Co na zatoki?
Na zatoki stosuje się liczne metody farmakologiczne, fizykoterapeutyczne, fitoterapeutyczne i zabiegowe. Czasem sięga się również po różnego rodzaju sposoby, wywodzące się z medycyny naturalnej czy tradycyjnych przekazów.
Wiele w tej kwestii zależy od postaci, jaką przyjmuje zapalenie zatok, które może występować w dwóch zasadniczych postaciach - ostrej i przewlekłej. Istotna jest też etiologia schorzenia i to, czy ma ono podłoże wirusowe, bakteryjne, a może grzybicze.
Co przynosi najlepsze efekty na zapalenie zatok? Kiedy należy stosować antybiotyki, a kiedy donosowe glikokortykosteroidy lub niesteroidowe leki przeciwzapalne?
Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania oraz dowiedz się, co może być najskuteczniejsze na ból zatok dla Ciebie.
Reklama
Lek na zatoki
Z najnowszej rekomendacji EPOS 2020 (European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps), wynika, że w przypadku ostrych zapaleń wirusowych, podstawowymi lekami na zatoki powinny być:
- preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) lub paracetamol,
- środki obkurczające błony śluzowe, przeciwdziałające uczuciu zatkanego nosa,
- cynk oraz witamina C, hamujące rozwój infekcji powodowanych przez wirusy,
- leki na rozrzedzenie wydzieliny z zatok, tzw. mukolityki, a także roztwory soli fizjologicznej,
- fitoterapeutyki, czyli preparaty ziołowe.
Należy pamiętać, że ostre zapalenie zatok (przeziębienie) ma tendencje do samoustępowania. Należy jednak pamiętać, że jest to najłagodniejsza z infekcji obejmujących pneumatyczne jamy wokół nosa.
Poważniejszym przypadkiem jest tzw. powirusowe zapalenie zatok, które jest rozpoznawane nie wcześniej, niż po 10 dniach występowania objawów (lub po 5, jeśli stan chorego zamiast się poprawiać, wyraźnie się pogarsza).
W takiej sytuacji EPOS 2020 zaleca zastąpienie NLPZ silniejszymi lekami, jakimi są donosowe glikokortykosteroidy, czyli preparaty sterydowe o mocnym działaniu przeciwzapalnym, a także zmniejszające obrzęk i usprawniające drenaż zatok. Z reguły są one dostępne na receptę.
Co ważne, z obu tych sytuacjach powinno się unikać antybiotyków. Są to bowiem leki przeciwbakteryjne, całkowicie nieskuteczne wobec zakażeń wirusowych.
Specjaliści od lat zwracają uwagę na ten problem, jako że środki te są zdecydowanie zbyt często i pochopnie przepisywane przez lekarzy w przypadkach nie znajdujących uzasadnienia.
Antybiotyk na zatoki powinien być włączony do schematu leczenia wyłącznie w przypadku zakażeń bakteryjnych. U pacjentów z takim rozpoznaniem (postawionym na podstawie badań lub obserwacji objawów, takich jak długotrwale utrzymująca się ropna wydzielina), preparat podaje się przez minimum 10-14 dni, razem z glikokortykosteroidami.
Z tej grupy za najbardziej skuteczny lek uchodzi amoksycylina (półsyntetyczna penicylina). Jest ona też najczęściej wypisywana w receptach. Oprócz tego można również zastosować antybiotyki z grupy cefalosporyn lub makrolidów.
Preparaty na zatoki
Substancje lecznicze na zatoki są dostępne w różnych formach, jak:
- tabletki - w takiej formie kupić można antybiotyki na zakażenia bakteryjne (które jednak mogą być też przyjmowane w postaci zawiesiny doustnej), a także m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz niektóre środki obkurczające śluzówkę;
- aerozol na na receptę i bez recepty - w tej postaci aplikowane są glikokortykosteroidy. W sprayu zazwyczaj znajduje się substancja czynna o nazwie mometazon, która działa przeciwzapalnie, obkurczająco, immunosupresyjnie i przeciwświądowo. Dawniej sterydy do nosa na zatoki były dostępne wyłącznie z przepisu lekarza, dziś niektóre z nich można kupić samodzielnie;
- spray zawierający roztwory z soli fizjologicznej lub wody morskiej, których główną substancją czynną jest chlorek sodu. Rozrzedzają one wydzielinę z zatok i usprawniają mechanizm tzw. transportu śluzowo-rzęskowego, dzięki czemu szkodliwe drobnoustroje są szybciej wypłukiwane z organizmu. Udrażniają też drogi oddechowe i zmniejszają obrzęk;
- krople do nosa - głównie ksylometazolina oraz oksymetazolina, które zwężają naczynia krwionośne, zmniejszają obrzęk śluzówki, udrażniają drogi oddechowe;
- tabletki musujące - kompleksy różnych składników, takich jak wymieniane w rekomendacji EPOS witaminy C, cynk oraz komponenty ziołowe;
- saszetki - w tej formie dostępne są leki złożone z kilku synergicznie działających substancji, na przykład przeciwbólowego i przeciwgorączkowego paracetamolu oraz fenylefryny, udrażniającej nos i zmniejszającej przekrwienie śluzówki;
- maść - w przypadku tego typu infekcji stosuje się też niekiedy działania rozgrzewające. Wykorzystać można do tego celu aplikowane zewnętrznie (na czoło, pod oczy) maści takie, jak: końska, eukaliptusowa, czy kamforowa. Na tej samej zasadzie używane są na zatoki plastry rozgrzewające, czy woreczki z gorącą solą;
- sztyft do nosa - działa wspomagająco przy zapaleniu zatok. Orzeźwia i daje uczucie łatwiejszego oddychania.
Pacjenci często pytają też o krople do nosa na zatoki z antybiotykiem. Tego typu produkty nie są jednak stosowane w terapii.
Lek na zatoki bez recepty
Jak widać z powyższego zestawienia, znaczna część specyfików, to leki na zatoki bez recepty.
Zaliczane są do nich między innymi tabletki zawierające NLPZ czy obkurczającą naczynia pseudoefedrynę (i jej podobne), a także różnego typu krople, spraye z solą fizjologiczną, wodą morską czy srebrem koloidalnym.
Siłą rzeczy są w tej grupie także cynk, witamina C oraz preparaty ziołowe, zawierające między innymi cyklamen, werbenę, bez czarny i inne naturalne ekstrakty roślinne.
Poza nielicznymi wyjątkami bez recepty można kupić też leki mukolityczne, służące rozrzedzaniu wydzieliny, tj. karbocysteina.
Z przepisu lekarza wydawane są jedynie antybiotyki (amoksycylina, makrolidy, cefalosporyny) oraz silniej działające, skumulowane w większych dawkach glikokortykosteroidy.
W ich przypadku konieczność uzyskania recepty związana jest z licznymi obwarowaniami dotyczącymi ograniczonych wskazań, określonego czasu stosowania i przede wszystkim licznych potencjalnych skutków ubocznych.
Oczywiście nie istnieje coś takiego, jak antybiotyk na zatoki bez recepty - wszystkie tego typu substancje przeciwbakteryjne są wydawane wyłącznie z przepisu lekarza. Bez recepty są natomiast już dostępne sterydowe spraye na zatoki zawierające te same substancje czynne, ale w mniejszym stężeniu.
Reklama
Inhalacje na zatoki
Skuteczną metodą terapeutyczną jest inhalacja na zatoki, pozwalająca wprowadzić substancje wspierające leczenie bezpośrednio do dróg oddechowych. Wykonuje się ją stosując różne techniki, jak:
- Parówka, czyli stary, domowy sposób, wykorzystywany w samoleczeniu od dziesiątek lat. Polega na inhalowaniu zatok gorącą parą unoszącą się znad miski z wodą, nad którą należy się pochylić, uprzednio nakrywając głowę ręcznikiem dla lepszego efektu.
- Inhalatory są urządzeniami, które działają na podobnej zasadzie, z tą różnicą, że dostarczają parę w bardziej kontrolowany sposób - jest ona wdychana za pomocą specjalnej nakładki, a konstrukcja uniemożliwia poparzenie się gorącą wodą. Jest to więc rozwiązanie znacznie bezpieczniejsze dla dzieci, niż babcina miska z ukropem.
- Nebulizacja - niektóre inhalatory posiadają bardziej rozbudowane funkcje, umożliwiające aplikację rozproszonej mgiełki zawierającej cząsteczki substancji leczniczej, dzięki czemu działanie jest jeszcze bardziej bezpośrednie.
Z czego można zrobić inhalacje na zatoki? Najprostszą opcją jest wykorzystanie czystej, gorącej wody, której opary mogą wywierać delikatny efekt terapeutyczny, rozgrzewając zatoki, ułatwiając spływanie wydzieliny i jednocześnie udrażniając nos.
Ale można też zastosować różne dodatki. Dawniej do domowych inhalacji wykorzystywano szyszki oraz igliwie sosen i podobnych drzew, zawierające naturalne olejki eteryczne.
Dziś częściej używa się gotowych produktów zaklętych w małych buteleczkach (więcej szczegółów poniżej). Zgodnie z rekomendacjami specjalistów, najlepszym wyborem mogą jednak być inhalacje z soli fizjologicznej.
Dobrym rozwiązaniem jest też... sauna na przeziębienie. Korzystanie z której może mieć zbawienne działanie dla osób zmagających się z zatokowym bólem głowy i niedrożnością nosa.
Olejki na zatoki
Najlepsze olejki do inhalacji na zatoki, które mogą być dodawane zarówno do miski z wodą, jak też używane w profesjonalnych urządzeniach, to między innymi olejek:
- sosnowy,
- kamforowy,
- eukaliptusowy,
- pichtowy,
- lawendowy,
- z drzewa herbacianego.
Oprócz tego można wykorzystać olej z czarnuszki do picia łyżeczką, a także narcyzowy, znany z medycyny chińskiej, do nacierania okolic zatok.
W ostatnich latach popularność zyskuje też ssanie oleju na zatoki. Jest to metoda wywodząca się z Ajurwedy, czyli pradawnej indyjskiej sztuki leczenia ciała i umysłu.
Jej zwolennicy przekonują, iż zasysanie roślinnego tłuszczu przez zęby pozwala na szybką detoksykację. Użyć to tego celu można różnego rodzaju produktów używanych na co dzień w kuchni, takich jak olej rzepakowy, słonecznikowy czy kokosowy.
Reklama
Zabieg na zatoki
W szczególnie ciężkich przypadkach wskazany może być zabieg na zatoki. Obecnie stosuje się kilka procedur, takich jak:
- Punkcja, która służy usunięciu zalegającej i niespływającej wydzieliny. Wymaga użycia cienkiej igły, którą wprowadza się przez nos i przebija ścianę zatoki. Następnie lekarz przepłukuje jej jamę za pomocą roztworu soli fizjologicznej. Jest to zabieg bolesny, dlatego może wymagać zastosowania znieczulenia, a nawet środków sedacyjnych. Wykonuje się go głównie przy ostrym zapaleniu zatok, natomiast przy przewlekłym jego skuteczność jest wątpliwa.
- Płukanie metodą Proetza, a więc stara, lecz wciąż udoskonalana technika, która w odróżnieniu od punkcji nie jest inwazyjna ani bolesna, choć może się wiązać z lekkim dyskomfortem. Polega na wprowadzeniu płynu zawierającego miks różnego typu leków (antybiotyków, przeciwzapalnych i łagodzących obrzęk) przez jedną dziurkę nosa i odessaniu go przez drugą. Mikstura pod dużym ciśnieniem przechodzi przez zatoki, umożliwiając bezpośrednią aplikację substancji leczniczych oraz usunięcie dużej ilości zalegającej wydzieliny.
- Funkcjonalna chirurgia endoskopowa, czyli stosunkowo mało inwazyjna operacja na zatoki, stosowana u pacjentów ze stanem przewlekłym. Polega na usunięciu miejsc zmienionych chorobowo, udrożnieniu ujść zatok i szerokim ich otwarciu, dzięki czemu możliwe jest dokładne wypłukiwanie wydzieliny, a także skuteczniejsze podawanie leków donosowych. Zabieg ten, w odróżnieniu od punkcji, oddziałuje na przyczynę choroby, a jednocześnie, dzięki zastosowaniu endoskopu wprowadzanego przez nos, nie jest tak radykalny, jak tradycyjna operacja.
- Laser na zatoki może być stosowany w różny sposób. Niekiedy urządzenia emitujące tego typu światło są wykorzystywane do wycinania polipów, powstających w przebiegu choroby. Ale też laseroterapia jest jednym z działań fizykoterapeutycznych - działanie na zatoki światłem prowadzi do biostymulacji komórek i uruchomienia procesów autonaprawczych.
Reklama
Domowe sposoby na zatoki
Wielu pacjentów, zwłaszcza niechętnych stosowaniu metod farmakologicznych oraz zabiegowych pyta, jak wyleczyć zatoki domowym sposobem?
Dostępnych rozwiązań jest bardzo wiele, niektóre z nich mogą być uważane za skuteczne, inne nie znajdują jakiegokolwiek potwierdzenia w dostępnej literaturze naukowej (więcej szczegółów w dalszej części artykułu)
Oprócz opisanych wyżej inhalacji, i płukania zatok z wykorzystaniem sody oczyszczonej czy wody morskiej, tzw. babcine sposoby obejmują takie działania, jak między innymi:
- spanie w czapce, przynoszące zatokom dużą dawkę ciepła,
- rozgrzewanie termoforem z pestkami wiśni,
- używanie rozgrzewających poduszek z solą himalajską,
- układanie gorącego ziemniaka na czole lub pod oczami,
- ogrzewanie zatok gorczycą lub grochem,
- używanie rozgrzewających alkoholi, takich jak grzane piwo, różnego typu nalewki a nawet whiskey,
- używanie ziół o leczniczych właściwościach, wśród których można wymienić między innymi czarny bez i wiele innych - sporządza się z nich napary i herbatki lub przyjmuje w postaci suplementów,
- stosowanie tzw. naturalnych antybiotyków, takich jak czosnek, cebula, chrzan, imbir czy propolis (kit pszczeli),
- płukanie zatok wodą utlenioną.
Okłady na zatoki
Jednym z najbardziej chwalonych i najczęściej stosowanych domowych sposobów są okłady na zatoki. Ciepłe czy zimne? Zdecydowanie te pierwsze.
Pozwalają one rozgrzać newralgiczne miejsce, co przynosi ulgę w bólu i związane z tym natychmiastowe odprężenie. Najczęściej używa się do tego celu woreczków wykonanych z płótna lub bawełny (mogą być sklecone naprędce z kawałka tkaniny związanego gumką lub sznurkiem), wypełnionych „wkładem” dobrze absorbującym, trzymającym i oddającym ciepło.
Idealnie w tej roli spełniają się groch i gorczyca, ale zwykle stosuje okłady z soli, podgrzanej uprzednio na patelni do temperatury około 50-60 stopni Celsjusza.
Oprócz tego wykorzystać też można termofor, gorący ręcznik czy podgrzany kompres żelowy.
Umieszcza się je w miejscu bólu, najczęściej u nasady nosa, ewentualnie też pod oczami. Okłady powinny być bardzo ciepłe, ale nie parzące.
Sól na zatoki
Najczęściej stosowana do okładów na zatoki jest sól jodowo-bromowa, na przykład bocheńska. Podgrzana na patelni lub w garnku, gorąca, idealnie sprawdza się jako wkład do woreczka.
Można ją wykorzystać także do inhalacji, jako że działa ona przeciwzapalnie i odkażająco. Co ważne, jeśli produkt ten nie znajduje się akurat w zasięgu ręki, a wymagana jest natychmiastowa interwencja, zastosować można zwykłą sól kuchenną.
Dla odmiany, sól fizjologiczna używana jest, jak wspomniano wyżej, do płukania nosa i zatok, po to nawilżać śluzówkę, rozrzedzać wydzielinę i ułatwiać jej spływanie, a także przyspieszać proces oczyszczania z patogenów. W tym celu może zostać wykorzystana także sól himalajska. Obie nadają się też do inhalowania.
Niekiedy w użyciu jest również sól emska. Wprawdzie zazwyczaj stosuje się ją u pacjentów z kaszlem, jednak może być pomocna także w leczeniu zapalenia zatok ze względu na zdolność rozrzedzania wydzieliny.
Płukanka na zatoki
Płukanie zatok domowym sposobem, zwane też irygacją, pomaga oczyścić je z zalegającej wydzieliny, likwidując uczucie zapchania.
W ten sposób wypłukiwane są też szkodliwe drobnoustroje, jak wirusy, bakterie czy grzyby. Dodatkowo odpowiednio przygotowana płukanka do nosa może pomóc w nawilżeniu błon śluzowych oraz redukcji obrzęku.
Najczęściej do tego celu wykorzystuje się roztwory z soli fizjologicznej czy morskiej.
Domowe płukanie zatok, będące alternatywą dla profesjonalnych zabiegów wykonywanych w gabinetach laryngologicznych, można przeprowadzić z użyciem takich „narzędzi”, jak:
- dzbanek lub czajniczek,
- gumowa gruszka do nosa,
- strzykawka,
- aspirator do nosa,
- zestaw do irygacji.
Płukankę wykonuje się poprzez aplikację roztworu przez jedną dziurkę oraz „przepuszczenie” go przez jamę nosową i zatoki, tak by wypłynął drugim otworem. Najlepiej jest to zrobić utrzymując głowę w położeniu bocznym.
Reklama
Zioła na zatoki
Co niezwykle ważne, nawet w stricte medycznych zaleceniach, istotną rolę odgrywa fitoterapia - naturalne leczenie zatok za pomocą substancji ziołowych.
E. Koźmińska-Badr podaje, że korzystny wpływ na przebieg schorzenia mają preparaty zawierające wyciągi z takich roślin leczniczych, jak:
- korzeń goryczki - działa na układ odpornościowy oraz przeciwdrobnoustrojowo. Hamuje między innymi wzrost bakterii Staphylococcus aureus oraz wielu grzybów,
- kwiat pierwiosnka - znajdujące się w jego składzie flawonoidy i inne substancje, rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają jej wypływanie z zatok, działają też przeciwzapalnie,
- ziele szczawiu - redukuje stan zapalny, dezaktywuje bakteryjne toksyny i blokuje rozwój wielu patogenów,
- cyneol - może uchodzić za naturalny antybiotyk na zatoki, posiada bowiem właściwości przeciwbakteryjne. Dodatkowo redukuje stan zapalny oraz aktywuje mechanizm śluzówkowo-rzęskowy, co ułatwia usuwanie wydzieliny z jamy nosowej i zatok. Źródłem cyneolu jest przede wszystkim eukaliptus, ale też drzewo herbaciane, krwawnik, bylica pospolita, rozmaryn, cynamon.
- kwiat czarnego bzu - działa przeciwbólowo, wykazuje zdolność usuwania z organizmu toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii, uszczelnia ściany naczyń włosowatych,
- ziele werbeny - również działa jak delikatny, naturalny antybiotyk, ma też właściwości przeciwzapalne i mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę),
- korzeń pelargonii - łagodzi objawy zapalenia błon śluzowych nosa i zatok,
- ziele brodziuszki - znane już w starodawnej medycynie chińskiej i indyjskiej. Działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, przeciwbakteryjnie oraz immunostymulująco. Zmniejsza wydzielanie tlenku azotu, prostaglandyn i innych mediatorów stanu zapalnego.
- kwiat rumianku - redukuje stan zapalny, jest szkodliwy dla bakterii Gram-dodatnich oraz niektórych grzybów (drożdżaków).
- ziele tymianku - dzięki właściwościom wykrztuśnym, pobudza do pracy rzęski nabłonka dróg oddechowych oraz stymuluje wydzielanie śluzu, dzięki czemu możliwe jest sprawniejsze usuwanie mazi zalegającej w zatokach. Oprócz tego hamuje rozwój niektórych bakterii (paciorkowców) oraz dezynfekuje.
- liść szałwii lekarskiej - wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Co ważne, wszystkie te ziołowe leki na zatoki wymienione są we wspomnianej wyżej rekomendacji EPOS 2020, można zatem przyjąć, że są uważane za skuteczne przez autorytety naukowe.
Oprócz nich, w leczeniu dolegliwości stosuje się też często inne ekstrakty roślinne, takie jak: kurkuma, majeranek, kwiat dziewanny, wrotycz, żyworódka, fiołek alpejski, jeżówka purpurowa, czy kozieradka.
Reklama
Lampa na zatoki
Wielu pacjentów pyta o skuteczność i zasadność stosowania lamp na podczerwień. Na zatoki działają one w dużej mierze na podobnej zasadzie, jak... woreczek z solą.
Stanowią one bowiem jedną z metod fizykoterapeutycznych, bazujących na działaniu ciepła (a nie światła, jak mogłoby się pozornie wydawać). Opinie na ten temat są podzielone. Z pewnością warto odnotować, że tego rodzaju leczenie nie znajduje się na liście działań rekomendowanych dla pacjentów cierpiących na ostre lub przewlekłe zapalenie zatok, w odróżnieniu od metod farmakologicznych, a nawet ziołolecznictwa.
Nie ma naukowych dowodów świadczących o tym, że naświetlanie zatok lampą na podczerwień u dzieci i dorosłych może wpływać na przebieg choroby, skracać jej czas etc.
Nie oznacza to jednak, że ich używanie pozbawione jest sensu. Podobnie jak rozgrzana sól czy groch, mogą bowiem doraźnie łagodzić dolegliwości bólowe, co w wielu przypadkach ma niebagatelne znaczenie.
Dodać można, że lampy z czerwonym światłem emitują promieniowanie niegroźne dla człowieka, mogą zatem być stosowane bez obaw.
Bańki na zatoki
Jedną z tradycyjnych metod leczenia, wywodzących się z medycyny chińskiej, są bańki. Stawia się je przy różnego rodzaju infekcjach dróg oddechowych i nie tylko.
Po przystawieniu ich do ciała, w ich wnętrzu wytwarza się podciśnienie, które prowokuje pękanie naczyń krwionośnych. Wynaczyniona krew jest traktowana przez układ odpornościowy w kategoriach zagrożenia, ciała obcego. Dlatego uruchamiane są dodatkowe mechanizmy immunologiczne, oddziałujące na organizm.
Gdzie postawić bańki na zatoki? Nie na twarzy, a raczej w górnych partiach pleców, z pominięciem kręgosłupa. Co istotne, dawniej stosowane naczynia szklane, dziś coraz częściej zastępują bańki bezogniowe, tzw. chińskie, wykonane z elastycznej gumy umożliwiające łatwe zasysanie skóry.
Warto podkreślić, że ich działanie ma być nie miejscowe, lecz ogólnoustrojowe. Przy czym skuteczność tej metody nie jest potwierdzona w badaniach naukowych, w związku z czym zaliczana jest w poczet praktyk medycyny alternatywnej.
Metody na zatoki
Oprócz powszechnie stosowanych w gabinetach lekarskich, istnieją też inne metody na zatoki, nie rekomendowane przez autorytety naukowe, ale praktykowane między innymi w tradycyjnej medycynie Wschodu. W związku z brakiem badań, nie sposób rzetelnie ocenić ich skuteczność.
- masaż na zatoki, akupresura - polega na uciskaniu określonych miejsc na twarzy, w szczególności w dolnych partiach czoła, pomiędzy brwiami. W międzyczasie należy przedmuchiwać nos.
- mudra, czyli charakterystyczne układy dłoni, gesty symboliczne wykorzystywane w medytacji. W praktyce polega m.in. na utrzymywaniu przez kilkanaście minut określonych konfiguracji (na przykład złączonych palców: kciuka, wskazującego i środkowego)
- joga na zatoki - zwolennicy tego typu metod zakładają, że różne pozycje i ćwiczenia jogi, takie jak stanie na rękach i wiele innych, wspierają układ odpornościowy, zapobiegając infekcjom, w tym zakażeniom powodujących stany zapalne jam przynosowych.
- refleksologia - metoda uciskania na odpowiednie punkty znajdujące się na stopach, odwołująca się do starodawnych chińskich teorii odnośnie kanałów energetycznych przebiegających przez ciało, zwanych meridianami.
Tejpy na zatoki
Kinesiotaping na zatoki? Nie jest to metoda rekomendowana w oficjalnych zaleceniach, ale nie ma też szczególnych przeciwwskazań do jej stosowania.
Tak zwane dynamiczne plastrowanie wykorzystywane jest przede wszystkim w terapii dolegliwości wynikających z napięć mięśniowych i przeciążeń stawów, ale niekiedy również jako technika fizjoterapeutyczna przy różnego rodzaju infekcjach.
Tejpy zmniejszają napięcie mięśni, unoszą naskórek, zwiększając przepływ krwi i transport limfy, zmniejszając w ten sposób obrzęki oraz redukując dolegliwości bólowe.
Opaska na zatoki
Innym sposobem jest stosowanie opaski rozgrzewającej na zatoki. Jest to proste akcesorium przeznaczone do nakładania na czoło, którego działanie polega na dostarczaniu zatokom tego, co lubią najbardziej, czyli ciepła.
Dla zwiększenia efektu opaski tego typu zawierają wypełnienie z gorczycy białej, która ma właściwości rozgrzewające, przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Ich stosowanie z oczywistych przyczyn jest wygodniejsze, niż okładanie czoła woreczkami z solą czy rozgrzanym grochem. Opaskę można nosić nie rezygnując z codziennych aktywności życiowych.
Suplementy na zatoki
W aptekach, oprócz leków, dostępne są też suplementy diety na zatoki. Zawierają one różnego typu kompozycje składników witaminowych, mineralnych i ziołowych uznawanych za przydatne w walce z tą uciążliwą chorobą.
Co ważne, zalecenia EPOS 2020 zawierają sugestię dodatkowego leczenia właśnie za pomocą suplementów na bazie witaminy C, cynku oraz ziół, choć też eksperci podkreślają, że nie są to rekomendacje jednoznaczne ze względu na brak randomizowanych badań w tej kwestii.
Niewątpliwie, jeśli chodzi o witaminy na zatoki, najczęściej zaleca się przyjmowanie wit. C. Popularne suplementy zawierają też ekstrakty ze wspomnianych wyżej roślin leczniczych, takich jak goryczka, czarny bez, lukrecja czy kwiat dziewanny.
Oczywiście przyjmując suplementy, zwłaszcza mające w swoim składzie witaminy i minerały, należy pamiętać, że nie powinny one na co dzień zastępować zrównoważonej diety, a jedynie stanowić jej uzupełnienie.
Doskonałym źródłem pożądanych substancji są bowiem produkty żywnościowe. Przykładowo - duże ilości witaminy C znajdują się między innymi w warzywach takich jak papryka, czy owocach cytrusowych.
Alternatywne sposoby na zatoki
Pijawki na zatoki? Jest to technika pradawna, znana już w starożytnym Egipcie, a ostatnio ciesząca się znacznym uznaniem w terapii licznych schorzeń różnego typu.
Niewątpliwie pozytywnych opinii na temat pijawek mogła przysporzyć decyzja Amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA), która w 2004 roku oficjalnie uznała tzw. hirudoterapię za metodę leczenia.
W przypadku zatok przystawianie tych pasożytów może być pomocne ze względu na przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwbólowe działanie enzymów zawartych w ślinie pijawek.
Oprócz metod potwierdzonych przez naukę, technik uchodzących za sprawdzone sposoby domowe, a także rozwiązań bazujących na medycynie naturalnej czy dalekowschodniej, istnieją też koncepcje całkowicie alternatywne.
Niekiedy mające nikłe podstawy teoretyczne. Przykład? W 2018 roku amerykański lekarz William Schaffner powiedział w telewizyjnym wywiadzie, że na przeziębienie doskonale sprawdzi się... whiskey z gorącą wodą, miodem, cytryną i cynamonem.
Stąd zapewne popularność twierdzenia, iż trunek ten może być dobrym rozwiązaniem na zapalenie zatok, jest bowiem miksturą silnie rozgrzewającą.
Trudno znaleźć jakiekolwiek uzasadnienie dla tej hipotezy w literaturze naukowej. Co więcej, warto ją zderzyć z ogólnym przekonaniem, że alkohol na zatoki jest złym rozwiązaniem i powinno się go unikać w trakcie choroby, tym bardziej w czasie przyjmowania leków.
Ciężko też o naukowe dowody, jakoby skutecznym sposobem było oziębienie organizmu. Morsowanie na zatoki? Jako jedna z ogólnych metod zwiększania odporności organizmu, a więc element szeroko rozumianej profilaktyki - tak.
Jako panaceum na ból zatok i zatkany nos - trudno to sobie wyobrazić, zważywszy że jedną z rzeczy, jakich najbardziej nie lubią zatoki, jest zimno.
To samo więc tyczy się jedzenia lodów. Tym bardziej, że należą one do produktów mlecznych, który również w czasie tego typu infekcji nie powinno się nadużywać.
Zdecydowanie łatwiej jest uzasadnić działanie dymu z brzozy. Drzewo to zawiera w swoim składzie substancje takie, jak betulina, kwas betulinowy oraz lupeol, które wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe - antybakteryjne i antygrzybicze.
Co na zatoki dla dzieci?
Zalecane metody terapii nie różnią się szczególnie w zależności od wieku pacjenta.
W odpowiedzi na pytanie, co na zatoki u dziecka, specjaliści z reguły wymieniają te same sposoby postępowania, co w przypadku osób dorosłych.
B. Zielnik-Jurkiewicz podaje, że w przypadku przewlekłego stanu zapalnego, podstawę stanowi długotrwała farmakoterapia.
Skuteczny lek na zatoki dla dzieci? Przy zakażeniach bakteryjnych podaje się maluchom antybiotyki z grupy półsyntetycznych penicylin, takie jak amoksycylina lub też doustne cefalosporyny albo makrolidy.
Środkami pierwszego rzutu są też w takim przypadku donosowe glikokortykosteroidy. Nie zaleca się natomiast stosowania środków przeciwhistaminowych.
Pozytywne rezultaty przynosi również płukanie nosa roztworami soli, izotonicznym lub hipertonicznymi, które zmiękczają i rozpuszczają wydzielinę, ułatwiając jej usuwanie, a także delikatnie obkurczają błonę śluzową.
Do tego warto jest wykonywać inhalacje wodą termalną, zawierającą jony siarczanowe, sodowe i chlorkowe.
Przy zapaleniach ostrych, lekiem na zatoki u dzieci może być paracetamol albo ibuprofen - jedyny z niesteroidowych środków przeciwzapalnych, który stosuje się u najmłodszych pacjentów.
W aptekach dostępne są różnego typu syropy na zatoki dla dzieci, zawierające miksy takich substancji, jak witamina C, goryczka czy dziewanna.
Oczywiście w grę wchodzą również naturalne sposoby, wspierające terapię, w tym inhalacje czy nagrzewanie zatok solą i wiele innych.
Co na zatoki w ciąży?
Wiele z wyżej wymienionych leków i metod może być stosowanych przez kobiety ciężarne.
Przykładowo, amoksycylina jest uważana za antybiotyk o stosunkowo wysokim profilu bezpieczeństwa. Może zatem być skutecznym lekiem na zatoki w ciąży.
Wynika to z ogólnych właściwości penicylin, które są najczęściej przepisywanymi substancjami antybiotycznymi w leczeniu infekcji bakteryjnych u ciężarnych.
Aczkolwiek należy zaznaczyć, że po zastosowaniu amoksycyliny w pierwszym trymestrze istnieje pewne ryzyko wystąpienie wady rozwojowej u dziecka, jaką jest rozszczep warg i podniebienia.
Na pewne zagrożenia niektórzy autorzy wskazują także w przypadku cefalosporyn, które łatwo przenikają przez barierę łożyskową. Kilka tego typu leków jest przeciwwskazanych na wczesnym etapie z uwagi na fakt, iż mogą one generować podwyższone ryzyko wad wrodzonych.
Aczkolwiek są też opracowania naukowe, z których wynika, że nie stwierdza się związku między stosowaniem tych leków, a rozwojem płodu (B. Niżnik i inni).
Jeśli chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne stosowane przy ostrych zapaleniach wirusowych, w ciąży można przyjmować ibuprofen, choć lepiej nie robić tego w pierwszym trymestrze.
W uzasadnionych przypadkach dozwolone jest też leczenie paracetamolem. Generalnie jednak, jeśli jest taka możliwość, w tym szczególnym okresie życia zaleca się korzystanie z możliwie naturalnych i nieobciążających sposobów na zatoki, takich jak inhalacje z użyciem soli fizjologicznej i temu podobne.
