowych.
W tym celu wykorzystuje się CyberKnife lub GammaKnife. Przyszłością leczenia pacjentów z nowotworami złośliwymi ma być radioterapia hadronowa, czyli napromieniowanie przy użyciu wysokoenergetycznych cząstek – m.in. protonów.
Statystycznie radioterapię otrzymuje około 60 procent pacjentów onkologicznych jako leczenie samodzielne lub w terapii skojarzonej.
Reklama
Radioterapia paliatywna
Pacjenci, którzy nie mają szans na wyleczenie choroby nowotworowej otrzymują radioterapią paliatywną, która ma na celu zniwelowanie objawów chorobowych i zmniejszenie masy guza. Stosuje się ją zwłaszcza u pacjentów, u których nowotwór uciska narządy sąsiadujące i powoduje liczne dolegliwości – między innymi mimowolne wypróżnienia.
Radioterapia paliatywna nie wyleczy pacjenta, ale ma podnieść jakość jego życia, głównie poprzez zniesienie bólu nowotworowego.
Reklama
Czy radioterapia jest skuteczna?
Postęp technologiczny znacząco podniósł skuteczność radioterapii. Dzięki temu, że obszar poddany promieniowaniu jest dopasowywany do kształtu i wielkości guza, w leczeniu można zastosować większe dawki oraz uchronić zdrowie komórki organizmu przed wyniszczeniem.
Około 60 procent pacjentów poddawanych radioterapii ma szansę na wyleczenie. Pozostałe 40 procent stanowią pacjenci leczenie radioterapią paliatywną.
Reklama
Skutki uboczne radioterapii
Promieniowanie nie tylko niszczy komórki nowotworowe, ale oddziałuje też na zdrowe komórki, powodując odczyny popromienne. Większość z nich samoczynnie ustępuje, ale mogą one mieć charakter trwały.
Wśród skutków ubocznych radioterapii wymienia się:
- zmiany skórne takie jak suchość, zaczerwienienie, swędzenie, a w skrajnych przypadkach martwica,
- nadwrażliwość na dotyk,
- zmęczenie i znużenie,
- bóle głowy,
- biegunki,
- nudności,
- wymioty,
- obrzęki,
- utrata włosów w miejscu poddanym promieniowaniu,
- zapalenie jamy ustnej, suchość w ustach, owrzodzenia,
- kaszel lub duszność,
- problemy z połykaniem,
- zmiany smaku lub całkowita utrata,
- zaburzenia w oddawaniu moczu,
- problemy stomatologiczne,
- utrata ruchomości stawów zmiany w mózgu takie jak utrata pamięci, problemy z rozwiązywaniem zagadek logicznych, zmiany osobowości.
Warto zaznaczyć, że działania niepożądane różnią się w zależności od części ciała poddanej promieniowaniu. Większość skutków ubocznych radioterapii ustępuje w ciągu 2 miesięcy, ale niekiedy powikłania mogą utrzymywać się pół roku.
Reklama
Ile trwa radioterapia?
Pacjenci są najczęściej poddawani radioterapii 5 dni w tygodniu. Przez pozostałe dwa dni odpoczywają. Jedna sesja terapeutyczna trwa zwykle maksymalnie 5 minut. Czasami dłużej, jeśli zmieniania jest intensywność wiązki promieniowania. W czasie jeden sesji podawana jest jedna dawka. Niekiedy stosuje się mniejsze dawki, ale dwa razy dziennie.
Czas trwania radioterapii zależy od głównie od rodzaju nowotworu. Zwykle trwa od 1 do 7 tygodni. W przypadku brachyterapii źródło promieniowania w postaci implantu (zawierającego izotopy promieniotwórcze) jest umieszczane w ciele za pomocą specjalnego aplikatora lub cewnika. W zależności od rodzaju nowotworu i stanu chorego, implant może pozostać w ciele od kilku minut do kilku dni, po czym jest usuwany razem z aplikatorem lub cewnikiem. Niektóre implanty wszczepiane są na stałe. Pacjenci mogą też przyjąć radiofarmaceutyk dożylnie lub doustnie.
