Reklama
Co to jest dieta karniwora i na czym polega?
Restrykcyjne diety wykluczające zawsze spotykają się z pewnymi kontrowersjami. Nie inaczej jest w przypadku żywieniu opartym na ściśle wybranej grupie produktów. Takim przykładem jest dieta karniwora, nazywana również dietą carnivore. Słowo to w języku angielskim oznacza dosłownie „mięsożercę”. Co to jest za rodzaj żywienia i na czym ono polega?
Jadłospis oparty jest tu głównie na mięsie, rybach, oraz produktów odzwierzęcych, jak nabiał, jaja, szpik kostny. Jednocześnie zasady diety obejmują wyeliminowanie owoców, warzyw, zbóż, cukru, orzechów oraz innych źródeł błonnika i węglowodanów. Restrykcje dotyczą również napojów pozyskiwanych z roślin, czyli herbaty i kawy. Podobnie jak w przypadku diety ketogenicznej, dieta karniwora stymuluje ketozę, czyli pobierania energii z tkanki tłuszczowej.
Nie tyle twórcą diety karniwora, co jej propagatorem, jest amerykański lekarz i sportowiec, Shawn Baker. W 2018 roku napisał on książkę na ten temat i od lat szeroko promuje zalety mięsnego żywienia w social mediach. Baker bazuje swoją wiedzę na doświadczeniach swoich oraz badaczy z przeszłości, m.in. szkockiego chirurga, Johna Rollo, który pod koniec XIX wieku próbował leczyć cukrzycę dietą opartą na mięsie i tłuszczu.
Żywienie w stylu carnivore nawiązuje również do tradycyjnego sposobu odżywiania społeczności paleolitycznych. Inspiracją jest także jadłospis Inuitów, rdzennych mieszkańców m.in. Grenlandii, których dieta oparta jest w większości na tłustym mięsie zwierząt polarnych.
Jeśli chodzi o to, dla kogo jest dieta karniwora, mogą skorzystać na niej osoby chcące zredukować wagę oraz wyeliminować z jadłospisu węglowodany. W przypadku chorób przewlekłych należy obowiązkowo konsultować jej stosowanie z lekarzem.
Reklama
Co jeść na diecie karniwora?
Dieta karniwora w założeniu jest dietą mięsną. Nie dziwi więc fakt, że jej podstawę stanowi mięso: wołowina, wieprzowina, drób, dziczyzna, jagnięcina, ryby, owoce morza. Przy czym dla utrzymania kaloryczności zalecany jest wybór tłustych kawałków. Oprócz tego w jadłospisie powinny znaleźć się podroby (źródło witamin i minerałów), a więc: wątróbka, cynaderki, serce, móżdżek, grasica, ozór, itp. Uzupełnieniem diety są również produkty odzwierzęce, czyli jaja, szpik kostny, bulion mięsny, masło, smalec.
Co jeszcze jeść w diecie karniwora? Dopuszczony w mięsnym menu jest nabiał, jednak jedynie ten o niskim poziomie laktozy (laktoza to węglowodan, tzw. cukier mleczny), dlatego należy je spożywać w umiarkowanych ilościach. Są to więc takie produkty, jak: masło, ser długodojrzewający, gęsta śmietana.
Natomiast jeśli chodzi o produkty, których unikać, jest to w zasadzie cała żywność niepochodząca od zwierząt:
- owoce;
- warzywa;
- rośliny strączkowe;
- orzechy;
- ziarna;
- zboża (w tym makarony, ryż, chleb, itp.);
- naturalne probiotyki (zwłaszcza kiszonki i żywność fermentowana);
- kawa, herbata, alkohol;
- cukry i inne substancje słodzące.
Eliminacja bądź jedynie ograniczenie tych produktów zależy od restrykcyjności diety.
Mięsna dieta karniwora nazywana jest często rozszerzeniem diety ketogenicznej, której podstawą jest rezygnacja ze spożywania cukrów prostych. Dopuszczalne są tu tłuszcze roślinne, a także wybrane warzywa i owoce. To największe różnice między dietą karniwora a keto. Do elementów wspólnych należą natomiast: mięso, podroby oraz tłuszcze i produkty odzwierzęce (jaja, masło, nabiał).
Przykładowy jadłospis w diecie karniwora
Ze względu na dość dużą restrykcyjność diety mięsnej, dobrze jest z wyprzedzeniem zaplanować menu, by zadbać o odpowiednie zakupy. Przygotowaliśmy przykładowy jadłospis w diecie karniwora. Warto zauważyć, że biorąc pod uwagę wysoką zawartość tłuszczy, dziennie posiłków jest maksymalnie 3, plus przekąska.
- Dzień 1
- śniadanie: smażone jaja z szynką i masłem ghee;
- obiad: kotlety jagnięce;
- przekąska: skórka wieprzowa;
- kolacja: smażone krewetki i małże.
- Dzień 2
- śniadanie: jajecznica z boczkiem;
- obiad: kotlety mielone;
- przekąska: suszona wołowina;
- kolacja: łosoś.
- Dzień 3
- śniadanie: smażone jaja z szynką i serem;
- obiad: żeberka wieprzowe;
- przekąska: sardynki;
- kolacja: kotlety mielone.
- Dzień 4
- śniadanie: smażone jaja z wątróbką;
- obiad: stek wołowy;
- przekąska: suszony łosoś;
- kolacja: kotlet jagnięcy, krewetki.
Reklama
Przepisy w diecie karniwora
Jeśli chodzi o przygotowywanie posiłków zgodnych z dietą mięsną, warto zwrócić uwagę na tłuszcze wykorzystywane m.in. do smażenia. Tu zaleca się przede wszystkim masło ghee oraz smalec lub łój wołowy (tallow). Oprócz tego należy wybierać mięso o proporcji tłuszczu do białka 1:1 (przy redukcji), a optymalnie 2:1. Alternatywą dla smażenia w tłuszczu jest korzystanie z frytkownicy beztłuszczowej, czyli popularnego airfryer’a
Oto wybrane przepisy w diecie karniwora.
Omlet z indykiem i serem
Składniki:
- 3 duże jaja;
- 50 g piersi z indyka;
- 25 g twardego sera długodojrzewającego, np. cheddar lub parmezan;
- sól i pieprz do smaku;
- 1 łyżka masła do smażenia.
Przygotowanie:
- w misce roztrzep jajka z przyprawami;
- zetrzyj ser i pokrój indyka w kostkę;
- podsmaż indyka na maśle;
- pod koniec smażenia dodaj jajka, posyp serem;
- smaż omlet na małym ogniu pod przykryciem. Gdy wierzch omletu się zetnie, złóż go na pół i podsmaż jeszcze z każdej strony po ok. pół minuty. Zdejmij z ognia.
Zapiekanka wołowa
Składniki:
- 150 g mielonej wołowiny;
- 150 g mielonych wołowych serc;
- 150 g mielonych wołowych wątróbek;
- 1 łyżka łoju wołowego, smalcu lub masła;
- 2 jaja;
- pół łyżeczki soli.
Przygotowanie:
- podsmaż mięso i podroby na patelni do zrumienienia;
- lekko ostudź, a następnie przełóż całość do naczynia żaroodpornego, wymieszaj z jajkami;
- piecz ok. 20 minut w piekarniku nagrzanym do 180 °C.
Jajka po szkocku
Składniki:
- 500 g mielonej wołowiny;
- 6 dużych jaj;
- sól i pieprz do smaku;
- 2 łyżki smalcu lub łoju wołowego do smażenia.
Przygotowanie:
- ugotuj jajka na twardo, odstaw do ostygnięcia, a następnie obierz ze skorupek;
- dopraw mięso i podziel na 6 równych porcji;
- owiń każde z jajek porcją mięsa;
- smaż jajka z mięsem na rozgrzanej patelni ok. 4-5 minut z każdej strony.
Reklama
Efekty stosowania diety karniwora. Czy jest zdrowa?
Jednym z efektów stosowania diety karniwora, jest utrata wagi. Badania przeprowadzone w 2020 roku w Korei Południowej (badania J. Moon i G. Koh) pokazują, że opieranie jadłospisu na produktach wysokoproteinowych może faktycznie stymulować redukcję tkanki tłuszczowej. Główną zasługą tego jest nie tylko proces ketozy, ale również fakt, że wysoka podaż białka na dłużej pozwala utrzymać uczucie sytości.
Istnieją również przesłanki co do tego, że dieta mięsna może prowadzić do zmniejszenia stanów zapalnych, regulacji poziomu cukru we krwi, a nawet łagodzenia takich chorób jak depresja. Niestety obecnie brak jest wiarygodnych badań potwierdzających lub obalających te założenia. Takie efekty diety carnivore mają być związane przede wszystkim z ograniczeniem węglowodanów, zwłaszcza cukrów prostych i produktów przetworzonych, które mogą powodować zaburzenia metaboliczne. Ponadto zwolennicy diety podkreślają prozdrowotne walory diety w postaci wysokiej zawartości witamin z grupy B, których źródeł jest czerwone mięso i podroby, a także kolagenu.
Z drugiej strony często porusza się kwestię, czy dieta karniwora jest zdrowa. Kontrowersje wywołuje, chociażby wysoki procent udziału tłuszczów nasyconych (mięso, smalec, masło, łój, itp.) w codziennym jadłospisie. Konsekwencją spożywania tłustego mięsa w nadmiarze jest bowiem wzrost poziomu cholesterolu LDL, co z kolei może prowadzić do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.
Do innych możliwych skutków ubocznych stosowania diety karniwora należą:
- wzrost ciśnienia i problemy z nerkami (z powodu wysokiej obecności sodu np. w przetworzonym mięsie);
- zaburzenia gospodarki witaminowej i minerałowej (wywołane eliminacją wielu produktów spożywczych);
- zaparcia i inne problemy jelitowe (jako efekt braku błonnika w diecie);
- wzrost ryzyka nowotworów (istnieje związek między rakiem jelita grubego a wysoką podażą czerwonego mięsa i niedoborem błonnika).
Warto również pamiętać, że dieta wysokobiałkowa jest stosunkowo kosztowna, zwłaszcza biorąc pod uwagę ceny wołowiny, jagnięciny czy owoców morza.
