Wątroba to nieparzysty narząd, który pełni niezliczone funkcje w naszym organizmie. Do tej pory, mimo bardzo nowoczesnych metod leczniczych i postępu w niemal każdej z dziedzin medycyny, wciąż nie potrafimy zastąpić wątroby żadnym aparatem, a niewydolność tego organu w krótszym lub dłuższym czasie prowadzi do śmierci.
Przyjrzyjmy się więc bliżej budowie tego organu, jego funkcjonowaniu oraz schorzeniom z nim związanym.
Gdzie jest wątroba?
Wątroba położona jest w górnej, prawej części jamy brzusznej, w tzw. okolicy podżebrowej prawej nadbrzusza i dość szczelnie pokryta jest „klatką” kostną w postaci żeber. Jej masa waha się od 1300-1500 g u kobiety do 1500-1700 g u mężczyzny.
Największy wymiar wątroby w badaniu USG nie powinien przekraczać 140-150 mm (tzw. wymiar kranialno-ogonowy), natomiast wymiar przednio-tylny w przekroju poprzecznym powinien wynosić poniżej 120 mm.
Reklama
Budowa wątroby
Anatomicznie, podzielona jest na cztery płaty wątroby: prawy (największy), lewy, czworoboczny oraz ogoniasty. Występuje także podział czynnościowy na osiem segmentów (wynikający głównie z podziału naczyń doprowadzających krew). Miejscem szczególnym wątroby jest tzw. wnęka wątroby.
Do wnęki uchodzą żyła wrotna, tętnica wątrobowa właściwa, splot nerwowy, a opuszczają ją przewód wątrobowy wspólny oraz naczynia chłonne.
Główną masę wątroby stanowią komórki wątroby, czyli tzw. hepatocyty układające się w beleczki. Sieć beleczek ułożona w charakterystyczny sposób tworzy podstawową strukturę morfologiczną, jaką jest zrazik wątrobowy.
Reklama
Funkcje wątroby
Wątroba pełni funkcję podręcznego laboratorium naszego organizmu. Bierze udział w metabolizmie niemal wszystkich substancji, jakie są wchłaniane w układzie pokarmowym.
Jest ona miejscem, gdzie magazynowany jest glikogen, wielocukier będący jednym z głównych materiałów zapasu energetycznego dla naszego organizmu.
W procesie glikogenolizy (czyli rozkładu glikogenu), który również odbywa się w wątrobie, uwalniana jest energia niezbędna do produkcji substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ustroju i wykorzystywana do rozkładu substancji szkodliwych.
Reklama
Niewydolność wątroby
Bardzo szybko podczas niewydolności wątroby dowiadujemy się, jak niesamowicie ważną funkcję pełni ona w produkcji różnego rodzaju białek, w tym zdecydowanej większości białek osocza.
Występujące podczas niewydolności wątroby obrzęki, zaburzenia krzepnięcia krwi, krwotoki są właśnie efektem upośledzonej funkcji produkcyjnej białek osocza, takich jak:
- albumina,
- protrombina,
- fibrynogen,
- czynniki krzepnięcia.
W wątrobie produkowane są aminokwasy (budujące następnie białka), tu także zachodzi proces ich rozkładu, tzw. dezaminacja, w której wytwarzany jest szkodliwy amoniak (kolejno przekształcany do mocznika i wydalany z organizmu).
Reklama
Metabolizm tłuszczów wątroby
Bardzo ważna funkcja wątroby to metabolizm tłuszczów. W organie są one produkowane z białek oraz węglowodanów i odpowiednio przekształcane w formy „użyteczne” dla organizmu (m.in. lipoproteiny, fosfolipidy).
W wątrobie odbywa się także proces produkcji cholesterolu, który w większości jest wykorzystywany w produkcji kwasów żółciowych.
Wątrobę można uznać także za swego rodzaju spichlerz naszego organizmu. Magazynowane są w niej m.in.: wspomniany wcześniej glikogen, żelazo wykorzystywane w produkcji krwi, witaminy A, D i B12.
Reklama
Wątroba a detoksykacja organizmu
Narząd ten bierze również udział w procesach detoksykacji organizmu. Zarówno produkowane endogennie (czyli przez nasz organizm) substancje toksyczne, jak i te zaczerpnięte z zewnątrz są przekształcane w związki nieszkodliwe (np. poprzez sprzęganie z kwasem glukuronowym) i usuwane z organizmu.
W skomplikowanych, wieloetapowych reakcjach w wątrobie metabolizowany jest również hem (powstały w wyniku rozpadu erytrocytów). Końcowym etapem tych reakcji w wątrobie są związki bilirubiny, której wartości często są badane podczas podejrzenia dysfunkcji tego narządu.
Reklama
Żółć wątrobowa
Jak wiadomo, w wątrobie produkowana jest także żółć mająca kluczowe znaczenie w metabolizmie tłuszczów. Znajdują się tu również tzw. komórki Borowicza-Kupffera, które pełnią bardzo ważną funkcję immunologiczną.
Są one zaliczane do tzw. komórek fagocytowych (czyli żernych) i biorą udział w unieszkodliwianiu substancji mogących zaszkodzić organizmowi (komórek nowotworowych, białek, które są efektem zmian chorobowych, wirusów, bakterii, grzybów itd.).
.png)
