Mity na temat depresji u mężczyzn
Problem depresji coraz częściej pojawia się w publicznej dyskusji, przede wszystkim za sprawą alarmujących statystyk. Szacuje się, że na całym świecie na tę chorobę cierpi 280 milionów ludzi, a WHO prognozuje, że do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie.
Nad problemem zdrowia psychicznego pochyla się również Narodowy Fundusz Zdrowia, podając w raporcie z 2023 roku szacunkową liczbę chorych w Polsce wynoszącą 1,2 miliona. Wśród osób podejmujących leczenie znalazło się ponad trzy razy więcej kobiet niż mężczyzn. Na tę dysproporcję nie bez wpływu pozostają mity na temat depresji u mężczyzn.
Hasła „mężczyźni nie chorują na depresję” czy „mężczyźni nie potrzebują pomocy psychologicznej ani psychiatrycznej” powodują, że wokół choroby przez lata narastało tabu, a wielu panów nigdy nie zdecydowało się podjąć leczenia. Przyznanie się do problemów o podłożu psychicznym utrudnia też kolejne błędne przekonanie, że mężczyźni nie powinni okazywać emocji, a smutek czy płacz to reakcje „niemęskie”. Ich tłumienie prowadzi z kolei do zachowań agresywnych i autoagresywnych.
Depresja u młodych mężczyzn powoduje, że są oni grupą znajdującą się na czele statystyk samobójstw. Mity na temat męskiego zdrowia psychicznego są również mocno zakorzenione w świadomości starszych pokoleń, dlatego depresja u mężczyzn po 40. czy 50. roku życia pozostaje często niezdiagnozowana.
Reklama
Jakie są przyczyny depresji u mężczyzn?
Na pojawienie się stanów depresyjnych u mężczyzn mogą mieć wpływ kwestie biologiczne, niezależne od chorego - predyspozycje genetyczne, zaburzenia w pracy neuroprzekaźników w mózgu lub choroby przewlekłe.
Oprócz nich wyróżnia się także przyczyny związane z otaczającym środowiskiem. Problemy z wyrażaniem uczuć i konflikty rodzinne mogą prowadzić do rozpadu małżeństwa, co skutkuje pojawieniem się depresji u mężczyzn po rozwodzie.
Presja związana z utrzymaniem rodziny, stresujące warunki pracy lub jej utrata to czynniki silniej wpływające na kondycję psychiczną mężczyzn niż kobiet, ponieważ stereotypowo to oni odpowiadają za warunki bytowe najbliższych.
Wśród przyczyn depresji u mężczyzn wymienia się również problemy z uzależnieniami. Częściej niż u pań pojawia się u nich depresja alkoholowa, w której nadużywanie alkoholu może być zarówno przyczyną zaburzeń nastroju, jak i jego skutkiem.
Depresja poporodowa u mężczyzn
Termin depresji poporodowej kojarzony jest zwykle z typowo kobiecymi trudnościami związanymi z koniecznością odnalezienia się w nowej roli. Jednak coraz częściej zwraca się uwagę także na istnienie męskiej depresji poporodowej, która może dotyczyć nawet 10-20% ojców. Jej objawy pojawiają się w pierwszych tygodniach po narodzinach dziecka, ale także nieco później - nawet po upływie 3-6 miesięcy.
Ryzyko wystąpienia depresji poporodowej u mężczyzn wzrasta, jeśli podobne problemy pojawiają się u partnerki. Dużą rolę odgrywają także zmęczenie związane z brakiem snu i czasu na wypoczynek, wyzwania, jakie niesie nowa rola, oraz poczucie osamotnienia i odsunięcia na drugi plan, które może pojawić się, gdy kobieta koncentruje się na potrzebach dziecka.
Objawy depresji poporodowej u mężczyzn pokrywają się z problemami, jakie zwykle zgłaszają panowie chorzy na depresję. Dodatkowo młody ojciec może unikać kontaktu z dzieckiem, co sprawia, że utrudnione jest zbudowanie z nim prawidłowej relacji.
Reklama
Objawy depresji u mężczyzn. Czy są inne niż u kobiet?
Początki depresji u mężczyzn i kobiet wiążą się z obniżeniem nastroju. Panowie częściej starają się jednak ukrywać ten fakt, a problemy z radzeniem sobie z emocjami mogą mieć postać większej drażliwości, wybuchów złości i agresji. Reakcje to szczególnie rzutują na związek i stosunki w rodzinie. Częstymi objawami depresji u mężczyzn jest także sięganie po używki, podejmowanie ryzykownych zachowań i uciekanie w pracę.
Oznaki choroby wiążą się ponadto z dolegliwościami fizycznymi, takimi jak:
- problemy ze snem,
- utrudniona koncentracja,
- zmęczenie,
- bóle mięśni i głowy.
Depresja ma wpływ także strefę seksualną i powoduje zmniejszenie pożądania oraz negatywnie odbija się na sprawności seksualnej.
Zignorowanie pierwszych objawów depresji u mężczyzn może prowadzić do jej zaawansowanego stanu, w którym pojawiają się myśli, a nawet próby samobójcze. Statystyki pokazują, że około 80% samobójstw popełniają właśnie mężczyźni i często ma to związek z nieleczoną depresją.
Skąd wynikają różnice w tym, jak objawia się depresja u mężczyzn i kobiet? Duże znaczenie mają z pewnością zależności kulturowe i stereotypy. W przypadku kobiet istnieje większe przyzwolenie na wyrażanie emocji, w związku z tym wychwycenie klasycznych objawów depresji jest łatwiejsze niż w przypadku panów, u których ukrywają się one na przykład pod maską agresji.
Reklama
Jak rozpoznać depresję u mężczyzn?
Pytanie jak rozpoznać depresję u mężczyzn zadają sobie często najbliżsi osoby, której nastrój ulega pogorszeniu, ale także sami chorzy, którzy pierwszy raz mierzą się z kryzysem zdrowia psychicznego. W przypadku panów rozpoznanie depresji może być trudniejsze, ponieważ częściej ignorują objawy, tłumacząc je na przykład przepracowaniem. Wybuchy gniewu czy agresja bywają także interpretowane jako przejaw trudnego charakteru, a nie choroby.
Pierwszym kryterium, które powinno skłonić do podjęcia diagnostyki w kierunku depresji, jest utrzymywanie się obniżonego samopoczucia przez ponad dwa tygodnie. Jest to kryterium pojawiające się w definicji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11), gdzie stany depresyjne opisywane są kodem 6A70.
Aby rozpoznać inne objawy depresji u mężczyzn, można sięgnąć po testy do samodzielnego wypełnienia. Do najpopularniejszych należą m.in. test Becka, skala samooceny depresji Zunga lub test DASS 21.
Testy na depresję zostały stworzone zarówno z myślą o mężczyznach jak i kobietach, ale jeśli zawarte w nim twierdzenia odpowiadają odczuciom chorego, należy zwrócić się o pomoc do specjalisty. Tylko on, na podstawie rozmowy z chorym, jest w stanie postawić ostateczną diagnozę i zaproponować leczenie.
Reklama
Leczenie depresji u mężczyzn
Leczenie depresji u mężczyzn nie różni się od rozwiązań stosowanych w przypadku kobiet. Podstawową metodą jest psychoterapia, w trakcie której chory z pomocą terapeuty ma szansę zrozumieć przyczyny pojawienia się depresji oraz wypracować strategie radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Pierwsze sesje mogą być dla mężczyzn szczególnie trudne, bo wielu z nich nie przywykło do otwartego opowiadania o swoich problemach i słabościach, co jest warunkiem koniecznym, by spotkania przyniosły oczekiwany efekt.
Chorzy mogą korzystać z różnych nurtów terapii:
- psychodynamicznej,
- poznawczo-behawioralnej,
- interpersonalnej.
Sesje z terapeutą przynoszą najlepsze efekty w przypadku łagodnej depresji. W cięższym przebiegu depresji konieczne może okazać się skorzystanie z farmakoterapii. Leki antydepresyjne i psychotropowe powinny być przyjmowane ściśle według zaleceń specjalisty.
Warto pamiętać, że psychiatra najlepiej wie, jak leczyć depresję u mężczyzn, i chwilowa poprawa samopoczucia nie może być pretekstem do samodzielnego odstawienia leków czy przerwania psychoterapii.
Czas trwania leczenia jest kwestią bardzo indywidualną, a jego zakończenie musi być poprzedzone ustaleniami ze specjalistą. Nawet przyjmując leki antydepresyjne, trzeba mieć świadomość, że efekty ich działania są zauważalne dopiero po 2-4 tygodniach.
Niekiedy konieczna może okazać się zmiana tabletek lub ich dawkowania, o czym powinien zdecydować lekarz. Męska depresja może nawracać i nie oznacza to nieskuteczności leczenia, ale konieczność jego ponownego podjęcia.
Reklama
Jak pomóc mężczyźnie z depresją?
Życie z mężczyzną w depresji z pewnością stawia przed jego najbliższym otoczeniem nowe wyzwania. Choroba odbija się na relacjach rodzinnych, towarzyskich czy służbowych, a jej zdiagnozowanie skłania do zastanowienia się, jak pomóc osobie z depresją. Najważniejsze w codziennych kontaktach jest zapewnienie wsparcia i poczucia bezpieczeństwa.
Warto pytać, czego chory potrzebuje, oraz deklarować chęć pomocy i rozmowy, nawet jeśli propozycje te będą odrzucane. Negatywny skutek przyniosą z pewnością komunikaty „Weź się w garść”, „Inni mają gorzej” czy „Przesadzasz”, które u mężczyzny w depresji wzmogą poczucie niezrozumienia i winy.
Osoby najbliższe choremu powinny sygnalizować mu, że zauważają zmiany w jego zachowaniu i przekonywać do wizyty u lekarza. Jednak także dalsi znajomi mogą być pomocą w procesie powrotu do zdrowia przez proponowanie aktywności i gotowość do rozmowy. Będzie to dla mężczyzny sygnałem, że nie jest sam ze swoimi problemami.
Dla niektórych chorych na depresję dobrym rozwiązaniem może okazać się także poszukanie pomocy poza kręgiem rodzinnym czy towarzyskim. Warto wskazać mężczyźnie fundacje, kampanie społeczne i grupy, które oferują wsparcie w walce z chorobą, np. fundacja Męska Twarz Depresji, Forum Przeciw Depresji.
Reklama
Skutki nieleczonej depresji u mężczyzn
Depresja to choroba, której nie wolno bagatelizować, bo odbija się zarówno na zdrowiu psychicznym, jak i fizycznym, a w skrajnych przypadkach może stać się chorobą śmiertelną.
Nie podejmując leczenia, chory naraża się na rozwój innych chorób psychicznych i utrwalenie zmian osobowościowych, które negatywnie wpłyną na jakości życia. Przedłużające się epizody depresyjne skutkują także nasileniem dolegliwości psychosomatycznych (bóle głowy, brzucha). Wykonywanie codziennych obowiązków staje się coraz trudniejsze, przez co spada efektywność pracy i pogłębia się izolacja społeczna.
Nieleczona depresja u mężczyzn częściej niż u kobiet kończy się podjęciem próby samobójczej i śmiercią.
