Poradnia preluksacyjna czym się zajmuje?
Specjalistyczna poradnia preluksacyjna koncentruje się na profilaktyce, diagnozowaniu i leczeniu rozwojowej dysplazji stawów biodrowych.
Dysplazja, czyli nieprawidłowo rozwinięcie stawy biodrowe to najczęstsza wrodzoną wadą narządu ruchu diagnozowaną u polskich niemowląt – dotyczy 4 – 6 % dzieci. Dlatego, zgodnie z rekomendacją Sekcji Ortopedii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Ortopedii i Traumatologii badaniu przesiewowemu w ramach tzw. wczesnej diagnostyki dysplazji stawów biodrowych powinny zostać poddane wszystkie niemowlęta.
Na czym polega badanie preluksacyjne?
Badanie preluksacyjne metodą Grafa obejmuje fizykalne badanie kliniczne oraz tzw. “USG bioderek" – USG stawów biodrowych metodą Grafa. Badanie USG uwidacznia chrzęstne części stawu biodrowego. Lakrarz ortopeda mierzy kąty pomiędzy pomiędzy odpowiednimi strukturami stawu biodrowego, co pozwala precyzyjnie określić stan bioderek. Ortopeda dziecięcy oznacza stopień rozwoju bioder (biodra zdrowe to typ Ia lub Ib) lub stopień wady (IIa – to biodro fizjologicznie niedojrzałe, typy IIb, IIIa, IIIb i IV oznaczają kolejne stopnie zaawansowania wady). Badanie fizykalne i USG stawów biodrowych są bezbolesne i całkowicie bezpieczne dla dziecka.
Kiedy należy wykonać RTG (prześwietlenie rentgenowskie) stawów biodrowych u niemowlęcia?
Weryfikację wyniku badania i diagnozy umożliwia badanie radiologiczne (RTG), które jednak ze względu na swoja specyfikę (ekspozycja na promieniowanie jonizujące) zalecane jest wyłącznie w uzasadnionych sytuacjach. Badanie RTG jest konieczne w przypadku podejrzenia poważniejszego typu wady, obowiązkowo podczas leczenia, w przebiegu którego dziecku zakładany jest gips.
Leczenie dysplazji stawów biodrowych
Za zaprojektowanie odpowiedniej terapii odpowiada lekarz ortopeda dziecięcy. Celem leczenia dysplazji jest scentrowanie głowy kości udowej na dno panewki w taki sposób, by możliwe było dalsze wzrastanie stawu w prawidłowy sposób.
W ramach terapii lekarz może zastosować jedną z kilku metod, obecnie najbardziej polecane są orteza Tubingera lub szelki Pawlika. W skrajnych przypadkach istnieje konieczność założenia gipsu lub leczenia operacyjnego i założenia gipsu.
W trakcie terapii dziecko pozostaje pod stałą kontrolą lekarza ortopedy. Regularnie wykonywane badania USG, a w trudniejszych i bardziej skomplikowanych przypadkach również badania RTG – są konieczne do oceniania postępu i skuteczności leczenia oraz wprowadzania niezbędnych modyfikacji.
Reklama
Pierwsza wizyta w poradni preluksacyjnej
Badanie preluksacyjne powinno zostać zrealizowane w gabinecie obsługiwanym przez lekarza ortopedę dziecięcego, posiadającego dostęp do urządzenia ultrasonograficznego. Wizyta może się odbyć:
- w ramach NFZ – bezpłatnie, w publicznej poradni preluksacyjnej lub prywatnej placówce, która współpracuje w tym zakresie z Narodowym Funduszem Zdrowia; do zrealizowania refundowanej wizyty konieczne jest posiadanie skierowania od pediatry / lekarza rodzinnego
- w prywatnej poradni preluksacyjnej – odpłatnie (kliniczne badanie stawów biodrowych z USG bioderek) może kosztować od 250 do 400 zł); do zrealizowania prywatnej wizyty nie jest potrzebne żadne skierowanie, wystarczy umówić się na konkretny termin badania.
Kiedy do poradni preluksacyjnej z dzieckiem?
Pierwsze, tzw. przesiewowe badanie stawów biodrowych, zgodnie z metodą Grafa, powinno zostać wykonane do 5 – 6 tygodnia życia każdego niemowlęcia. Wyjątkiem są dzieci, które z różnych powodów zostały objęte opieką ortopedyczną / preluksacyjną wcześniej.
W przypadku niektórych niemowląt konieczne będzie powtórzenie badania w ciągu kolejnych 6 tygodni. Szacuje się, że około 30% dzieci rodzi się z niedojrzałością stawów biodrowych, które dojrzewają spontanicznie w ciągu pierwszych 12. tygodni życia niemowlęcia.
W przypadku stwierdzenia niewielkiej niedojrzałości stawów biodrowych, niekwalifikującej się do leczenia – lekarz może zalecić trening pielęgnacyjny dla rodziców oraz wyznaczyć termin konsultacji, w ramach której zostanie wykonane kolejne badanie USG.
Aby zmaksymalizować dokładność badań przesiewowych coraz więcej lekarzy ortopedów zaleca powtórzenie badania USG wszystkim dzieciom w 11 – 12 tygodniu życia.
Kiedy z noworodkiem do poradni preluksacyjnej?
O konieczności odbycia konsultacji w poradni preluksacyjnej już z noworodkiem (nawet w pierwszym tygodniu życia!) może zdecydować lekarz neonatolog, ortopeda lub pediatra. Wskazaniem do pilnej wizyty w poradni preluksacyjnej są odchylenia stwierdzone w badaniu fizykalnym noworodka, takie jak: nierówna długość nóżek dziecka, nierówne odwodzenie nóżek w biodrach oraz niestabilność stawów biodrowych w badaniu (objaw Ortolaniego, objaw Barlowa).
Wcześniejsze wykonanie USG jest zalecane również w przypadku dzieci, u których stwierdzono czynniki zwiększające ryzyko dysplazji. Należą do nich między innymi:
- obciążenie rodzinne – wrodzona dysplazja stawów biodrowych została w przeszłości zdiagnozowana u rodziców dziecka lub jego starszego rodzeństwa,
- stwierdzenie innych wad wrodzonych narządu ruchu – dysplazja może współwystępować m.in. z kręczem szyi czy wadami stóp,
- pośladkowe / miednicowe ułożenie dziecka w macicy,
- ciąża mnoga,
- małowodzie,
- masa urodzeniowa noworodka powyżej 4 kg.
Reklama
Jak wygląda wizyta w poradni preluksacyjnej?
Badanie preluksacyjne jest stosunkowo szybkie i całkowicie bezbolesne. Wizytę w gabinecie specjalisty można podzielić na trzy etapy: wywiad medyczny, badanie fizykalne / ortopedyczne i USG. Do badania ortopedycznego i USG konieczne jest ściągnięcie pieluszki dziecku, by lekarz mógł dokładnie ocenić budowę oraz stabilność i ruchomość stawów biodrowych. Podczas badania ultrasonograficznego na skórę dziecka nakładany jest specjalny żel, który ułatwia przechodzenie fal dźwiękowych i optymalizuje jakość uzyskanego na aparaturze obrazu.
Reklama
Podsumowanie
Co to jest poradnia preluksacyjna? To specjalistyczne gabinety działające samodzielnie lub w ramach większych klinik medycznych (ortopedycznych lub pediatrycznych), w których przeprowadzane są przesiewowe badania stawów biodrowych u niemowląt: Badanie kliniczne i ultrasonograficzne stawów biodrowych zwane powszechnie “USG bioderek". Pierwsze USG wykonuje się najczęściej w 5 – 6 tygodniu życia dziecka. W razie stwierdzenia dysplazji stawu lub stawów biodrowych u dziecka lekarz ortopeda planuje odpowiednie leczenie oraz wyznacza kolejne wizyty kontrolne.
Zapraszamy do prywatnej poradni preluksacyjnej w poradni ortopedycznej Gustav - Children's Clinic w Warszawie, gdzie pracują lekarze ortopedzi przeszkoleni i doświadczeni w metodzie Grafa.
