Gluten to białko pochodzenia roślinnego, które występuje w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Te rodzaje białka nie tylko znajdują się w samych ziarnach, ale i też w produktach z nich powstających. Należą do nich pieczywo, kasze, makarony czy otręby.
Gluten jest bardzo często głównym nośnikiem smaku produktów czy potraw, a każde pieczywo dzięki niemu jest puszyste i miękkie.
Odpowiada za elastyczność ciasta i zapewnia odporność na wysychanie. Połączenie mąki z wodą idealnie pozyskuje wszystkie te właściwości glutenu. Jest on także często dodawany do wielu produktów jako „polepszacz” smaku. Ale niektóre osoby nie tolerują glutenu, stąd konieczność stosowania diety bezglutenowej.
Co to jest dieta bezglutenowa?
Na czym polega jest dieta bezglutenowa? Rozważając zastosowanie jej należy przede wszystkim zastanowić się, czy konieczne jest wyeliminowanie glutenu z diety. Tu pojawiają się często sprzeczne informacje. Jedni twierdzą, iż dieta ta jest przeznaczona tylko i wyłącznie dla osób, uczulonych na gluten. Inni uważają, iż dieta bezglutenowa jest dobra dla każdego, kto chce w pełni cieszyć się zdrowiem i długim życiem. Jak w każdej sytuacji i tutaj należy zachować zdrowy rozsądek.
Z pewnością osoby z nietolerancją glutenu, stwierdzoną w badaniach muszą wyeliminować gluten z diety. Przynosi on wtedy więcej negatywnych skutków niż korzyści. W przypadku tych osób nieprzestrzeganie diety bezglutenowej może wywoływać jeszcze większą i bardziej dokuczliwą nadwrażliwość na gluten, powodując nieprzyjemne skutki po spożyciu pokarmów z tym rodzajem białka.
Pojawiają się wtedy biegunki, bóle brzucha, wzdęcia czy narastające zmęczenie. Mogą także występować objawy skórne, jak wysypka, rumień czy mocno swędzące pęcherze. Spożywanie glutenu przy jego nietolerancji doprowadza do uszkodzenia kosmków jelitowych, co jednocześnie utrudnia wchłanianie pożywienia.
Często także dochodzi do silnych reakcji uczuleniowych (wymioty, pokrzywka czy skurcze oskrzeli). W przypadku osób, dla których gluten nie jest szkodliwy i z łatwością przyswajalny można wprowadzać do diety produkty z glutenem, ale rozważnie. U osób nieuczulonych jest on jednocześnie łatwo przyswajalny.
Nieprawdziwa jest także opinia, iż gluten sprzyja otyłości. Nadmierne kilogramy są z reguły efektem objadania się, źle dobranej diety czy braku ruchu.
Reklama
Jedzenie bezglutenowe
Gluten to jeden z popularniejszych alergenów pokarmowych. Wywołuje wiele niepożądanych objawów u osób nietolerujących tego białka roślinnego. Wysypka, pokrzywka czy bóle brzucha to jedne z mniej groźnych skutków ubocznych.
Jedzenie bezglutenowe to takie produkty, które w swym składzie nie zawierają glutenu. Oznacza to, iż przede wszystkim należy powstrzymywać się od jedzenia tych produktów, które zostały wyprodukowane na bazie zbóż jęczmienia, pszenicy i żyta.
Nie być one elementami diety bezglutenowej. Dlatego też warto czytać skład danego produktu. Większość tych towarów jest oznacza znakiem „gluten free” (graficznie przekreślony kłos). Istnieje pewna grupa produktów naturalnie bezglutenowych, nazywana często „pełnym jedzeniem bezglutenowym”.
Produkty w diecie bezglutenowej to:
- ziemniaki,
- ryż (biały i brązowy),
- gryka,
- proso,
- fasola,
- soczewica,
- maniok,
- orzechy,
- owoce,
- warzywa,
- mięso,
- ryby,
- owoce morza,
- jaja,
- nabiał.
Zgodnie z ustaleniami Światowej Organizacji Zdrowia produkty bezglutenowe to również takie, w których zawartość tego składnika nie przekracza 20 mg na kilogram. Przepisy unijne nakazują producentom konieczność informowania o nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w pożywieniu.
W większości sklepów można kupić specjalistyczne produkty bezglutenowe, takie jak chleb, mąka czy makaron.
Jedzeniem bezglutenowym są także pieczywo i makarony z mąk bezglutenowych, gotowe mieszanki mączne bezglutenowe, kaszki dla dzieci ryżowe i kukurydziane, bułka tarta bezglutenowa oraz wszystkie inne produkty, zakwalifikowane jako bezglutenowe i tak oznaczone na opakowaniach.
Reklama
Co jeść na diecie bezglutenowej?
Co można jeść na diecie bezglutenowej? Produkty pozbawione go zawierają też mniejsze ilości folianów, żelaza i witamin z grupy B. Dlatego tak istotne znaczenie ma skomponowanie całej diety, aby nie pozbawiać organizmu tych tak potrzebnych składników.
Czasami niezbędna jest konsultacja z dietetykiem, aby przystosować całą dietę bezglutenową do potrzeb konkretnego organizmu.
Oto lista składników diety bezglutenowej:
- produkty naturalnie bezglutenowe – takie jak ryż, kukurydza, kasze, fasola, płatki ryżowe, skrobia kukurydziana,
- produkty zbożowe – przygotowane z mąki bezglutenowej lub gotowych mieszanek mącznych bezglutenowych, bezglutenowa bułka tarta czy chrupki kukurydziane,
- mięso, ryby i jaja – świeże, nieprzetworzone,
- tłuszcze – masło, smalec, margaryna i oliwa z oliwek,
- mleko i wszelkie produkty mleczne – świeże mleko, jogurt naturalny, maślanka czy kefir,
- warzywa i owoce – świeże i mrożone,
- „produkty słodkie” – takie jak cukier, dżem, miód, domowe kisiele i budynie z mąki ziemniaczanej,
- napoje – naturalne kawy i herbaty, zioła, wody mineralne i kompoty.
Aby mieć całkowitą pewność, iż spożywane produkty są w pełni bezglutenowe należy kupować wszystkie te, które są oznaczone symbolem „przekreślonego kłosa” i nie posiadają w składzie nieznanego składnika, a także są wytwarzane przez producentów-specjalistów żywności bezglutenowej.
Reklama
Dla kogo dieta bezglutenowa?
Osoby, które w pełni tolerują gluten muszą pamiętać, aby zawsze zachowywać pełną ostrożność przy doborze poszczególnych składników diety bezglutenowej.
Niewłaściwy dobór elementów jadłospisu i wprowadzenie ograniczeń żywieniowych może doprowadzić do anemii czy niedoborów wartości odżywczych i mineralnych. Istnieją jednak schorzenia, przy których spożywanie glutenu jest całkowicie zabronione.
Do tego typu dolegliwości należą:
- choroba genetyczna zwana celiakią, która charakteryzuje się niszczeniem kosmków jelitowych przez gluten. Doprowadza to do poważnych zaburzeń wchłaniania i nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu pokarmowego,
- nadwrażliwość na gluten, objawiająca się częstymi biegunkami, wymiotami, zaparciami, doprowadzająca także do zespołu jelita drażliwego,
- alergia na gluten lub pszenicę – jako reakcja organizmu na białka typu roślinnego, od tej najmniej dolegliwej, jaką jest wysypka po problemy ze strony układu oddechowego (ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie).
Żywność bezglutenowa jest także zalecana przy chorobach autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane lub przy chorobach neurologicznych typu autyzm czy ADHD. Nietolerancję glutenu czy celiakię może stwierdzić tylko lekarz specjalista, a zastosowanie w takim przypadku diety bezglutenowej jest całkowicie wskazane.
