Dermatophagoides farinae - co to jest? Alergia i odczulanie

Co to jest Dermatophagoides farinae?

Dermatophagoides farinae jest jednym z dwóch najczęściej występujących i najbardziej alergizujących roztoczy domowych (obok Dermatophagoides pteronyssinus, zwanego skórożarłoczkiem skrytym).

To niewielki pajęczak o wymiarach nie przekraczających pół milimetra, żywiący się głównie fragmentami ludzkiego oraz zwierzęcego naskórka, bytujący w meblach tapicerowanych i innych tego typu przestrzeniach (łóżka, kanapy, fotele, koce, pościele, zasłony, ubrania, pluszowe zabawki etc.).

Dermatophagoides farinae stanowi źródło silnie uczulających białek, które po przedostaniu się do organizmu człowieka drogą wziewną (przez nos lub usta) lub na skutek kontaktu z ciałem są przyczyną takich schorzeń alergicznych, jak:

• przewlekły nieżyt nosa,
• astma oskrzelowa,
• atopowe zapalenie skóry (AZS).

Najważniejszymi i najsilniej uczulającymi alergenami tych roztoczy są proteazy cysteinowe Der p 1 i Der f 1. Są to białka wydzielane do jelit pajęczaków w postaci enzymów trawiennych, a następnie wydzielane w odchodach, będących mikroskopijnymi kulkami o wielkości około 20 µm.

Mniejsze ilości tych substancji znajdują się też w ciałach stawonogów oraz ich oskórku. Oddziałują one na organizm ludzki na wiele sposobów.

U osób do tego predestynowanych, czyli alergików wywołują nieprawidłową reakcję układu odpornościowego, angażującą przeciwciała klasy IgE. W efekcie ich działania rośnie produkcja limfocytów, uwalniane są mediatory prozapalne, zaburzona zostaje kurczliwość mięśni gładkich oskrzeli, degradowane są białka nabłonka skóry.

Oprócz wyżej wymienionych, alergenami tych pajęczaków są też białka Der p 2 i Der f 2, a także kilka innych, mają one jednak mniejsze znaczenie.

Warto podkreślić, że roztocza te występują powszechnie i stanowią bardzo duży problem w życiu alergików.

Jedno z badań przeprowadzonych w Warszawie wśród pacjentów z nieżytem nosa wykazało, że u ponad 50 procent z nich problem miał charakter uczuleniowy nie infekcyjny, przy czym w aż 20 procentach przypadków przyczyną była alergia na Dermatophagoides farinae oraz Dermatophagoides pteronyssinus (dane: B. Smoliński).

Reklama

Gdzie znajdziemy Dermatophagoides farinae?

Roztocza farinae mogą występować wszędzie, ale w szczególności preferują przestrzenie miękkie i pełne zakamarków.

Jak podaje B. Smoliński, w łóżkach bytują one z częstotliwością 10 razy większą, niż w kurzu podłogowym, a ich zagęszczenie w kocu może być nawet 47 razy większe, niż na podłodze w pobliżu drzwi. Lubią umiarkowane ciepło i dużą wilgoć.

Optymalne warunki dla ich rozwoju to:

• temperatura w zakresie 20-25 stopni,
• wilgotność na poziomie 60-80 procent.

Dlatego w największym tempie namnażają się w okresie od maja do sierpnia, natomiast w okresie zimowym ich populacja w danym środowisku maleje nawet dziesięciokrotnie.

Dlatego też częściej są one spotykane w domach drewnianych, ogrzewanych piecami i znajdujących się na wsi, niż murowanych, wielkomiejskich, z centralnym ogrzewaniem, gdzie o każdej porze roku wilgotność powietrza jest względnie niska.

Ich bytności sprzyja też bliskość parujących zbiorników wodnych i drzew zacieniających otoczenie, ograniczających ilość światła słonecznego w domu.

Znaczenie ma również częstotliwość wietrzenia domu, dbałość o utrzymywanie porządku, a nawet status socjo-ekonomiczny domowników.

Dermatophagoides farinae są dominującym gatunkiem roztoczy w klimacie kontynentalnym, czyli takim jaki panuje między innymi w Polsce, natomiast D. pteronyssinus są bardziej typowe wilgotniejszych rejonów świata.

Pajęczaki te giną pod wpływem wysokich i niskich temperatur. Ich populacja ulega całkowitej zagładzie w ciągu 6 godzin przy 51 stopniach Celsjusza i w ciągu 24 godzin przy minus 18 stopniach. Gdy ciepłota pomieszczenia wynosi 6 stopni, zdolność przeżycia jest szacowana na 6 tygodni (dane j.w.).

Cykl rozwojowy Dermatophagoides farinae obejmuje pięć stadiów (jajo, larwa, protonimfa, tritonimfa i osobnik dorosły) i wynosi przeciętnie 3-4 miesiące, a po upływie tego czasu samica składa do 50 jaj. W optymalnych warunkach długość życia może jednak wzrosnąć nawet do 1,5 roku (około 500 dni), a liczba jaj podwaja się.

Reklama

Objawy alergii na Dermatophagoides farinae

Alergia na dermatophagoides farinae przyjmuje zróżnicowaną postać. Najczęściej jej następstwem jest niedrożność nosa, a także objawy astmy oskrzelowej, w zdecydowanej większości przypadków nasilające się w godzinach nocnych.

Lista wszystkich możliwych objawów alergii na Dermatophagoides farinae jest bardzo długa, tym bardziej, że roztocza te de facto wywołują kilka różnych dolegliwości.

W reakcji na kontakt z uczulającymi białkami mogą zatem wystąpić:

• uczucie blokady nosa,
• wodnisty katar, kichanie,
• pogorszenie węchu,
• swędzenie nosa,
• łzawienie i zaczerwienienie oczu,
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
• zaczerwienienie, suchość i świąd skóry,
• silny kaszel,
• uczucie duszności,
• świszczący oddech.

Jak więc widać, objawy te występują w obrębie dróg oddechowych, ale obejmują też zewnętrzne partie ciała.

Reklama

Jakie badania na Dermatophagoides farinae? Normy i wyniki

Dolegliwości identyczne, jak wyżej wymienione, powodować może wiele innych alergenów, takich jak choćby białka zawarte w pyłkach kwitnących drzew i traw, czy w złuszczającym się naskórku zwierząt domowych.

Aby umożliwić skuteczną profilaktykę oraz leczenie przyczynowe, niezbędne jest zatem różnicowanie.

Potwierdzeniem alergii na Dermatophagoises farinae jest pozytywny wynik testu RAST, czyli wykrycie w próbce pobranej krwi przeciwciał klasy IgE specyficznych dla alergenów tego roztocza. Są to immunoglobuliny wytwarzane przez układ odpornościowy wyłącznie u osób uczulonych na te konkretne substancje.

Wynik podawany jest w jednostce kU/l i przyporządkowany do norm siedmiostopniowej (od 0 do 6) skali EAST. Ocena jest półilościowa. Im wyższe stężenie, tym większe prawdopodobieństwo alergii IgE-zależnej na badany czynnik. Czas oczekiwania na rezultat badania to standardowo około 2 dni.

Drugim podstawowym badaniem jest skórny test punktowy w ramach panelu oddechowego. Polega on na nałożeniu na skórę różnych substancji (potencjalnie alergizujące roztocza, pyłki roślin, sierść zwierząt oraz kontrolnie histamina) i wykonaniu małych nakłuć.

Wynik odczytuje się po około 15-20 minutach. O alergii świadczy pojawienie się bąbla w miejscu ukłucia, którego średnica jest równa lub większa od bąbla wywołanego w ramach tzw. próby histaminowej.

Reklama

Jak się pozbyć alergii na Dermatophagoides farinae?

Aby pozbyć się alergii na Dermatophagoides farinae, można skorzystać z kilku ścieżek postępowania. Pierwsza, najbardziej podstawowa, to profilaktyka.

Początek treści sponsorowanej

Uciążliwe objawy alergii takie jak katar, łzawienie oczu czy wysypka towarzyszą nam przez cały rok. Dobrym sposobem na zwalczanie tych dolegliwości będzie lek w postaci tabletki z bilastyną, która działa przeciwhistaminowo, hamuje powstawanie bąbli oraz zmniejsza zaczerwienienia skóry. Lek przeznaczony jest dla dorosłych oraz młodzieży od 12. roku życia. KLIKNIJ TUTAJ i sprawdź jak zmniejszyć objawy alergii.

Czynnikiem warunkującym uruchomienie kaskady niepożądanych reakcji zawsze jest ekspozycja na czynnik alergizujący. W związku z tym należy ograniczyć występowanie roztoczy w domowej przestrzeni.

Można je fizycznie eliminować, na przykład piorąc w wysokich temperaturach, można też tworzyć warunki niekorzystne dla ich rozwoju, regulując temperaturę i dbając o to, by wilgotność nie była zbyt wysoka.

Jeśli chodzi o szczegółowe zalecania, rekomenduje się takie działania, jak:

• utrzymywanie mieszkania w czystości – sprzątanie z użyciem odkurzaczy wyposażonych w filtry HEPA, wycieranie mebli na mokro lub z użyciem past i detergentów. Przy czym dobrze jest, aby czynności te wykonywali inni domownicy, nie zaś bezpośrednio sam alergik,
• częsta wymiana lub pranie materaców i mebli tapicerowanych, pościeli, zasłon, ubrań - najlepiej w temperaturze przekraczającej 60 stopni Celsjusza,
• ograniczenie do niezbędnego minimum takich przedmiotów, jak poduszki, koce, a nawet zasłony czy firany,
• przechowywanie pluszowych zabawek w szczelnie zamkniętych workach, a także poddawanie ich działaniu bardzo niskich lub wysokich temperatur
• utrzymywanie wilgotności na średnim poziomie około 45 procent. Jest to optymalny pułap – powietrze w mieszkaniu nie jest zbyt wysuszone dla ludzi, ale staje się zbyt suche dla Dermatophagoides farinae
• utrzymywanie niższych temperatur. Optymalnie byłoby zejść poniżej pułapu 20 stopni, jeśli jednak jest to dla kogoś silnie dyskomfortowe, zaleca się temperaturę na poziomie 22 stopni.

Ścieżka druga, to leczenie objawowe następstw alergii. Stosuje się w związku z tym różne substancje lecznicze.

Zgodnie z zaleceniami lekarza mogą to być:

• leki przeciwhistaminowe, blokujące receptory H1 i ograniczające działanie histaminy będącej jednym z kluczowych mediatorów reakcji zapalnych, w tym alergicznych. Zawierają one takie substancje czynne, jak cetyryzyna i wiele innych. Wiele z nich dostępnych jest bez recepty, choć są też takie, które są wydawane jedynie z przepisu lekarza;
• glikokortykosteroidy, czyli silnie działające hormonalne leki przeciwzapalne. Są one skuteczne, ich stosowanie w dłuższej perspektywie może jednak wiązać się z licznymi działaniami ubocznymi;
• blokery receptorów leukotrienowych – leki używane od około 20 lat w terapii głównie astmy. Nie przerywają napadów kaszlu, ale mogą im zapobiegać.

Ścieżka trzecia, to immunoterapia, czyli odczulanie.

Reklama

Odczulanie na Dermatophagoides farinae

Odczulanie jest jedyną prawdziwie przyczynową metodą leczenia alergii na roztocza Dermatophagoides farinae.

Tak zwana immunoterapia jest specjalistyczną procedurą, która polega na celowym i w pełni kontrolowanym podawaniu alergikowi ściśle określonych dawek substancji uczulającej, zaczynając od niewielkich ilości, a kończąc na większych.

W ten sposób układ odpornościowy pacjenta stopniowo przyzwyczaja się do alergenu. Zwiększona tolerancja na jego obecność w organizmie z czasem przekłada się na zmniejszenie reaktywności.

Efektem tego jest niższe natężenie a nawet całkowita eliminacja występujących objawów.

Należy jednak pamiętać, że odczulanie jest działaniem długotrwałym, często obliczonym nawet na kilka lat. Nie zawsze też jest skuteczne.

Może się również wiązać z występowaniem nieprzyjemnych odczynów związanych z działaniem alergenów. W skrajnych przypadkach możliwy jest nawet wstrząs anafilaktyczny, ale jest to sytuacja bardzo rzadka, występująca raz na kilka milionów.

Co ważne, immunoterapia zawsze jest wykonywana pod nadzorem lekarza alergologa. Są wprawdzie preparaty przeznaczone do samodzielnego stosowania w domu, ale ich dawkowanie musi być ustalone przez specjalistę.

Szczepionki podawane w zastrzykach są od dawna refundowane przez NFZ, można zatem przyjmować je zupełnie za darmo. Latem 2023 roku refundacją została objęta także pierwsza terapia podjęzykowa, ale tylko dla pacjentów w przedziale wiekowym 12-17 lat.