Afta
Afty to nadżerki lub owrzodzenia występujące w jamie ustnej u osób ogólnie zdrowych. Najczęściej lokalizują się na wyścielającej błonie śluzowej jamy ustnej – konkretnie na podniebieniu miękkim i twardym, tylnej ścianie gardła, wargach, policzkach i powierzchni brzusznej języka. Afty w jamie ustnej zazwyczaj pokryte są szarym lub białym nalotem włóknikowatym, zaś wokół nich widoczny jest rumień, spowodowany stanem zapalnym. Mogą występować pojedynczo lub mnogo.
Etiopatogeneza aft nie jest do końca poznana. Uważa się, że najbardziej prawdopodobną przyczyną ich powstawania są zaburzenia odpowiedzi immunologicznej. Natomiast czynnikiem sprawczym – miejscowy uraz w jamie ustnej, który jednakże nie doprowadził do znacznego uszkodzenia nabłonka lub śluzówki. Innymi słowy drobny uraz mechaniczny powoduje aktywację komórek układu immunologicznego, która prowadzi do powstania aft. Z badań wynika, że zaburzenia immunologiczne polegają na zwiększonym wytwarzaniu reaktywnych form tlenu, przewlekłej preaktywacji neutrofili oraz spadku limfocytów T, przy jednoczesnym wzroście liczby limfocytów B.
Wyróżnia się cztery następujące rodzaje aft:
- małe – najczęściej występujące, przybierające postać ograniczonych, płytkich, owalnych nadżerek, pojedynczych lub mnogich o barwie kremowobiałej i średnicy poniżej 1 centymetra. Goją się zazwyczaj w ciągu 7-14 dni, nie pozostawiając blizny;
- duże – nadżerki o średnicy powyżej 1 cm i bardziej bolesne niż afty małe; utrzymują się do kilkunastu tygodni i zwykle zostawiają po sobie bliznę;
- opryszczkopodobne – drobne i bardzo licznie występujące afty, o średnicy 1-2 milimetrów. Zazwyczaj goją się w okresie 2-3 tygodni;
- jednoobjawową postać zespołu Behçeta – jest to przewlekła choroba, która charakteryzuje się zapaleniem tęczówki oraz występowaniem aft błony śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych.
Reklama
Pleśniawka
Aft nie należy mylić z pleśniawkami, które przybierają postać niewielkich, białych lub biało-czerwonych wykwitów. Wykwity wyglądem przypominają ścięte mleko lub ser twarogowy. Często zlewają się ze sobą i zajmują dużą powierzchnię błony śluzowej jamy ustnej. Najczęściej lokalizują się na języku, policzkach (po wewnętrznej stronie), wargach, dziąsłach oraz podniebieniu miękkim i twardym. Pleśniawki powstają na skutek zakażenia grzybiczego. Podstawowym czynnikiem etiologicznym są drożdżaki - głównie Candida albicans, czyli bielnik biały.
Reklama
Pleśniawki u niemowlaka
Pleśniawki pojawiają się głównie u niemowląt. Są częstym działaniem niepożądanym antybiotykoterapii. Ponadto mogą być objawem niedoboru odporności, niedokrwistości czy zaburzeń wchłaniania, a także skutkiem niewłaściwych nawyków higienicznych rodziców dziecka (np. niewyparzania butelek i smoczków). Występują także u noworodków, zazwyczaj w 2. tygodniu życia i są efektem kontaktu dziecka z florą grzybiczą dróg rodnych matki w czasie porodu.
Pleśniawki niekiedy trudno rozpoznać, gdyż u dzieci karmionych mlekiem występuje naturalny, biały nalot na języku. Cechą charakterystyczną pleśniawek jest to, że można je usunąć mechanicznie, natomiast białego nalotu z języka nie da się zetrzeć. Ponadto u dzieci często współwystępuje brak łaknienia oraz mniejszy przyrost masy ciała.
Reklama
Afty u dzieci
Afty u dzieci poniżej 5. roku życia mogą być objawem zespołu PFAPA, który charakteryzuje się występowaniem gorączki, aftowego zapalenia jamy ustnej, zapalenia gardła oraz powiększeniem węzłów chłonnych zlokalizowanych w szyi. W przebiegu choroby afty najczęściej występują na języku i dziąsłach. Zespół PFAPA jest schorzeniem o nieznanej etiologii, stale nawracającym, jednakże wygasającym z wiekiem. Objawy najczęściej utrzymują się kilka lat.
Reklama
Co na afty i pleśniawki?
Leczenie pleśniawek u niemowląt polega głównie na wdrożeniu terapii przeciwgrzybiczej oraz ścisłym przestrzeganiu zasad higieny jamy ustnej. Zalecana jest także dieta bogata w probiotyki. W przypadku aft zalecana jest natomiast właściwa higiena jamy ustnej, usunięcie czynnika, który doprowadził do urazu miejscowego, a także zastosowanie preparatu aptecznego, który działa przeciwzapalnie, antyseptycznie, powlekająco, a dodatkowo uśmierza ból. Takim wielokierunkowym działaniem charakteryzują się leki, które zawierają benzydaminę oraz glicerol. Takie połączenie składników sprawia, że spray do jamy ustnej wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- znieczulające,
- odkażające,
- nawilżające śluzówkę.
Czytaj też:
- Lek na afty: maść, żel, spray i krem. Jaki preparat wybrać?
- Rany w jamie ustnej: po ugryzieniu, od aparatu. Jak leczyć?
- Ból w jamie ustnej – raport Medme.pl
