Charakter wydalanych resztek pokarmowych może dostarczyć wielu istotnych informacji na temat funkcjonowania naszego układu pokarmowego i nie tylko. Mimo że spoglądanie na stolec po wypróżnieniu nie należy do rzeczy zbyt przyjemnych, w trosce o nasze zdrowie warto go czasem dokładnie obejrzeć.
Podczas oględzin naszego stolca poza konsystencją i zabarwieniem powinniśmy też zwrócić uwagę na obecność ewentualnych domieszek. O czym mogą świadczyć?
Przyczyny domieszek w stolcu
Śluz
Obecność śluzu w stolcu w małych ilościach, praktycznie dla nas niezauważalnych, jest czymś normalnym i potrzebnym. Zapewnia on bowiem odpowiedni poślizg w jelitach i prawidłowe przesuwanie się treści pokarmowej.
Śluz w większych ilościach, który możemy dostrzec gołym okiem, często występuje w przebiegu biegunek, zaparć czy zespołu jelita drażliwego. Jeżeli przebywał on dłuższy czas w jelicie, ulega ścięciu i przypomina białe strzępki, dające złudny obraz obecności pasożytów w kale. Natomiast jeśli nie spędził w przewodzie pokarmowym zbyt dużo czasu, przyjmuje postać galaretki, która pokrywa stolec.
Istnieje wiele chorób, w przebiegu których obserwujemy obecność śluzu w kale. Jedną z poważniejszych stanowi rak odbytnicy i rak okrężnicy. Kolejnym schorzeniem jest ostre zapalenie jelita cienkiego i grubego, kiedy to kał może zawierać dobrze odgraniczone grudki śluzu i łatwo zauważalne kłaczki oraz strzępki, często zabarwione krwią. Niekiedy śluz może być skupiony w małych bryłkach, które są dokładnie zmieszane ze stolcem. Domieszka śluzu w kale występuje również w przebiegu chorób zakaźnych, do których zaliczamy m.in. czerwonkę pełzakową, a także towarzyszy przewlekłemu nieżytowi jelit. Dla ostatniej jednostki chorobowej charakterystyczna jest obecność śluzu w stolcu przez pewien czas. Prawie zawsze składa się on z szorstkich, dużych strzępów i ma bardzo jasny kolor, niemal przezroczysty.
Warto wspomnieć, że śluz w stolcu niekoniecznie musi pochodzić z przewodu pokarmowego. U kobiet w przypadku stanu zapalnego dróg rodnych kał może być pokryty upławami, które są wówczas obfite. Dlatego też w tym przypadku w celu zweryfikowania źródła pochodzenia wyżej opisywanej domieszki konieczna jest wizyta u ginekologa.
Domieszka ta zawsze wzbudza panikę. Należy jednak pamiętać, że obecność świeżej krwi w stolcu nie musi od razu świadczyć o poważnej chorobie.
Hemoroidy
Najczęściej za jej występowanie w kale odpowiedzialne są hemoroidy. Zwykle w tym przypadku ilość krwi jest mała, aczkolwiek zdarzają się przypadki dużych, masywnych krwotoków. Guzkom krwawniczym często towarzyszy też świąd, ból i pieczenie w okolicach odbytu, a także uczucie niecałkowitego wypróżnienia.
Hemoroidy to tylko jedna z wielu przyczyn obecności świeżej krwi w stolcu. Nie należy zapominać, że w ten właśnie sposób może również objawiać się choroba nowotworowa. Zazwyczaj oprócz tego symptomu towarzyszą jej także spadek masy ciała, brak apetytu, bóle brzucha, wzdęcia oraz zmiana rytmu wypróżnień – zaparcia lub biegunka oraz niedokrwistość z niedoboru żelaza, osłabienie i ogólne złe samopoczucie.
Jeśli świeża krew występuje w obecności nagle pojawiającej się biegunki, najczęściej świadczy o zakażeniu bakteryjnym. W takim przypadku również należy w miarę szybko zasięgnąć porady lekarskiej i ustalić jaki patogen wywołał objawy.
Tłuszcz
Tłuszcz w kale świadczy o zaburzeniach trawienia lub wchłaniania lipidów. W takiej sytuacji mówimy o tzw. stolcach tłuszczowych, które charakteryzują się nieprzyjemnym zapachem, błyszczącą powierzchnią i są trudne do spłukania.
Stolce takie mogą być efektem niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki, polegającej na niedoborze enzymów trzustkowych, a także pojawić się w przebiegu chorób przewodu pokarmowego, takich jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna.
Zaburzenia czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki związane są zazwyczaj z jej przewlekłym stanem zapalnym, którego najczęstszą przyczyną jest nadmierne spożywanie alkoholu, a także choroby dróg żółciowych, zwężenie przewodu trzustkowego i mukowiscydoza. Głównym objawem tego schorzenia, oprócz tłuszczowych stolców, jest ból brzucha, który niekiedy bywa bardzo silny i zwykle promieniuje do pleców oraz nudności, wymioty, wzdęcia, utrata masy ciała, czasem też nieprawidłowa tolerancja glukozy lub cukrzyca.
Tłuszczowe stolce są także charakterystyczne dla choroby trzewnej, znanej również pod nazwą celiakia, która polega na występowaniu zaburzeń trawienia i wchłaniania, związanych z nietolerancją białka – glutenu, występującego w niektórych gatunkach zbóż. Dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych i jest uwarunkowana genetycznie. Do podstawowych i typowych objawów tego schorzenia oprócz tłuszczowych stolców należą spadek masy ciała, biegunka, wzdęcia, bóle brzucha i zaburzenia wzrastania u dzieci, a także niedokrwistość spowodowana niedoborem żelaza, zwiększona łamliwość kości, brak miesiączki oraz niedobór witamin i związków mineralnych.
Podejrzenie celiakii mogą również nasuwać inne choroby związane z układem immunologicznym, takie jak cukrzyca typu 1, choroby tarczycy, a także choroby neurologiczne, do których zaliczamy epilepsję i neuropatię.
- Sprawdź też, co może oznaczać: Krew w kale
Resztki jedzenia
Niekiedy w stolcu możemy dostrzec kawałki marchewki, kukurydzy lub pestek owoców. Nie zawsze muszą one świadczyć o tym, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Pestki niektórych nasion mają specjalne osłonki, które chronią je przed trawieniem, więc zupełnie normalnym zjawiskiem będzie pojawienie się ich w oddawanym kale. Jednak jeśli obecności niestrawionych resztek pożywienia w stolcu towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak bóle brzucha, gorączka lub stany podgorączkowe, brak apetytu, utrata masy ciała, wymioty i niedokrwistość, należy zgłosić się do lekarza. Istnieją bowiem wskazania do wykonania bardziej złożonej diagnostyki, np. w kierunku nietolerancji laktozy.
Zobacz też:
