Co to jest diatermia?
Diatermia jest zabiegiem fizykoterapeutycznym, ciepłoleczniczym, bazującym na wykorzystaniu pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości. Celem jest rozgrzanie tkanek organizmu i w konsekwencji – stymulacja naturalnych mechanizmów samoregeneracji.
W odróżnieniu od metod polegających na dostarczaniu ciepła z zewnątrz (egzogennie), diatermia wywołuje reakcje termiczne wewnątrz tkanek (endogennie). Ich źródłem jest energia elektromagnetyczna, która po absorpcji zostaje w całości zamieniona w ciepło. Podgrzewane w ten sposób są różne struktury organizmu, także te położone głęboko, jak mięśnie, stawy, a nawet nerwy.
Pierwszy generator prądu o wysokiej częstotliwości skonstruował w 1891 r. Nicola Tesla, a rok później fizjolog Jacques A. D’Arsonval wprowadził urządzenie do leczenia pacjentów.
Zabieg tego typu współcześnie nosi miano arsonwalizacji i polega na traktowaniu tkanek prądem o znacznej częstotliwości fal (w zakresie 300-500 kHz). Prądy D’Arsonvala w XXI wieku używane są jednak sporadycznie, głównie w kosmetologii, ze względu na ograniczone możliwości dotarcia do głębszych struktur ciała. W celach leczniczych stosuje się natomiast urządzenia krótkofalowe i mikrofalowe, bazujące na wynalazkach z lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku.
Reklama
Diatermia krótkofalowa
Diatermia krótkofalowa polega na zastosowaniu aparatów emitujących fale w zakresie od 13,56 do 40,68 MHz (najbardziej upowszechnionym standardem jest 27,12 MHz). Pozwalają one na dotarcie do tkanek położonych głębiej, aniżeli w przypadku urządzeń arsonwalowskich. Wyróżnia się dwie metody leczenia falami krótkimi:
- kondensatorowa, bazująca na wykorzystaniu pola wytwarzanego między płytkami kondensatora, głównie elektrycznego. Służy przede wszystkim do nagrzewania skóry i tkanki tłuszczowej;
- indukcyjna, gdzie prąd wytwarzany jest przez specjalną cewkę nakładaną na określone miejsce ciała. W tym przypadku pole ma charakter bardziej magnetyczny niż elektryczny. Lepiej nadaje się do nagrzewania mięśni.
Oprócz tego stosowana jest też niekiedy diatermia mikrofalowa (urządzenia wytwarzające promieniowanie w zakresie od 300 MHz do aż 30 GHz). W tym przypadku dokładne efekty działania są słabiej poznane, przy niewprawnym zaś posługiwaniu się aparaturą istnieje większe ryzyko przegrzania, a nawet oparzenia skóry (efekt odbijania się fal i kumulacji w zewnętrznych partiach ciała).
Reklama
Co to jest terapuls?
Często spotykanym w Polsce synonimem diatermii jest określenie terapuls. Tak właśnie nazywało się pierwsze urządzenie służące do nagrzewania tkanek, które przed laty zostało wprowadzone do polskich gabinetów, i które przez dłuższy czas było jedynym na krajowym rynku.
Współcześnie aparatów jest dużo więcej i są one znacznie nowocześniejsze, nie mniej pojęcie terapuls ostało się i w oderwaniu od nazwy własnej, funkcjonuje jako potoczne określenie wszystkich zabiegów diatermii. Używanie go nie jest do końca poprawne, lecz pacjent usiłujący zapisać się na zabieg terapuls bez problemu zostanie zrozumiany i obsłużony w każdej klinice oferującej tego typu usługę.
Reklama
Wskazania do wykonania zabiegu terapuls
Jeżeli chodzi o zabieg terapuls, wskazania nakreślone są niezwykle szeroko. Najczęściej w ten właśnie sposób leczy się dolegliwości bólowe związane ze schorzeniami i zaburzeniami funkcjonowania mięśni, stawów, ścięgien, nerwów. Są to między innymi:
- reumatyzm (gościec) tkanek miękkich,
- zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych,
- nerwobóle i stany zapalne nerwów,
- choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
- dychawica oskrzelowa,
- zapalenie przydatków lub miedniczek nerkowych,
- przewlekłe zapalenie zatok.
Reklama
Działanie terapulsu
Działanie terapulsu jest wielokierunkowe. Na przestrzeni blisko 100 lat dowiedziono, że diatermia:
- rozszerza naczynia krwionośne i zwiększa ukrwienie tkanek, przyspieszając ich regenerację;
- podnosi wydajność układu odpornościowego, zwiększa możliwości obrony przez patogennymi bakteriami i wirusami;
- łagodzi bolesność;
- przyspiesza wchłanianie wysięku;
- przyspiesza przemianę materii;
- działa rozluźniająco, przeciwskurczowo;
- obniża ciśnienie krwi;
- ułatwia oddawanie moczu.
Reklama
Dawki terapulsu
Typowy zabieg diatermii trwa od 15 do 30 minut w zależności od rodzaju schorzenia oraz głębokości położenia tkanek, które mają być poddane leczniczemu działaniu prądu i ciepła. Wedle ogólnie przyjętej i stosowanej klasyfikacji (skala Schliephiego) wyróżnia się 4 podstawowe dawki terapulsu.
- atermiczna – do 30 W, bardzo mała, nie wywołująca żadnych doznań cieplnych;
- oligotermiczna – od 30 do 60 W, mała, pacjent ledwie odczuwa ciepło;
- termiczna – od 60 do 120 W, duża, odczuwanie przyjemnego ciepła;
- hipertermincza – w granicach 120 W, bardzo duża, dostarczająca silnych doznań.
Reklama
Diatermia chirurgiczna
Oprócz powyższych, stosowana jest w medycynie także diatermia chirurgiczna, znana też jako elektrokoagulacja. Pod pojęciem tym kryją się zabiegi wypalania tkanek położonych blisko powierzchni ciała, głównie skórnych. Służą one m.in. do wykonywania cięć oraz usuwania różnego typu defektów, narośli etc.
W kolejnych stadiach, pod wpływem działania impulsów elektromagnetycznych i wraz ze wzrostem temperatury następują kolejno takie procesy, jak:
- ścięcie białek,
- obumarcie tkanek,
- odparowanie wody,
- zwęglenie osuszonych tkanek,
- odparowanie resztek martwych tkanek.
Przeciwwskazania do zabiegu terapuls
Metoda diatermii nie jest w Polsce szczególnie upowszechniona. Pokutuje mit, iż wątpliwe jest bezpieczeństwo jej stosowania. Chodzi zarówno o możliwość przegrzania/oparzenia tkanek, jak też bardziej dalekosiężne konsekwencje, na które narażone są określone grup pacjentów. Jeśli chodzi o przeciwwskazania, terapuls nie może wykonywany w przypadku osób, które:
- mają wszczepiony rozrusznik serca;
- cierpią na raka lub są po usunięciu zmian nowotworowych;
- są po przebyty udarze mózgu lub zawale serca;
- są w trakcie leczenia ciężkich, przewlekłych chorób zakaźnych.
Diatermii nie powinny się poddawać także kobiety w ciąży.
