Zespół Aspergera u dorosłych
Zespół Aspergera to zaburzenie, które nie dotyczy tylko dzieci, czy młodzieży, ale i dorosłych. Nie jest to kwestia tego, że objawy u takiej osoby wystąpiły w późniejszych wieku, a raczej tego, że nie zostały wcześniej zdiagnozowane, bądź ich rozpoznanie było błędne.
Diagnoza syndromu w dojrzałym wieku może pomóc osobie z zespołem Aspergera zrozumieć z czego wynikają jego odmienne zachowania, czy odczucia i otworzyć szansę na zmiany.
Objawy zespołu Aspergera u dorosłych są bardzo podobne do tych występujących u dzieci, tylko bardziej „przystosowane” do środowiska świata dorosłych. Dorośli z syndromem Aspergera mogą mieć:
- trudności w kontaktach interpersonalnych, nawiązywaniem rozmowy i znajomości;
- swoiste pasje pochłaniające większość czasu;
- rytualne, schematyczne, powtarzające się zachowania;
- zachowania obsesyjno-kompulsywne;
- zaburzenia percepcji zmysłowej.
Zespół Aspergera u dorosłego mężczyzny, jak i kobiety leczony jest w podobny sposób. Wykorzystuje się formę psychoterapii dostosowaną do konkretnego przypadku. W razie konieczności wprowadza się dodatkowo farmakoterapię.
Reklama
Zespół Aspergera
Zespół Aspergera (syndrom Aspergera, ZA, czy nieprawidłowo używana nazwa - choroba Aspergera) to całościowe zaburzenie rozwoju, mieszczące się w spektrum autyzmu, ale o zdecydowanie łagodniejszym charakterze.
Objawy syndromu przejawiają się przede wszystkim w ograniczeniach na polu umiejętności społecznych, przy jednoczesnym braku upośledzenia umysłowego. Opóźnienie rozwoju mowy, czy zaburzenia prawidłowego rozwoju poznawczego, które są charakterystyczne dla głębokiego autyzmu dziecięcego, tutaj przebiegają bardziej prawidłowo, bądź nie występują w ogóle.
Osoba cierpiąca na zespół Aspergera może wykazywać trudności w akceptowaniu zmian, brak elastyczności myślenia, czy wyjątkowe, wręcz obsesyjne skupianie się na konkretnym obszarze zainteresowań. I właśnie przez niezwykle oryginalne pasje, ludzie z łagodniejszą odmianą zespołu Aspergera, postrzegani są raczej przez pryzmat zachowań ekscentrycznych niż zaburzeń osobowości.
Zespół Aspergera został po raz pierwszy zdiagnozowany przez lekarza Hansa Aspergera w 1944 roku. Nazwa użyta została jednak znacznie później, w roku 1981 i obejmowała dzieci, które we wczesnym stadium autyzmu wykazywały prawidłowy rozwój mowy oraz wiedzy o otoczeniu, przy jednoczesnym zaburzeniu funkcji społecznych.
Reklama
Objawy zespołu Aspergera
Objawy zespołu Aspergera w pewnym stopniu przypominają te znane z autyzmu dziecięcego, jednak są zdecydowanie bardziej łagodne. Osoby dotknięte zaburzeniem mają problemy z nawiązywaniem kontaktów, często czują się wycofane, nie akceptują gwałtownych zmian.
Ich ciekawość świata oraz zainteresowania są nadzwyczaj rozwinięte. Chorzy często wybierają dziedzinę, w której następnie się specjalizują i którą traktują jako swoje główne zainteresowanie. Rozwój mowy oraz nauka przebiega natomiast bez zastrzeżeń, stąd też trudno zdiagnozować chorobę.
Do objawów zespołu Aspergera można więc zaliczyć:
- problemy z nawiązywaniem kontaktów, interakcją społeczną;
- brak umiejętności lub chęci współpracy w grupie;
- popełnianie błędów w relacjach interpersonalnych;
- obsesyjne zainteresowania jednym tematem, skupianie uwagi na wąskiej dziedzinie wiedzy;
- zaburzenia w obszarze mowy i języka polegające na powierzchownej perfekcji języka ekspresyjnego, pedantycznej mowie, jak również uszkodzenia na poziomie rozumienia języka, przede wszystkim niezdolność do myślenia metaforycznego lub potocznego – sposób wypowiedzi jest często nazbyt poprawny;
- świetna pamięć, a zwłaszcza zdolność do zapamiętywania szczegółowych informacji;
- brak zrozumienia wiąże się również z tym, że zachowanie osób chorych bywa nieadekwatne do sytuacji – wybuchają śmiechem w sposób nagły i niekontrolowany lub nie reagują na pewne sytuacje w sposób oczekiwany. Stąd też osobom z zespołem chorym trudno zawierać nowe znajomości;
- powtarzalne, rutynowe zachowania, wykonywane według określonego schematu;
- problemy w komunikacji niewerbalnej w obszarze ograniczonych gestów, mimiki twarzy, kontaktu wzrokowego, dystansu fizycznego;
- zaburzenie rozumienia bliskości do innej osoby;
- problemy z budowanie więzi emocjonalnych;
- dysfunkcje integracji sensorycznej, która objawia się wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce;
- w niektórych przypadkach pojawia się niezdarność ruchowa.
Reklama
Test na Zespół Aspergera
Jednym z najpopularniejszych testów, który ma za zadanie wstępnie ułatwić rozpoznanie zaburzeń spektrum autystycznego, w tym objawów zespołu Aspergera, jest test do określenia czynnika AQ (Autism- Spectrum Quotient).
Test składa się z 50 pytań, a swoim zakresem obejmuje zagadnienia ze sfery umiejętności społecznych, zdolności do swobodnego zmieniania uwagi, przywiązywania uwagi do detali, komunikacji oraz wyobraźni. Gdy odpowiedź wskazuje na występowanie cech autystycznych, przyznawany jest 1 punkt.
Test opracowali psycholog Simon Baron-Cohen wraz z grupą specjalistów z Cenrum Badań nad Autyzmem w Cambridge. Miał być na tyle prosty, aby każdy był w stanie sam go na sobie przeprowadzić. Osoby dorosłe i starsze dzieci wykonują test samodzielnie, w przypadku podejrzenia zespołu Aspergera u małych dzieci, test mogą wypełnić rodzice.
Tego testu nie należy jednak traktować, jak wyroczni. Odpowiednią diagnozę może postawić jedynie specjalista.
Reklama
Zespół Aspergera u dzieci
Objawy zespołu Aspergera można zaobserwować na każdym etapie życia dziecka, ale najczęściej ujawniają się w momencie kiedy zaczyna ono uczęszczać do przedszkola, bądź szkoły.
Intelektualnie może rozwijać się prawidłowo, a nawet robić większe postępy w nauce niż jego rówieśnicy, a symptomy mogą być widoczne bardziej w obszarze zachowania w kontaktach społecznych.
Dziecko może słabo integrować się z grupą, wykazywać niechęć do kontaktów z rówieśnikami, izolować się od innych, bawić się w pojedynkę. Może lepiej funkcjonować w środowisku dorosłych, niż rówieśników.
Dziecko z zespołem Aspergera może mieć również trudności z zachowaniem adekwatnym do sytuacji, np. przeszkadzać na lekcjach, odpowiadać pytaniem na pytanie, krzykiem na prośbę o spokój etc.
Można również zaobserwować powtarzalność i rutynę zachowań, obsesyjne skupianie się na jednej czynności, czy obszarze zainteresowań, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (przykładowo układanie zabawek w jednym rzędzie), a niekiedy niezdarność ruchową.
Reklama
Diagnoza zespołu Aspergera
Zespół Aspergera traktuje się jako część spektrum autyzmu, nie wyróżnia się tego syndromu jako osobnej jednostki. Najbardziej aktualna klasyfikacja używana do diagnozowania to klasyfikacja DSM-V.
Zespół Aspergera rozpoznawany jest przeważnie pomiędzy 3. a 8. rokiem życia, chociaż objawy mogą pojawić się wcześniej, to trudniej je zaobserwować. Pierwsze sygnały stają się widoczne głównie w momencie zmiany przez dziecko środowiska, np. przez rozpoczęcie nauki w szkole.
Po zauważeniu niepokojących objawów należy skonsultować się ze specjalistą. Diagnozę mogą postawić psycholog, neurolog, psychiatra i pediatra.
Zdarza się tak, ze zespół Aspergera bywa mylony z ADHD, depresją, schizofrenią dziecięcą, fobiami społecznymi, zaburzeniami lękowymi, czy obsesyjno-kompulsywnymi. Najważniejsze jest to, aby nie lekceważyć niepokojących objawów, nie zganiać wszystkiego na „trudny wiek”, bądź zmianę otoczenia, a jak najszybciej sięgnąć po poradę specjalistów.
Reklama
Przyczyny zespołu Aspergera
Dokładne przyczyny zespołu Aspergera nie są znane. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że u podłoża zaburzeń tego syndromu leżą defekty neurologiczne o szczegółowo nieznanej etiologii. Do najczęściej wymienianych potencjalnych przyczyn występowania zespołu Aspergera zalicza się:
- podłoże genetyczne;
- urazy okołoporodowe;
- dziecięce porażenie mózgowe;
- poważne infekcje przebyte w dzieciństwie;
- wrodzona toksoplazmoza;
- uszkodzenia układu nerwowego;
- wiek ojca powyżej 40. Roku życia zwiększa ryzyko związane z pojawieniem się autyzmu u dziecka.
Leczenie zespołu Aspergera
Zespół Aspergera nie jest chorobą lecz zaburzeniem rozwojowym i nie ma na niego lekarstwa.
Jednak właściwa i wczesna diagnoza może pomóc osobie z zespołem Aspergera w dalszym normalnym funkcjonowaniu. W przypadku dzieci, najwięcej zależy od rodziców, którzy przy wsparciu specjalistów są w stanie nauczyć swoją pociechę rozumienia i akceptowania obowiązujących norm i zasad.
W pracy z osobą z zespołem Aspergera wykorzystuje się terapie behawioralne, trening umiejętności społecznych, czy systemy motywacyjne. Stosowane formy terapii to:
- terapia grupowa;
- terapia indywidualna;
- terapia metodą kognitywną;
- leczenie farmakologiczne, w przypadku nasilonych objawów lękowych, depresyjnych, czy napadów agresji.
Znane osoby z zespołem Aspergera
Wśród znanych osób, u których zdiagnozowano zaburzenia związane z zespołem Aspergera znaleźli się m.in. Tim Burton, Al Gore, Deryl Hannah, Robin Williams, Dustin Hoffman, Leo Messi, Woody Allen, czy Elfriede Jelinek.
Nie zostali poddani diagnozie, ale podejrzewa się, że mogli cierpieć na zespół Aspergera: Albert Einstein, Mark Twain, Thomas Edison, Ludwig van Beethoven, czy Andy Warhol.
Czynniki neurotyczne Zespołu Aspergera
Za problemy z wyrażaniem własnych emocji oraz nawiązywania kontaktów międzyludzkich odpowiedzialne są neurony znajdujące się w ciele migdałowatym – jest ich znacznie mniej niż u zdrowej osoby. Odpowiadają one za odczuwanie emocji oraz reakcje na bodźce.
U osób z zespołem Aspergera często pojawia się schorzenie nazywane dyspraksją. Polega ono na wyraźnych problemach w poruszaniu się, podnoszeniu przedmiotów, rozpoznawaniu lewej oraz prawej strony czy w grach zespołowych.
Możliwe jest również wystąpienie pewnego typu urojeń, które wynikają z niezdolności do odczytywania przenośnego znaczenia słów czy zdarzeń o charakterze symbolicznym. Zespołowi Aspergera mogą towarzyszyć inne zespoły chorobowe, taki jak ADHD, światłowstręt, problemy ze snem lub zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
