Dieta po udarze mózgu - jak się odżywiać, aby wspomóc rekonwalescencję?

Charakterystyka udaru mózgu i ryzyko niedożywienia

Udar mózgu wiąże się z obumarciem części narządu wskutek zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgu. Wyróżniamy dwa główne typy udaru: niedokrwienny i krwotoczny. W Polsce, około 87% wszystkich przypadków stanowią udary niedokrwienne.

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w 2023 roku w Polsce zarejestrowano 74,7 tysiąca przypadków udarów niedokrwiennych mózgu, z czego aż 89% stanowiły udary występujące po raz pierwszy.

Udar mózgu to zaburzenie funkcji mózgu trwające ponad 24 godziny, wynikające z nieprawidłowego przepływu krwi przez naczynia mózgowe. Wyróżnia się dwa główne typy udaru:

1. udar krwotoczny - powstaje w wyniku wylewu krwi do mózgu, najczęściej na skutek pęknięcia naczynia krwionośnego. Skutkuje to uszkodzeniem okolicznych tkanek nerwowych oraz wzrostem ciśnienia wewnątrz czaszki;    
2. udar niedokrwienny (często nazywany zawałem mózgu) - dochodzi do niego, gdy przepływ krwi do mózgu zostaje zablokowany, np. przez skrzeplinę lub blaszkę miażdżycową.

Wyróżnia się również lekki udar mózgu, często nazywany mini-udarem lub przemijającym atakiem niedokrwiennym (TIA). Jest to krótkotrwały epizod zaburzeń neurologicznych spowodowany chwilowym niedokrwieniem mózgu. Objawy mogą przypominać pełnoobjawowy udar, ale trwają krócej, zwykle ustępują w ciągu kilku minut do godziny, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń mózgu. TIA jest jednak poważnym sygnałem ostrzegawczym, który zwiększa ryzyko wystąpienia pełnoobjawowego udaru w przyszłości. Osoby, które doświadczyły TIA powinny być pod opieką specjalisty.

W wyniku udaru często dochodzi do niedowładów kończyn, paraliżu - częściowego lub całkowitego, zaburzeń widzenia, problemów z połykaniem czy apetytem. W tym wypadku konieczne jest dostosowanie żywienia do możliwości chorego. Zaburzenia połykania, gryzienia i przyjmowania posiłków samodzielnie zwiększa ryzyko niedożywienia, dlatego prawidłowo dopasowana dieta po udarze odgrywa tu kluczową rolę.

Zarówno dieta po udarze niedokrwiennym mózgu, jak i krwotocznym mózgu muszą być dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego, uwzględniając stan odżywienia, możliwości przełykania oraz inne schorzenia towarzyszące.

Dieta chorego po udarze powinna dostarczać odpowiednią ilość kalorii, białka oraz mikroelementów, aby wspierać proces rekonwalescencji. W przypadku pacjentów, którzy nie są w stanie przyjmować pokarmów drogą doustną, stosuje się żywienie dojelitowe.

Reklama

Wyzwania żywieniowe po udarze mózgu

Pacjenci po udarze często napotykają liczne trudności związane z przyjmowaniem pokarmów. Wynikają one zarówno z fizjologicznych, jak i psychologicznych problemów, które wpływają na ich zdolność do prawidłowego odżywiania.

Jednym z głównych wyzwań jest dysfagia - trudność z przełykaniem, która może powodować ryzyko aspiracji, czyli dostania się pokarmu lub płynów do dróg oddechowych, co może powodować infekcje.

Wiele osób po udarze ma również trudności z samodzielnym spożywaniem pokarmów, co zwiększa ryzyko niedożywienia i tym samym opóźnia proces powrotu do zdrowia​. Pacjenci po udarze często mierzą się z odleżynami, których występowanie także powoduje wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze (np. na białko, cynk i antyoksydanty), które nie zawsze można spełnić standardowa dieta.

W takiej sytuacji lekarz może zalecić stosowanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, która jest dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, aby zapewnić odpowiednie odżywienie i wspomóc proces rekonwalescencji po udarze.

Odmawianie posiłków i brak apetytu

Uszkodzenie określonych obszarów mózgu odpowiedzialnych za regulację apetytu może prowadzić do znacznego zmniejszenia chęci spożywania posiłków. Dodatkowo, problemy emocjonalne, takie jak depresja, lęk i frustracja z powodu ograniczeń fizycznych, mogą również negatywnie wpływać na chęć jedzenia.

Brak apetytu jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ może prowadzić do utraty masy ciała, osłabienia układu odpornościowego oraz wydłużenia procesu rehabilitacji. Dla takich pacjentów kluczowe jest regularne monitorowanie stanu odżywienia oraz stosowanie się do zaleceń dietetycznych.

Dysfagia, czyli trudności z połykaniem

Dysfagia jest jedną z najpoważniejszych komplikacji po udarze, ponieważ może prowadzić do aspiracji i w konsekwencji do zapalenia płuc.

Problemy z połykaniem występują u wielu pacjentów, zwłaszcza w pierwszych tygodniach po udarze. Aby uniknąć komplikacji, stosuje się potrawy o odpowiedniej konsystencji, a także ćwiczenia rehabilitacyjne, które mają na celu poprawę funkcji przełykania.

Reklama

Zasady diety po udarze mózgu

Określenia, jaka dieta po udarze będzie najlepsza dla pacjenta, zależy od jego stanu zdrowia i możliwości przyjmowania posiłków.

Według ogólnie przyjętych zasad, zaleca się, aby była dobrze zbilansowana, bogata w:

• owoce,
• warzywa,
• chude mięso,
• morskie ryby,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,      
• zdrowe tłuszcze, takie jak te zawarte w oliwie z oliwek, co  wpisuje się w zasady diety śródziemnomorskiej.

Ten styl żywienia jest szczególnie korzystny, ponieważ wspiera układ krążenia, co może zmniejszyć ryzyko kolejnych udarów.

Należy zwrócić uwagę na formę posiłków - niektórzy pacjenci mają trudności z posługiwaniem się sztućcami czy żuciem. W zależności od możliwości przełykania, konsystencję posiłków warto dopasować do pacjenta stosując techniki, takie jak gotowanie, rozdrabnianie, miksowanie czy rozwadnianie by dieta była bliżej konsystencji płynnej. Decyzję o tym jaka konsystencja posiłków jest najlepsza powinna być po stronie specjalisty.

Dieta o bardzo wysokiej zawartości białka, potocznie nazywana białkową, nie jest najlepszym rozwiązaniem po udarze. To dieta, która zazwyczaj charakteryzuje się silnym ograniczeniem węglowodanów na korzyść białka, a obydwa składniki są ważne w diecie pacjenta po udarze mózgu.

Dla pacjentów po udarze, którzy potrzebują wesprzeć regenerację organizmu, warto pamiętać o dwóch aspektach: dostosowaniu konsystencji posiłku oraz ilości energii i białka, na które zapotrzebowanie zwiększa się w związku ze zmianą metabolizmu podczas choroby.

Białko odgrywa istotną rolę, gdyż zapobiega utracie masy ciała, a także wspiera odbudowę tkanek i regenerację organizmu. Rekomenduje się, by osoby po udarze spożywały około 1,5 g białka/ kg m.c., czyli o połowę więcej niż potrzebuje zdrowy dorosły. 

Pacjenci, którzy mogą normalnie przyjmować pokarmy, powinni skupić się na spożywaniu źródeł białka, np. z ryb, chudego drobiu, produktów mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu, jaj oraz nasion roślin strączkowych, aby wspomóc regenerację mięśni oraz układu nerwowego​. Nie zawsze jednak łatwo jest dostarczyć do organizmu odpowiednią ilość poszczególnych składników odżywczych (tj. białka) czy energii - w takim wypadku lekarz może zadecydować o włączeniu żywienia medycznego. Nie wszyscy jednak pacjenci mają możliwość stosować dietę doustną. Rozwiązaniem w tej sytuacji zazwyczaj jest żywienie enteralne, czyli dojelitowe - w takiej sytuacji lekarz kieruje pacjenta do poradni domowego żywienia dojelitowego. Usługa domowego żywienia dojelitowego jest dla pacjentów najczęściej nieodpłatna w ramach świadczenia refundowanego przez NFZ.

Do żywienia dojelitowego powinno się stosować diety przemysłowe. Jest to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, która jest kompletna pod względem odżywczym i może być używana jako jedyne źródło pożywienia. Niewskazane jest samodzielne przygotowywanie miksowanych posiłków.

W przypadku diety po lekkim udarze, najważniejsze jest, aby pacjent dbał o regularne, zbilansowane posiłki, które pomogą utrzymać prawidłową masę ciała oraz odpowiednie ciśnienie krwi.

Reklama

Co jeść, a czego unikać po udarze mózgu?

Właściwa dieta po udarze ma kluczowe znaczenie dla powrotu do zdrowia i zapobiegania kolejnym incydentom. Warto skoncentrować się na produktach o wysokiej wartości odżywczej, które wspierają regenerację, a jednocześnie unikać tych, które mogą pogorszyć stan zdrowia pacjenta i zwiększyć ryzyko ponownego udaru.

Co jeść po udarze mózgu?

1. Warzywa i owoce - są one bogate w witaminy, składniki mineralne i błonnik, który pomaga regulować poziom cholesterolu i ciśnienie krwi. Spożywanie dużej ilości owoców i warzyw wspomaga ochronę naczyń krwionośnych i dostarcza cennych przeciwutleniaczy, które obniżają stan zapalny w organizmie..
2. Produkty pełnoziarniste - takie jak brązowy ryż, kasze, pełnoziarniste pieczywo i makaron, które dostarczają błonnika oraz składników wspierających zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
3. Odpowiednie źródło białka - dobrym przykładem będzie mięso drobiowe, ryby (zwłaszcza bogate w kwasy omega-3) jaja (nie więcej niż 4 sztuki na tydzień) czy produkty mleczne (jak jogurty, kefiry, chude twarogi)rośliny strączkowe oraz tofu. Białko wspomaga odbudowę gojących się tkanek i ogólną regenerację.
4. Zdrowe tłuszcze - zaleca się spożywanie nienasyconych tłuszczów, takich jak olej rzepakowy, olej lniany, oliwa z oliwek, orzechy, nasiona i awokado.

Czego unikać w diecie po udarze mózgu?

1. Soli - nadmiar soli prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi, co jest jednym z głównych czynników ryzyka udaru. Wysoko przetworzone jedzenie, wędliny i fast foody zawierają duże ilości soli, dlatego powinny być ograniczone. Rekomenduje się, by podawać maksymalnie pół małej łyżeczki w ciągu dnia, uwzględniając doprawianie potraw i tych, które już mają sól w swoim składzie.
2. Kwasów tłuszczowych nasyconych - ich źródłem jest czerwone mięso (głównie tłuste kawałki), słonina, smalec, masło, smażone potrawy czy produkty cukiernicze na bazie masła, śmietany. W diecie zaleca się eliminację produktów zawierających kwasy tłuszczowe trans, które można znaleźć w daniach gotowych, ciastkach czy chipsach - mogą one podwyższać poziom „złego” cholesterolu (LDL), co zwiększa ryzyko miażdżycy i kolejnych udarów.
3. Cukrów prostych - należy unikać słodyczy, napojów gazowanych i innych produktów bogatych w cukry proste, które w nadmiarze prowadzą do otyłości oraz zwiększają ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego i innych zależnych od nadmiernej masy ciała.
4. Alkoholu - spożywanie alkoholu po udarze może mieć negatywny wpływ na zdrowie, ponieważ podnosi ciśnienie krwi i może osłabiać działanie stosowanych leków.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta

Karolina Łukaszewicz-Marszał

dietetyk kliniczny Fundacji Nutricia

01

Jak długo należy stosować specjalną dietę po udarze?

Wszystko zależy od stanu zdrowia pacjenta i ewentualnych chorób współistniejących, które najlepiej skonsultować się z lekarzem i dietetykiem. Dieta powinna uwzględniać odpowiednią konsystencję jak i składniki odżywcze, które wspierają regenerację organizmu a także działają prewencyjnie przed kolejnym incydentem.

02

Czy można jeść słodycze po udarze?

Lepiej wybierać zdrowsze alternatywy, takie jak owoce. Z diety należy wyeliminować produkty cukiernicze (ciasta z kremami, torty, wypieki z ciasta francuskiego), które oprócz wysokiej zawartości cukru są też źródłem kwasów tłuszczowych nasyconych, których nadmiar może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych - w tym udarów.

03

Jak radzić sobie z brakiem apetytu u osoby po udarze?

Brak apetytu można zwalczać, oferując małe, ale częste posiłki, które są łatwe do przełknięcia i bogate w składniki odżywcze. Ważne jest także tworzenie spokojnej atmosfery podczas jedzenia i zachęcanie pacjenta do uczestniczenia w przygotowywaniu posiłków. Jeśli brak apetytu wpływa na zmniejszone przyswajanie pokarmów należy reagować szybko i skonsultować się w tej sprawie ze specjalistą by nie dopuścić do rozwoju niedożywienia u chorego. W takiej sytuacji lekarz może zadecydować o modyfikacji żywienia, a także o włączeniu żywienia medycznego.

Rozwiń

04

Czy osoby po udarze mogą stosować dietę wegetariańską lub wegańską?

Tak, osoby po udarze mogą stosować dietę wegetariańską lub wegańską, o ile jest ona odpowiednio zbilansowana i dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, w tym uwzględnia wysoką zawartość białka w diecie, która wynosi 1,5 g/ kg m.c. W kwestii bilansowania jadłospisu i dostosowania odpowiedniej konsystencji do potrzeb pacjenta należy skonsultować sie ze specjalistą.

05

Jakie są najczęstsze błędy żywieniowe popełniane przez pacjentów po udarze?

Najczęstsze błędy to nadmierne spożycie soli i tłuszczów nasyconych, brak regularności w posiłkach oraz wybieranie wysoko przetworzonych produktów zamiast zdrowych, pełnowartościowych pokarmów. Nie rekomenduje się także stosowania diet eliminacyjnych, jednoskładnikowych czy niskobiałkowych. Unikanie tych błędów jest kluczowe w trakcie rekonwalescencji po przebytym udarze, dlatego dietę najlepiej konsultować z lekarzem.

Reklama

Przykładowy jadłospis dla osoby po udarze

Odpowiednia dieta po udarze powinna dostarczać kluczowych składników odżywczych, wspierających proces regeneracji organizmu oraz zmniejszających ryzyko kolejnych problemów zdrowotnych.

W jadłospisie powinny dominować produkty bogate w witaminy, minerały, błonnik oraz zdrowe tłuszcze, a jednocześnie należy unikać żywności wysokoprzetworzonej, bogatej w sól i kwasy tłuszczowe nasycone.

Oto przykładowa dieta po udarze z uwzględnieniem wartości odżywczych dla pacjentów, którzy mogą stosować żywienie doustne i nie mają znacznych ograniczeń związanych ze spożywaniem standardowych posiłków.

Przykładowe posiłki są dedykowane osobie ważącej 75 kg i uwzględniają rekomendowaną ilość białka w diecie czyli 112 g.

Śniadanie

Orzechowa owsianka z owocami i miodem (393kcal, 15,2 g białka, 41,3g węglowodanów, 14,2 g tłuszczów)

• Płatki owsiane (1 porcja, 40 g)
• Ulubione owoce świeże lub mrożone - np. jagody (50 g)
• Orzechy w formie zmielonej lub w formie masła orzechowego  np. orzechy włoskie (15 g)
• Mleko 2% (szklanka )

II śniadanie

Kanapka z pełnoziarnistego chleba z awokado i pomidorem (473 kcal, 11,4 g białka, 50,8 g węglowodanów, 22,9 g  tłuszczów)

• Grahamka (ok. 60 g)
• Awokado (½ średniej wielkości, ok. 70 g)
• Pomidor (2 plasterki, ok. 40 g)

Obiad

Pieczony w papierze filet z łososia z kaszą bulgur i gotowanymi warzywami z sosem jogurtowym (643 kcal, 60 g białka, 50 g węglowodanów, 29 g tłuszczów)           

• Łosoś (200 g)
• Kasza bulgur (100 g ugotowana).
• Brokuły, marchewka, cukinia (150 g mieszanka)
• Jogurt typu islandzkiego (100g)
• Przyprawy np. koperek, natka pietruszki

Podwieczorek

Koktajl owocowy z truskawek, szpinaku i jogurtem naturalnym (220 kcal, 12,5 g białka, 24,5 g węglowodanów, 5,4 g tłuszcze)    

• Truskawki (100 g)
• Szpinak (50 g)
• Jogurt naturalny (szklanka)

Kolacja

Zupa z pomidorów i ciecierzycy ( 316 kcal, 18,3 g białka, 41,1 g węglowodanów, 11,1 g tłuszczów)

• Szklanka pomidorów z puszki
• Bulion warzywny (300 ml)
• Szklanka ciecierzycy gotowanej lub z puszki
• Zioła do smaku np. papryka słodka, kmin rzymski, zioła prowansalskie
• 3 łyżki gęstego jogurtu naturalnego 2%

Reklama

Przepisy na potrawy dla osób po udarze

Właściwa dieta po udarze mózgu wymaga spożywania potraw o odpowiedniej konsystencji i wartości odżywczej, aby wspierać regenerację organizmu oraz zapobiegać kolejnym incydentom.

Poniżej znajduje się kilka przepisów, które są łatwe do przygotowania, smaczne i odpowiednie dla osób z problemami z połykaniem lub wymagających lekkostrawnej diety.

1. Jesienny krem dyniowy - odpowiednia także dla osób z dysfagią (1 porcja) (425 kcal,  15,5 g białka, 48 g węglowodanów, tłuszczów 25g)

Składniki:

• Dojrzała dynia np. hokkaido ( ok. 400 g)
• Pietruszka korzeń (½ sztuki)
• 1 mała cebula
• Opcjonalnie: ½ opakowania doustnego preparatu odżywczego (ok 60 ml)
• Olej rzepakowy (2 płaskie łyżki)
• Przyprawy: kmin rzymski, cynamon, papryka słodka, sól.

Sposób przygotowania:

Do garnka wlej olej i podsmaż cebulę drobno posiekaną. Gdy cebula zmięknie dodaj przyprawy i startą pietruszkę. Dodaj pokrojoną w kawałki dynię i zalej wodą. Gdy dynia zmięknie, zmiksuj zupę na krem i dopraw solą do smaku. Zdejmij zupę z garnka i gdy delikatnie się ostudzi, wlej pół opakowania doustnego preparatu odżywczego.

2. Duszony filet z łososia z warzywami na parze (491,5 kcal, 35 g białka, 17 g węglowodanów, 30,5 g tłuszczów)

Składniki:

• Filet z łososia (150 g)
• Marchewka (100 g)
• Brokuły (100 g)
• Cukinia (100 g)
• Oliwa z oliwek (1 łyżka)
• Przyprawy do smaku np. sól, tymianek, natka pietruszki

Sposób przygotowania:

Filet z łososia dopraw solą, ziołami i włóż do rękawa a następnie do pieca nagrzanego do 180 stopni na około 20 min. Gotuj warzywa na parze przez 8-10 minut, aż będą miękkie. Podawaj łososia z warzywami na parze, skropionymi oliwą z oliwek. Jeśli pacjent ma trudności z połykaniem i gryzieniem możesz rozdrobnić posiłek widelcem lub w blenderze.

3. Smoothie owocowo-warzywne (612 kcal, 23,5 g białka, 87 g węglowodanów, 19,1 g tłuszczów)

Składniki:

• Banan (1 średni)
• Szpinak (50 g)
• Jabłko (1 średnie)
• Opcjonalnie: 1 opakowanie doustnego preparatu odżywczego (125 ml)
• Siemię lniane (1 łyżka)

Sposób przygotowania:

Wszystkie składniki zmiksuj do gładkiej konsystencji w blenderze. Przelej do szklanki i podawaj schłodzone.              

Reklama

Dieta po udarze a choroby współistniejące

Dostosowanie diety po udarze w przypadku chorób współistniejących, takich jak cukrzyca, jest kluczowe dla poprawy stanu zdrowia. Pacjenci po udarze z cukrzycą muszą szczególnie kontrolować poziom cukru we krwi, ciśnienie tętnicze oraz poziom lipidów, dlatego ich dieta powinna być starannie zbilansowana.

Dostosowanie diety dla osób z cukrzycą po udarze:

1. Kontrola węglowodanów - dieta cukrzycowa po udarze powinna opierać się na produktach o niskim indeksie glikemicznym, takich jak posiada większość warzyw i owoców, zwłaszcza surowych, mięso, ryby, jaja, pełnoziarniste produkty, brązowy ryż czy nasiona roślin strączkowych. Stabilizują one poziom cukru we krwi, co jest kluczowe zarówno dla kontroli glikemii, jak i profilaktyki kolejnego udaru.
2. Więcej białka i błonnika - dieta dla cukrzyka po udarze powinna zawierać chude białko (np. drób, ryby, tofu) oraz błonnik, który wspiera trawienie i kontroluje glikemię we krwi. Białko pomaga w regeneracji organizmu oraz utrzymaniu i odbudowy masy mięśniowej, która mogła ulec zmniejszeniu w trakcie choroby.
3. Ograniczenie kwasów tłuszczowych nasyconych - zamiast tego warto sięgać po kwasy tłuszczowe  nienasycone, które są w olejach roślinnych, orzechach i nasionach.
4. Unikanie soli - dieta po udarze i w przebiegu cukrzycy powinna ograniczać sól, aby ułatwić utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi. Z diety należy wyeliminować produkty przetworzone, które często mają dużą ilość soli, a także ograniczyć jej dodatek w trakcie przygotowania potraw.

Dlaczego dostosowanie diety jest kluczowe? Zarówno udar mózgu, jak i cukrzyca mają silny związek z problemami sercowo-naczyniowymi. Dieta po udarze i w przebiegu cukrzycy powinna być zaplanowana tak, aby wspierać zdrowie serca, stabilizować poziom cukru i poprawiać jakość życia pacjenta.

Porady praktyczne dla opiekunów osób po udarze

Opiekunowie osób po udarze odgrywają kluczową rolę w procesie powrotu do zdrowia pacjenta, w tym w zapewnieniu odpowiedniego odżywiania. Oto kilka praktycznych wskazówek dotyczących przygotowywania posiłków, karmienia i motywowania pacjentów do prawidłowego odżywiania.

1. Przygotowywanie posiłków

• Dostosowanie konsystencji jedzenia - jeśli pacjent ma trudności z połykaniem (dysfagię), przygotuj posiłki o miękkiej, łatwej do przełknięcia konsystencji, takie jak zupy-kremy, puree warzywne czy delikatne smoothie. Upewnij się, że posiłki są bogate w składniki odżywcze i dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
• Małe i częste posiłki - zamiast dużych porcji, podawaj mniejsze, ale częstsze posiłki w ciągu dnia. Może to pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu energii i apetytu pacjenta.

2. Karmienie pacjenta

• Pomoc w karmieniu - jeśli pacjent nie jest w stanie samodzielnie jeść, ważne jest, aby opiekun pomagał w karmieniu w sposób spokojny i cierpliwy. Należy się upewnić, że chory jest w bezpiecznej pozycji w trakcie karmienia. Jeśli jest to możliwe - warto pomagać, a nie wyręczać pacjenta w samodzielnym jedzeniu.

• Zachowanie bezpieczeństwa - w przypadku pacjentów z dysfagią konieczne jest unikanie pokarmów, które mogą powodować zadławienie. Warto skonsultować się z dietetykiem lub specjalistą ds. żywienia, aby dowiedzieć się, jakie produkty są bezpieczne dla pacjenta.
• Unikanie rozpraszaczy - utrzymuj  ciche otoczenie podczas posiłków, aby pacjent mógł się skupić na jedzeniu, co jest szczególnie ważne w przypadku osób z problemami z koncentracją po udarze.

3. Motywowanie do prawidłowego odżywiania

• Ustalanie rutyny - regularność posiłków i stałe godziny jedzenia pomagają pacjentowi przyzwyczaić się do rutyny, co jest istotne w procesie powrotu do zdrowia.
• Zaangażowanie pacjenta - jeśli to możliwe, zachęcaj pacjenta do uczestniczenia w przygotowaniu posiłków. Nawet drobne zadania mogą zwiększyć motywację do jedzenia i poczucie kontroli nad własnym żywieniem. Jeśli pacjent jest w stanie wykonać niektóre czynności sam - nie wyręczaj go. Zwiększanie samodzielności chorego w trakcie rekonwalescencji może pozytywnie wpłynąć na postępy w leczeniu i rehabilitacji po udarze.
• Wsparcie emocjonalne - zrozumienie trudności pacjenta oraz udzielanie wsparcia emocjonalnego są kluczowe. Motywuj pacjenta do jedzenia, chwaląc nawet małe postępy i podkreślając korzyści płynące z prawidłowego odżywiania dla jego zdrowia.

4. Dostosowanie diety do stanu zdrowia

• Konsultacja ze specjalistą - warto skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem w celu dostosowania diety do indywidualnych potrzeb pacjenta, zwłaszcza jeśli występują choroby współistniejące, takie jak cukrzyca lub nadciśnienie.
• Kontrola masy ciała - z uwagi na to, że pacjenci po udarze są w grupie ryzyka niedożywienia, istotne jest by kontrolować jego masę ciała i masę mięśniową. Gdy masa ciała pacjenta maleje - nie czekaj i interweniuj informując o tym specjalistę. W takim przypadku lekarz może zalecić wsparcie żywieniowe w postaci żywienia medycznego.
• Monitorowanie reakcji na jedzenie - zwracaj uwagę na reakcje pacjenta na różne produkty. Niektóre pokarmy mogą powodować dyskomfort lub problemy z trawieniem, które należy omówić z lekarzem.