Reklama
Dieta przy zapaleniu żołądka - zasady
Zapalenie błony śluzowej żołądka to choroba gastrologiczna, która może pojawić się w każdym wieku i bez względu na płeć. Częstą przyczyną tego stanu jest infekcja H.pylori. To bakteria, która kolonizuje wewnętrzną ścianę żołądka i sprzyja rozwojowi stanów zapalnych oraz choroby wrzodowej. Czynnikami predysponującymi do zapalenia żołądka jest też przewlekły stres oraz nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).
W przebiegu choroby dochodzi do silnego podrażnienia, a nawet ubytków w obrębie śluzówki. Powoduje to szereg objawów takich jak bóle brzucha, niestrawność, zgaga, nudności oraz uczucie pełności. Objawy te mają wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz wybory żywieniowe.
W leczeniu zapaleniu żołądka kluczowe jest znalezienie i zaadresowanie przyczyny. Przykładowo, w przypadku stwierdzenia obecności H.pylorii konieczna jest antybiotykoterapia. Niezwykle istotna jest też odpowiednia dieta żołądkowa zmniejszająca stan zapalny. To, co jemy, ma wpływ na wydzielanie enzymów trawiennych, funkcjonowanie żołądka i stan jego śluzówki. Produkty spożywcze mogą zarówno wspierać jej regenerację, jak i powodować dalsze podrażnienia i nasilenie objawów. Jak powinna wyglądać dieta na zapalenie żołądka? Oto jej najważniejsze zasady:
- Należy sumiennie dbać o regularność posiłków. Zaleca się jedzenie małych porcji co ok. 3-4 godziny. Pomoże to wyregulować produkcję kwasu solnego, który jest niezbędny do trawienia, ale w nadmiarze podrażnia błony śluzowe. Obfite posiłki są obciążające dla przewodu pokarmowego i mogą powodować nasilenie objawów.
- Dieta w zapaleniu żołądka powinna być lekkostrawna. Wskazane jest ograniczenie tłustych, smażonych, grillowanych i ciężkostrawnych produktów. Zamiast nich lepiej sprawdzą się posiłki gotowane, pieczone lub duszone. W pierwszej fazie leczenia dobrze sprawdzają się też dania w formie płynnej lub półpłynnej takie jak zupy, sosy, koktajle.
- Niezwykle istotna jest higiena jedzenia. Posiłki w diecie na żołądek powinny być dokładnie przeżuwane i jedzone powoli oraz spokojnie. Dzięki temu pokarm, który trafi do żołądka, będzie już dobrze rozdrobniony i nadtrawiony poprzez enzymy obecne w ślinie, co ułatwi jego dalsze trawienie i wesprze regenerację śluzówki.
Co jeść przy zapaleniu żołądka?
W diecie na zapalenie żołądka powinny znaleźć się produkty lekkostrawne, przeciwzapalne, wspierające regenerację błony śluzowej, ale jednocześnie nieobciążające przewodu pokarmowego. Warto podkreślić też, że dieta żołądkowa nie jest z założenia dietą eliminacyjną i nie ma konieczności restrykcyjnego przechodnia np. na model bezglutenowy, wegetariański, czy wegański. Przy zapaleniu żołądka można jeść wybrane produkty z każdej grupy spożywczej.
Produkty zbożowe są źródłem węglowodanów, czyli źródła energii oraz błonnika. Mimo że zalecenia dla ogółu populacji podkreślają konieczność wybierania głównie produktów pełnoziarnistych i razowych, w przypadku zapalenia żołądka wygląda to nieco inaczej. Na początku leczenia, kiedy objawy jeszcze się utrzymują, warto wybierać m.in. białe, pszenne makarony oraz biały ryż. A jaki chleb jeść przy zapaleniu żołądka? Dobrze sprawdzają się kajzerki, bagietki, ciabatty, bułki owsiane i orkiszowe bez nasion oraz grahamki. Są one lepiej strawne i mniej drażniące dla żołądka. Po ustąpieniu objawów i wygojeniu śluzówek należy stopniowo rozszerzać dietę o produkty pełnoziarniste.
Warto zwrócić też uwagę na rodzaj wybieranego nabiału. Naturalne, niesłodzone jogurty, kefiry i maślanki, to produkty, które zdecydowanie warto jeść na chory żołądek i jelita. Wskazane są też chude lub półtłuste sery takie jak twaróg lub mozzarella. Są źródłem białka niezbędnego do regeneracji oraz wapnia, mogą wykazywać również działanie przeciwzapalne.
Aby błona śluzowa mogła się zregenerować, konieczne jest odpowiednie spożycie białka. Jego główne źródła to mięso, ryby oraz jajka. Można je jeść przy zapaleniu żołądka, jednak muszą być odpowiednio przygotowane. Zalecane jest głównie chude mięso drobiowe najlepiej w formie pieczonej, gotowanej lub duszonej, świeże ryby oraz jajka gotowane na miękko lub półtwardo.
Jakie owoce przy zapaleniu żołądka warto wybierać? Jabłka, gruszki, owoce jagodowe, banany są łagodne dla przewodu pokarmowego i nie powinny nasilać objawów, ani podrażnień śluzówki. Zaleca się podawanie ich w formie rozdrobnionej np. drobno pokrojonej lub zblendowanej na mus. Bardzo dobrze sprawdzają się też owoce pieczone lub duszone (w szczególności jabłka z niewielkim dodatkiem cynamonu).
Zalecane przy zapaleniu i bólu żołądka warzywa to m.in. ziemniaki, bataty, marchew, dynia oraz cukinia. Tak, jak w przypadku owoców, zalecana jest ich odpowiednia obróbka mechaniczna oraz termiczna. Szczególnie wartościowe są zupy przy zapaleniu żołądka. Są lekkostrawne, a jednocześnie bardzo odżywcze.
A co pić na zapalenie żołądka? Podstawę powinna stanowić niegazowana woda mineralna. Wskazane są również słabe napary ziołowe np. z prawoślazu lub rumianku, które działają przeciwzapalnie oraz osłonowo na śluzówkę, dzięki czemu wspomagają jej regenerację oraz poprawiają trawienie.
Czego nie jeść przy zapaleniu żołądka?
Dieta przy zapaleniu błony śluzowej żołądka powinna ograniczać produkty tłuste, ciężkostrawne i drażniące, które utrudniają gojenie i powodują nasilenie objawów. Produkty przeciwwskazane to:
- ostre przyprawy takie jak pieprz i chilli,
- cebula i czosnek,
- tłuste sery np. camembert, brie, serki topione,
- produkty i dania smażone w głębokim tłuszczu np. panierowane kotlety,
- żywność typu fast-food i instant,
- napoje gazowane,
- strączki,
- mocna herbata czarna, zielona oraz kawa,
- kwaśne owoce i ich soki np. cytryny, pomarańcze, kiwi,
- duże ilości pomidorów, czerwonej papryki i ich przetworów,
- sól oraz cukier.
Wiele osób zastanawia się, czy można pić mleko przy zapaleniu żołądka, ponieważ jest to produkt dość kontrowersyjny. Nie ma jednak konieczności rutynowej eliminacji produktów mlecznych. Jeśli ich spożycie nie powoduje nasilenia objawów, mogą być bezpiecznym i wartościowym składnikiem diety. Należy jednak zwrócić uwagę na jakość. Najlepiej sprawdzi się mleko i produkty mleczne niesłodzone o niskiej lub umiarkowanej zawartości tłuszczu.
Warto mieć na uwadze, że odpowiedź na pytanie „czego nie wolno jeść przy zapaleniu żołądka” powinna też uwzględniać indywidualne predyspozycje. Zdarza się, że nasilenie objawów i pogorszenie samopoczucia pojawia się po spożyciu produktów niewymienionych na liście, co wskazuje na zasadność ich ograniczenia lub eliminowania do czasu wygojenia śluzówek i nadżerek żołądka. Bardzo ważna jest więc samoobserwacja.
Reklama
Przykładowy jadłospis przy zapaleniu żołądka
Aby ułatwić wcielenie wszystkich zaleceń w życie, przygotowaliśmy przykładowy, jednodniowy jadłospis z diety przy zapaleniu żołądka. Można stosować go przy refluksie oraz Helicobacter Pylori.
Menu na zapalenie błony śluzowej żołądka:
Kanapki z serkiem i awokado
- grahamka - 1 sztuka
- serek kanapkowy do smarowania - 2 łyżki
- awokado - ½ sztuki
- przyprawy: bazylia suszona
Pieczywo posmarować serkiem. Ułożyć plastry awokado i doprawić.
Jogurt z duszonym jabłkiem
- jogurt naturalny - 1 małe opakowanie
- jabłko - 1 sztuka
- cynamon - 1 łyżeczka
- miód - 1 łyżeczka
Jabłko pokroić w kostkę, dodać na patelnię lub do rondelka, podlać 3-4 łyżkami wody i dusić pod przykryciem aż zmięknie. Wymieszać z cynamonem i dodać do jogurtu. Polać miodem.
Lekkostrawny obiad na chory żołądek - halibut z pieczonymi warzywami
- halibut - 1 porcja ok. 150 g
- ziemniak - 2 sztuki
- cukinia - 8 plastrów
- oliwa z oliwek - 1 łyżka
- przyprawy: zioła prowansalskie, rozmaryn suszony, kurkuma mielona
Rybę delikatnie skropić oliwą, doprawić i upiec w piekarniku nagrzanym do 180 stopni (ok. 20 minut). Ziemniaki obrać i pokroić w ćwiartki, ugotować w wodzie do miękkości. Cukinię pokroić w plastry i ugotować na parze. Ziemniaki wymieszać z cukinią, oliwą i przyprawami. Rybę podawać z warzywami.
Zupa krem z dyni i marchewki
- dynia - 2 plastry ok. 150 g
- marchew - 2 sztuki
- oliwa z oliwek - 1 łyżka
- bulion warzywny domowy - 1,5 szklanki
- mleczko kokosowe light - 1,5 łyżki
- natka pietruszki posiekana - 1 łyżka
- przyprawy: kurkuma mielona, słodka papryka mielona
Dynię obrać ze skórki, usunąć nasiona, miąższ pokroić w kostkę. Można wykorzystać też dynię mrożoną. Marchew obrać i pokroić w plastry. Do garnka wlać oliwę, dodać warzywa, przyprawy i delikatnie podsmażyć przez 3-4 minuty. Zalać gorącym bulionem, przykryć i zagotować. Zmniejszyć ogień do średniego i gotować przez ok. 15 minut do miękkości warzyw. W razie potrzeby można dodać wody. Zmiksować blenderem na krem i dodać mleczko kokosowe. Podawać z natką pietruszki.
Dieta przy zapaleniu żołądka - przepisy
Osoby borykające się z problemami gastrologicznymi, często szukają przepisów na lekkie dania na żołądek, które wspomogą leczenie i nie spowodują nasilenia dolegliwości. Przedstawiamy zbiór pomysłów na dania, która można wykorzystać w swojej kuchni.
Śniadanie w diecie żołądkowej powinno być lekkie i odżywcze. Dobrze sprawdzają się kanapki z pieczywa z mąki pszennej, orkiszowej lub owsianej z dodatkiem chudego twarogu, serka kanapkowego lub pasty warzywnej. Na pierwszy posiłek można przygotować też jajka, najlepiej gotowane na miękko lub półtwardo. Są lepiej strawne niż jajka na twardo lub smażone na maśle np. z cebulką i wędliną. Osoby, które preferują słodkie śniadania, mogą przygotować owsianki. Bardzo ważne jest jednak odpowiednio długie gotowanie płatków, tak aby były idealnie miękkie. Jak zrobić taką owsiankę? Oto przykładowy przepis:
Owsianka na mleku z cynamonem i duszonym jabłkiem
- płatki owsiane błyskawiczne - 4 łyżki
- mleko 1,5% tłuszczu - 1 szklanka
- siemię lniane mielone - 1 łyżeczka
- jabłko - 1 sztuka
- cynamon - 1 łyżeczka
Płatki ugotować na mleku z dodatkiem cynamonu. Owsianka powinna być miękka i gęsta. Jabłko pokroić w kostkę, wrzucić do rondelka, zalać 3-4 łyżkami wody i dusić, co jakiś czas mieszając, aż będą miękkie. Dodać cynamon i wymieszać. Owsiankę przełożyć do miseczki, wymieszać z siemieniem i dodać jabłka.
Inne przykłady śniadań to:
- kanapki z twarożkiem i tarkowaną rzodkiewką,
- kanapki z hummusem, jajkiem na miękko i tarkowaną marchewką,
- owsianka na jogurcie z bananem i rodzynkami,
- delikatna jajecznica na oliwie z serkiem wiejskim, awokado i oliwkami.
Posiłki te dobrze sprawdzą się również na lekką kolację.
Co na obiad przy zapaleniu żołądka? Podstawowym składnikiem powinien być produkt białkowych np. filet z piersi kurczaka, indyka lub ulubionej ryby. W wersji wegetariańskiej można zastąpić je miękkim tofu, chudym serem lub jajkiem. Mięso i ryby powinny być poddane łagodnej obróbce termicznej np. pieczeniu, duszeniu lub gotowanie. Niezalecane jest w szczególności smażenie w głębokim tłuszczu i panierowanie. Obiad w diecie na zapalenie żołądka powinien uwzględniać też produkty węglowodanowe np. ziemniaki gotowane, makaron, biały ryż. Warto gotować je tak długo, aż będą bardzo miękkie. W posiłku nie może zabraknąć też gotowanych lub duszonych warzyw. Oto przykładowy obiad na dietę żołądkową:
Makaron z dynią, indykiem, szpinakiem i fetą:
- dynia pokrojona w kostkę świeża lub mrożona - 1 szklanka
- indyk, filet - 1 porcja ok. 100 g
- szpinak - 1 garść
- ser feta - ½ plastra
- oliwa z oliwek - 1 łyżeczka
- przyprawy: tymianek, rozmaryn, kurkuma, słodka papryka
- makaron spaghetti - 70 g
Indyka pokroić w kostkę, wymieszać z oliwą i przyprawami. Ułożyć na blaszce do pieczenia i piec w piekarniku nagrzanym do 190 stopniach ok. 25-30 minut. Dynię upiec lub ugotować do miękkości. Zblendować na gładki mus. Makaron ugotować według instrukcji na opakowaniu. Ugotowany makaron odcedzić i dodać na patelnię razem z 1-2 łyżkami wody z gotowania. Dodać dynię, mięso i szpinak. Podgrzewać na średnik ogniu ok. 3-4 minuty, co jakiś czas mieszając. Posypać fetą.
Inne przykłady obiadów to:
- łosoś pieczony z cukiniowym leczo i białym ryżem,
- klopsiki z indyka z ziołami, ziemniakami z wody i surówką z marchewki,
- sałatka z pieczonego batata, kurczaka i fety,
- dorsz pieczony w ziołach z komosą ryżową i marchewką z groszkiem.
Reklama
Rodzaje zapalenia żołądka a dieta
W zależności od przyczyny, objawów, czasu trwania i stopnia zaawansowania choroby wyróżniamy kilka rodzajów zapalenia żołądka m.in.:
- żółciowe zapalenie żołądka (wywołane refluksem żółciowym, czyli zarzucaniem żółci do żołądka),
- nadżerkowe zapalenie żołądka (często spowodowane bakterią H.pylori lub nadużywaniem NLPZ),
- przewlekłe zapalenie żołądka (utrzymuje się długotrwale i zwiększa ryzyko rozwoju choroby wrzodowej),
- ostre zapalenie żołądka (występuje nagle i utrzymuje się ok. kilku tygodni)
- refluksowe zapalenie żołądka (współwystępuje z chorobą refluksową przełyku).
Bez względu na rodzaj zapalenia żołądka, dieta wspomagająca leczenie powinna opierać się na tych samych zaleceniach. Posiłki powinny być lekkostrawne, poddane odpowiedniej obróbce termicznej i technologicznej oraz ograniczające produkty ostre, kwaśne, drażniące i gazowane. Dalsze modyfikacje w diecie wprowadzane są w przypadku współwystępowania zapalania żołądka z innymi problemami zdrowotnymi, które również wymagają dietoterapii.
Reklama
Jak długo stosować dietę przy zapaleniu żołądka?
Regeneracja błony śluzowej żołądka to proces, który wymaga czasu. W zależności od czynnika wywołującego stan zapalny, nasilenia i rozległości zmian, występowania nadżerek i ewentualnych innych problemów zdrowotnych, powrót do zdrowia może trwać nawet kilka miesięcy. Najczęściej zaleca się kontynuację diety na zapalenie żołądka, tak długo, jak występują objawy. Po 4-5 tygodniach przestrzegania zaleceń wiele osób zaczyna odczuwać wyraźną poprawę. Jest to moment, w którym stopniowo można rozszerzać dietę. Bardzo ważna w tym procesie jest samoobserwacja i współpraca z lekarzem oraz dietetykiem, którzy na podstawie wywiadu i wyników badań będą monitorowali postępy leczenia.
