Czym jest depresja alkoholowa?
Depresja alkoholowa jest szerokim pojęciem, pod którym kryją się zaburzenia afektywne dwojakiego rodzaju - pierwotne lub wtórne. Wyróżnić w tym kontekście można następujące zależności:
- depresja pierwotna, która jest przyczyną wtórnego alkoholizmu (około 10 procent przypadków),
- pierwotny alkoholizm, który powoduje depresję wtórną (9 na 10 przypadków);
Możliwa jest też koincydencja obu schorzeń bez wyraźnych punktów stycznych, tego typu sytuacje stanowią rzadkość. Tak czy inaczej, w każdym z wyżej wymienionych przypadków finalne objawy zbliżone są do klasycznej depresji, ale z silnym komponentem uzależnienia, ze wszystkimi tego dodatkowymi konsekwencjami.
Depresja alkoholowa wystąpić może zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, choć częściej obserwuje się ją jednak u panów.
Reklama
Wtórna depresja alkoholowa
Wtórna depresja alkoholowa, będąca wynikiem uzależnienia, ma niezwykle złożony patomechanizm, w którym zawarte mogą być czynniki biochemiczne, ale też psychospołeczne.
Do najczęściej wymienianych przyczyn depresji wtórnej, należą:
- negatywne, dwufazowe oddziaływanie alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy,
- niedobory witamin, zwłaszcza z grupy B, powodujące zaburzenia gospodarki hormonalnej, w tym w szczególności wydzielania kluczowych dla nastroju i aktywności neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina,
- destrukcyjny wpływ łączenia aldehydu octowego z aminami biogennymi w organizmie człowieka,
- pobudzanie mechanizmu tzw. rozniecania (kindling), czyli zmian elektrofizjologicznych w obrębie mózgu (w ciałach migdałowatych), wywołujących napady depresji, padaczki oraz majaczeń,
- głód alkoholowy w sytuacji, gdy organizm zaczyna się domagać kolejnej dawki „pocieszenia”,
- czynniki psychospołeczne, takie jak: ostracyzm otoczenia, postępujące osamotnienie, narastające z powodu alkoholizmu problemy osobiste i zawodowe, poczucie winy związane z uświadomieniem sobie choroby alkoholowej;
Depresja wtórna ma przeważnie bardzo ciężki przebieg. Towarzyszą jej trwałe zmiany w układzie neurologicznym.
Reklama
Pierwotna depresja alkoholowa
O pierwotnej depresji alkoholowej można mówić w sytuacji, gdy zaburzenie to wystąpiło jako pierwsze, a jego rozwój i próby radzenia sobie ze spadkiem nastroju doprowadziły do nadużywania alkoholu i stopniowego rozwoju uzależnienia. To sytuacja, w której alkohol de facto staje się lekiem, tyle że wyjątkowo źle zaordynowanym.
Depresja sama w sobie nie stanowi przyczyny alkoholizmu, ale bez wątpienia zwiększa podatność na uzależnienie. Zauważa się, że problemy z piciem, jeśli nie mają charakteru środowiskowego, w dużej mierze są funkcją takich czynników, jak:
- zmęczenie złym nastrojem, chęć szybkiej poprawy humoru;
- nieumiejętność radzenia sobie ze stresem i życiowymi porażkami;
- nastroje lękowe, myśli samobójcze;
- subiektywnie odczuwany brak perspektyw, poczucie braku sensu życia;
- niskie poczucie własnej wartości;
- nadmierny krytycyzm i zbyt wygórowane wymagania względem siebie samego;
- samotność w wymiarze osobistym i społecznym;
Reklama
Objawy depresji alkoholowej
Depresja alkoholowa ma wiele objawów pokrywających się z depresją niezwiązaną z alkoholem.
Najczęściej to alkohol jest pierwszy, a depresja przychodzi później, jednak jest to dalej ta sama choroba. Niestety depresja alkoholowa jest cięższa i wymaga jeszcze większej pomocy. Dochodzi tu albowiem alkoholizm, który jest jeszcze jedną chorobą do wyleczenia.
Typowe objawy depresji alkoholowej to przede wszystkim:
- obniżenie nastroju trwale utrzymujące się przez minimum 2 tygodnie, często długimi tygodniami, miesiącami a nawet latami,
- obniżenie samooceny, pesymizm,
- nieumiejętność odczuwania radości z wydarzeń i doznań obiektywnie pozytywnych,
- zaburzenia lękowe i urojeniowe,
- zmęczenie fizyczne i psychiczne, uczucie rozbicia,
- obniżenie zdolności intelektualnych, problemy z pamięcią,
- zaburzenia funkcji seksualnych,
- wycofywanie się z aktywności społecznych, zaniedbywanie obowiązków, działania destrukcyjne i autodestrukcyjne,
- agresja i autoagresja,
- myśli samobójcze i próba ich realizacji między innymi za pomocą alkoholu;
Dodatkowo objawami wynikającymi z uzależnienia są: drżenie rąk, bóle głowy czy skoki ciśnienia krwi.
Reklama
Jak długo trwa depresja alkoholowa?
Ile trwa depresja alkoholowa? Na to pytanie nie sposób odpowiedzieć w pełni satysfakcjonująco. Określić można jedynie dolną granicę – to dwa tygodnie. Wynika to z ogólnie przyjętej definicji zaburzenia afektywnego, jakim jest depresja.
Górna natomiast granica praktycznie nie istnieje – skorelowane ze sobą i nieleczone schorzenia trwać mogą w nieskończoność, nawet do końca życia, niewykluczone, że przedwczesnego.
Jest to tragiczny splot okoliczności, biorąc pod uwagę, że alkoholizm jest chorobą, z której w sensie medycznym nie wychodzi się nigdy (można jedynie zachowywać abstynencję, ale alkoholikiem jest się do śmierci), depresja zaś sama w sobie trawić może umysł i organizm przez wiele lat, tym bardziej, jeśli karmiona jest wysokoprocentowym paliwem.
Reklama
Jak pomóc w depresji alkoholowej?
Jest to sytuacja, która wymaga wielopoziomowego wsparcia ze strony osób bliskich oraz lekarzy, przy jednoczesnym maksimum silnej woli i chęci ze strony samego pacjenta.
W przypadku depresji pierwotnej względnie dobre rezultaty przynosi połączenie takich działań, jak:
- psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym,
- farmakoterapia z użyciem inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i innych leków psychotropowych,
- w miarę możliwości – ułożenie życia osobistego, społecznego zawodowego, najlepiej przy pomocy najbliższych;
Zdecydowanie trudniejsze jest leczenie depresji alkoholowej wtórnej, a to z tego względu, że zazwyczaj uzależnienie od alkoholu jest w tym przypadku znacznie silniejsze i lepiej ugruntowane (może trwać od wielu lat).
Podstawą jest przede wszystkim leczenie alkoholizmu, w tym całkowity odwyk, jako warunek podstawowy wszystkich dalej podejmowanych działań farmakologicznych i psychoterapeutycznych. By jakiekolwiek leczenie miało jednak sens, chory musi chcieć wyzdrowieć i znaleźć motywację do walki z depresją i alkoholizmem.
Reklama
Depresja po odstawieniu alkoholu
Częstym zjawiskiem jest też depresja po odstawieniu alkoholu. Jest to wówczas jeden z licznych symptomów tzw. zespołu abstynenckiego, w skład którego wchodzą:
- psychozy alkoholowe (w tym majaczenia typu delirium tremens, omamy, urojenia, paranoje, stany lękowe),
- objawy somatyczne (bóle głowy, brzucha, mięśni, drgawki, nudności, wymioty etc.),
- stany depresyjne wynikające ze złej kondycji fizycznej, ale też trzeźwego oglądu sytuacji po zaprzestaniu picia;
Depresja po odstawieniu alkoholu może minąć w stosunkowo krótkim czasie, ale też jest możliwe jej utrzymywanie się – stanowi wówczas jeden z najsilniejszych czynników zagrożenia, jeśli chodzi o ryzyko powrotu do picia.
