Reklama
Dieta podstawą leczenia cukrzycy
Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób na świecie. WHO szacuje, że cierpi na nią ponad 42 milionów ludzi (z czego około 3,5 mln w Polsce).
W zależności od typu oraz stopnia zaawansowania, w leczeniu cukrzycy stosuje się insulinoterapię (głównie cukrzyca typu 1) oraz farmakoterapię z wykorzystaniem innych leków i działania profilaktyczne, takie jak wysiłek fizyczny i właściwa dieta, służące redukcji nadwagi – głównej przyczyny cukrzycy typu 2.
Nie ma natomiast praktycznie osobnego sposobu odżywiania dla osób chorujących na cukrzycę typu 3 (wtórną).
Badania wykazały, że aktywność fizyczna (5x30 minut, w sumie 150 minut w tygodniu) i zmniejszenie kaloryczności posiłków minimalizują ryzyko cukrzycy o 60 procent na przestrzeni 3 lat. Dlatego dieta przy cukrzycy jest jednym z podstawowych elementów terapii profilaktycznej i leczniczej.
Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna podaje, że liczba chorych na cukrzycę wciąż rośnie. Podstawą leczenia chorego jest monitorowanie stężenia glukozy we krwi (glikemii).
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podaje, że dieta dla cukrzyków spełnia 4 podstawowe cele:
- utrzymuje prawidłową masę ciała;
- utrzymuje właściwe stężenie glukozy we krwi;
- utrzymuje optymalne stężenie lipidów i lipoprotein;
- utrzymuje prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi.
Jak osiągnąć te cele? Jak powinna być skomponowana dieta diabetyka? Co jeść przy cukrzycy, a co jest niewskazane?
Reklama
Co jeść przy cukrzycy?
Dieta dla cukrzyków poddana jest wielu reżimom. Osoby chore lub zagrożone rozwojem choroby, powinny ściśle przestrzegać wytycznych dotyczących wielkości i częstotliwości posiłków, a także składu spożywanego pokarmu, ze szczególnym uwzględnieniem wartości kalorycznej oraz ilości węglowodanów, białek i tłuszczów.
Najbardziej generalna zasada mówi o regularnym spożywaniu 5 relatywnie niewielkich posiłków w ciągu dnia, skomponowanych z produktów o niewielkiej zawartości węglowodanów łatwo przyswajalnych, w tym cukrów prostych. Pamiętać jednak trzeba, że nie istnieją uniwersalne wskazania, a odpowiedź na pytanie, co jeść przy cukrzycy, zależy od tego, z którym typem choroby mamy do czynienia.
Dieta w cukrzycy typu 1
Cukrzyca typu 1 występuje stosunkowo rzadko (około 10 proc.) przypadków i najczęściej dotyka osoby młode. Jej istotą jest niedostateczne wydzielanie insuliny przez trzustkę, do czego dochodzi w wyniku patologicznych reakcji układu odpornościowego.
Osoby chore na cukrzyce typu 1 leczone są za pomocą insuliny. Głównym celem diety w tym przypadku jest dostosowanie dawek insuliny do ilości węglowodanów, białek i tłuszczów, znajdujących się w spożywanych posiłkach.
W celu ułatwienia obliczeń stosuje się tzw. wymienniki pokarmowe. 1 wymiennik węglowodanowy (WW) to taka porcja produktu, w której znajduje się 10 gram węglowodanów łatwo przyswajalnych.
Podobnie rzecz wygląda w przypadku wymiennika białkowego (WBZ) oraz tłuszczowego (WT), natomiast 1 wymiennik białkowo-tłuszczowy (WBT) równa się 100 kcal z białek i tłuszczów z danego pokarmu. Parametry też można wyliczać samodzielnie, dysponując danymi o gramaturze oraz składzie pokarmów, lub też korzystając z gotowych tabel. Przykładowo 1 wymiennik węglowodanowy to:
- 20 gram chleba pszennego (1 kromka o grubości ok. 7 mm),
- 50 gram kaszy (2 duże łyżki),
- 200 g mleka 0,5 (1 szklanka),
- 100 gram jabłek (1 sztuka średniej wielkości),
- 110 gram soku pomarańczowego (1/2 szklanki),
- 200 gram marchwi (4 sztuki).
Generalnie dieta przy cukrzycy typu 1 powinna zawierać jak najmniej węglowodanów łatwo przyswajanych i być zgodna z ogólnymi zasadami zbilansowanej diety.
Natomiast co do szczegółów, dieta w cukrzycy typu 1 ściśle powiązana jest z insulinoterapią i jako taka ustalana jest indywidualnie przez lekarza, na podstawie takich czynników, jak poziom glikemii, wiek, płeć, tryb życia, masa ciała, zapotrzebowanie energetyczne.
Dieta w cukrzycy typu 2
Cukrzyca typu 2 jest bardzo rozpowszechniona, stanowi ok. 90 procent wszystkich przypadków choroby. Jej istotą jest upośledzenie wrażliwości organizmu na insulinę, skutkujące zwiększonym jej wydzielaniem przez trzustkę a następnie zaburzeniem i ustaniem produkcji tego hormonu.
Główną przyczyną choroby jest w tej sytuacji otyłość, dlatego dieta przy cukrzycy typu 2 ma przede wszystkim za zadanie redukcję i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Z najnowszej rekomendacji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wynika, że węglowodany powinny zapewniać około 45 procent całkowitej ilości energii dostarczanej w pokarmie.
Jeśli zaś źródłem węglowodanów są produkty o niskim indeksie glikemicznym i wysokim udziale błonnika, lub też kiedy chory zachowuje dużą aktywność fizyczną, współczynnik ten może sięgać nawet 60 proc.
Oznacza to więc, że dieta dla diabetyka bynajmniej nie powinna być wolna od węglowodanów. Głównym jednak źródłem węglowodanów powinny być produkty zbożowe o niskim indeksie glikemicznym (<55). Jeśli chodzi o pozostałe składowe diety dla cukrzyka, tłuszcze powinny zapewniać około 30-35 procent wartości energetycznej diety, zaś białka – 15-20 procent.
Co powinien i co może jeść cukrzyk, aby sprostać powyższym zaleceniom? Wśród wskazanych produktów wymienić można:
- produkty zbożowe: pieczywo razowe i żytnie, kasza gryczana, jaglana i pęczak, makaron z mąki razowej, ryż brązowy, płatki owsiane;
- warzywa: pomidory, sałata, świeże oraz kiszone ogórki, rzodkiew, kalafior, kapusta, brokuły, szparagi, szczypiorek, pietruszka;
- owoce: jagody, truskawki, kiwi, cytrusy, brzoskwinie;
- mięso i wędliny: cielęcina, indyk, kurczak, szynka wołowa i drobiowa, dorsz, pstrąg, szczupak;
- produkty mleczne: sery chude;
- tłuszcze: roślinne - oliwa z oliwek, olej rzepakowy.
Reklama
Suplementy diety dla diabetyka
Dieta dla osób chorych na cukrzycę typu 2 nie jest więc wybitnie restrykcyjna, nie mniej rygorystyczne jej stosowanie nie zawsze jest możliwe. Taka dieta wiąże się też z rezygnacją z niektórych produktów żywnościowych, a co za tym idzie z niedoborami określonych witamin czy minerałów.
Dlatego zaleca się suplementację takimi środkami, jak Doppelherz aktiv Dla diabetyków + Morwa, które pozwalają normalizować poziom cukru we krwi, dostarczając jednocześnie cennych składników odżywczych. Preparat Doppelherz zawiera w swoim składzie aż 15 substancji, w tym między innymi:
- wyciąg z liści morwy białej - hamuje rozkład cukrów złożonych, takich jak skrobia czy sacharoza, do postaci cukrów prostych (glukoza), pomagając utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi;
- chrom - również służy normalizacji poziomu glukozy we krwi;
- witaminy B6, B12 oraz kwas foliowy - regulują poziom homocysteiny we krwi;
- cynk, selen, witaminy C i E - chronią komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym.
