Reklama
Czym jest niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy to choroba, w której gruczoł tarczowy produkuje niedostateczną ilość hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Hormony produktowe przez tarczycę to tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3).
Pełnią one ważną funkcję w regulacji czynności większości tkanek organizmu, biorą również udział w procesach metabolicznych. Najczęstszą odmianą tej choroby jest Hashimoto - przewlekła autoimmunologiczna niedoczynność tarczycy, w przebiegu której organizm zwalcza własne tkanki wydzielając przeciwciała przeciwko komórkom gruczołu tarczowego.
Innymi przyczynami mogą być: choroba Gravesa-Basedowa, niedobór jodu, leki, napromieniowanie okolic tarczycy.
Niedoczynność tarczycy objawia się przede wszystkich: tyciem, osłabieniem, obrzękiem, suchą skórą i obniżeniem libido.
Leczenie polega na dostarczeniu syntetycznych hormonów tarczycowych. Osoby zmagające się z tym problemem, poza leczeniem farmakologicznym, poszukują także naturalnych metod wspomagania pracy tego organu. Jednym z nich jest na pewno dieta przy niedoczynności tarczycy.
Reklama
Zasady diety przy niedoczynności tarczycy
Nie ma oficjalnych wytycznych naukowych dotyczących diety w niedoczynności tarczycy. Nie oznacza to jednak, że dieta nie ma wpływu na funkcjonowanie tego gruczołu. Niektóre składniki menu są bowiem kluczowe dla prawidłowego działania tarczycy.
Należą do nich:
- jod - jest jednym z budulców tyroksyny i trijodotyroniny,
- cynk - jest składnikiem białek receptorowych trijodotyroniny,
- żelazo - wchodzi w skład cząsteczki tyreoperoksydazy, enzymu niezbędnego w procesie syntezy hormonów T3 i T4.
Kluczowym elementem diety na niedoczynność tarczycy jest więc dostarczenie powyższych składników mineralnych w odpowiednich ilościach i jej przbilansowanie.
Przy chorobie Hashimoto, która, jak każde schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, przebiega z nasilonym stanem zapalnym, warto zwrócić uwagę na więcej aspektów żywienia. W takim przypadku wraz z dietą należy dostarczać organizmowi jak najwięcej przeciwzapalnych pokarmów, kosztem tych, które oddziałują zapalnie.
W kontekście żywienia w niedoczynności tarczycy pojawiło się wiele mitów, szczególnie dotyczących konieczności eliminacji niektórych pokarmów, w tym warzyw krzyżowych (np. kapusta, kalafior, brokuł, jarmuż, brukselka czy kalarepa). Skąd się wzięło to przekonanie?
Otóż warzywa krzyżowe zawierają związki antyodżywcze - goitrogeny, które hamują syntezę hormonów tarczycy. By taki efekt osiągnąć, należałoby jednak zjadać ich bardzo duże ilości każdego dnia. Ponadto ich ugotowanie dezaktywuje większość tych związków, przez co warzywa te są bezpieczne dla osób z niedoczynnością tarczycy.
Jest jeszcze drugi argument, który przemawia za tym, by te produkty spożywać – są one silnie przeciwzapalne i bogate w składniki odżywcze.
Jak działa ozonator żywności? Zobacz nasz test redakcyjny:
Dieta odchudzająca przy niedoczynności tarczycy
Czy można stosować dietę redukcyjną przy niedoczynności tarczycy? Dolegliwość ta często powoduje przybieranie na masie. Wynika to ze zmniejszonej ilości hormonów, które oddziałują na procesy metaboliczne. To podłoże otyłości wcale nie sugeruje jednak, że dieta nie pomoże.
Wręcz przeciwnie, u osób, które borykają się z nadmierną masą ciała, kluczowe jest oczywiście wyrównanie farmakologiczne stężeń hormonów. Należy także zadbać o odpowiednią kaloryczność posiłków wdrażając dietę redukcyjną przy niedoczynności tarczycy.
Menu powinno być bogate w:
- warzywa i owoce,
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- orzechy,
- nasiona i pestki,
- ryby,
- nieprzetworzone mięso.
Jak w każdej diecie, której celem jest redukcja masy ciała, ograniczyć należy słodycze, pokarmy wysokoprzetworzone, jak np. fast foody, cukier i słodzone napoje. Nie można zapominać także o regularnej aktywności fizycznej, która zdecydowanie pomaga osiągnąć upragniony efekt.
Reklama
Dieta na niedoczynność tarczycy
Co jeść przy niedoczynności tarczycy? Dieta przy problemach z tym gruczołem powinna spełniać ogólne zasady zdrowego żywienia, ze szczególnym uwzględnieniem pokarmów bogatych w kluczowe dla tarczycy składniki, jak jod, cynk i żelazo.
Źródłem jodu są:
- morskie ryby,
- owoce morza,
- wodorosty,
- sól jodowana.
Cynku dostarcza np. mięso, orzechy, nasiona i pestki oraz produkty zbożowe (kasze, czy pełnoziarniste makarony i pieczywo). Żelazo znaleźć można natomiast głównie w mięsie, ale również kaszy jaglanej, gryczanej, płatkach owsianych czy pestkach dyni. Ponadto dieta powinna obfitować w różnorodne warzywa i owoce.
W przypadku osób z chorobą Hashimoto szczególnie korzystnie będą oddziaływać owoce jagodowe. Nie należy zapomnieć również o zapewnieniu odpowiedniego stężenia witaminy D w surowicy krwi, a w tym z kolei pomoże odpowiednia suplementacja.
Reklama
Dieta ketogeniczna a niedoczynność tarczycy
Chorzy na tarczycę sięgają po dietę ketogeniczną z kilku powodów, choć przede wszystkim na jej odchudzający aspekt. Nie ma jednak badań potwierdzających jej efektywność u osób chorych na Hashimoto.
Dieta ketogeniczna jest bogata w tłuszcze m.in. ryby oraz produkty niskowęglowodanowe, jak np. owoce. Przynosi korzyści, takie jak:
- niskie spożycie lektynów - za dużo lektynów moż pogarszać stan pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, a znajdują się w zbożach, roślinach strączkowych, ale też w surowych ogórkach, pomidorach czy bakłażanach,
- produkty bogate w zdrowe tłuszcze - mają działanie antyzapalne, poprawiają działanie układu odpornościowego poprzez zahamowanie nadmiernie reaktywnych limfocytów Th1 czy Th17,
- hamuje stany zapalne - dzięki ciałom ketonowym,
- poprawia działanie mitochondriów - dzięki nim mózg sprawnie przeprowadza reakcje metaboliczne,
- detoks organizmu - w rozwoju chorób autoimmunologicznych dużą rolę odgrywa środowisko, w tym narażenie na różne toksyny,
- poprawia odporność na stres i brak snu - ciała ketonowe zwiększają poziom GABA w mózgu, ważnego neuroprzekaźnika o działaniu uspokajającym, nasennym, antylękowym,
- pomaga schudnąć - restrykcja kaloryczna sprzyja aktywacji wielu genów związanych z poprawą wrażliwości insulinowej czy poprawą działania metabolizmu;
Reklama
Pomidory a niedoczynność tarczycy
Poszukując informacji nt. diety dla osób z niedoczynnością tarczycy, można natrafić na opinię, że konieczne jest wykluczenie warzyw psiankowatych, do których należą:
- pomidory,
- bakłażan,
- papryka,
- ziemniaki;
Powodem jest zawartość lektynów, które wpływają negatywnie na ciągłość bariery jelitowej, indukując stan zapalny i nadmierną stymulację układu odpornościowego. Takie działanie przypisuje się przede wszystkim związkom występującym w pomidorach.
Jednak, tak jak w przypadku warzyw krzyżowych, dane naukowe nie wskazują jednoznacznie, że ich eliminacja może faktycznie przynieść korzyści w kontekście poprawy pracy tarczycy. Ich wykluczenie powinno więc wynikać z indywidualnej nietolerancji danej osoby.
Reklama
Przykładowa dieta na niedoczynność tarczycy
Pamiętając o zaleceniach i zakazach żywieniowych, do których powinna stosować się stosować osoba z niedoczynnością tarczycy, stworzyć można wiele różnych jadłospisów.
Przykładowo na śniadanie można zjeść musli wielozbożowe z jogurtem naturalnym i owocami. Na drugie śniadanie przygotować można kanapki z pastą z tuńczyka i warzywa, a na obiad pierś z kurczaka z grilla z warzywami, podczas gdy kolacja to np. kanapki z chudą wędliną i jogurt owocowy.
Posiłki takie mają stosunkowo mało węglowodanów, a dużo białka.
Czego unikać przy niedoczynności tarczycy?
Mimo że nie ma konkretnych wytycznych odnośnie tego, które pokarmy - poza tymi wysokoprzetworzonymi - powinny być eliminowane u osoby z niedoczynnością tarczycy, niektórzy chorzy źle tolerują pewne produkty.
Do tych najczęściej nieakceptowanych przez organizm należą zboża glutenowe oraz nabiał lub sama laktoza. W takich przypadkach warto rozważyć poszerzenie diagnostyki w kierunku celiakii, alergii na białka mleka krowiego czy nietolerancji glutenu i laktozy.
Jeżeli niezbędna okaże się eliminacja produktów, które nasilają objawy należy wprowadzić odpowiednią dietę pod okiem specjalisty.
Produkty zawierające gluten (np. pszenica, żyto, jęczmień i produkty z tych zbóż) oraz produkty mleczne (mleko, sery, kefir, maślanka) często stanowią podstawę codziennej diety i eliminacja ich na własną rękę może wiązać się z wystąpieniem niedoborów pokarmowych.
Osoby chorujące na Hashimoto, które ma podłoże zapalne, w diecie powinny unikać wszelkich pokarmów, które nasilają stan zapalny, np.:
- przetworzone mięso,
- produkty typu fast food,
- słodycze,
- słone przekąski, jak chipsy czy paluszki,
- rafinowane pieczywo i mąkę,
- utwardzone oleje roślinne,
- alkohol wysokoprocentowy;
W przypadku wszystkich diet wspierających organizm w okresie choroby i rekonwalescencji najważniejsze jest indywidualne podejście do potrzeb organizmu. Z pomocą przychodzą inteligentne rozwiązania, takie jak kompleksowa aplikacja dietetyczna.
W ramach subskrypcji dostajemy plan żywieniowy dostosowany do potrzeb osób z Hashimoto lub dietę przeciwzapalną, pełne wsparcie dietetyka, a także tysiące kulinarnych inspiracji na zdrowe i smaczne posiłki o prozdrowotnych właściwościach.
