Jak wyglądają drgawki gorączkowe u dziecka i co robić jak się pojawią?

Czym są drgawki gorączkowe i jakie są ich przyczyny?

Drgawki gorączkowe, które według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 określane są kodem R56, a według ICD-11 kodem 8A63.0, to drgawki występujące najczęściej u niemowląt (od 6. miesiąca życia) i dzieci (do 5. roku życia) w przebiegu narastania gorączki, ale też i przed jej wystąpieniem.

Pierwszy napad drgawek gorączkowych po ukończeniu 5. roku życia jest zjawiskiem niezmiernie rzadkim. Szacuje się, że przynajmniej jeden incydent tego rodzaju drgawek występuje u 2-4% dzieci poniżej 5. roku życia.

Co jest niezmiernie istotne, aby stwierdzić obecność drgawek gorączkowych należy wykluczyć:

• ostrą chorobę ośrodkowego układu nerwowego (OUN);
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• zakażenia OUN;
• obecność przewlekłej choroby OUN.

Drgawki gorączkowe mogą wystąpić podczas:

• ostrej infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych;
• zapalenia płuc;
• zapalenia ucha środkowego;
• zakażenia układu pokarmowego;
• alergii.

Obecność drgawek gorączkowych może wynikać również z:

• niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego (m.in.: niecałkowicie rozwinięte osłonki mielinowe komórek nerwowych; niedojrzałość układu neuroprzekaźników);
• hiponatremii, czyli obniżonego stężenia sodu we krwi;
• przegrzania lub gorącej kąpieli.

Jak powstają drgawki? Są wywołane przez patologiczne, napadowe wyładowania w określonych grupach komórek nerwowych. Wyładowania elektryczne mają miejsce w korze mózgowej i/lub strukturach podkorowych. Mogą mieć one charakter uogólniony lub ograniczony do określonej części ciała. Czas wyładowań jest indywidualnie zróżnicowany.

U starszych dzieci i dorosłych mogą wystąpić drgawki towarzyszące gorączce, jednak nie należy ich utożsamiać z typowymi drgawkami gorączkowymi.

Warto zaznaczyć, że drgawki gorączkowe u dzieci częściej stwierdza się w rodzinach obciążonych tym objawem, a także u chłopców. Wykazano, że są związane z predyspozycją genetyczną.

Reklama

Drgawki gorączkowe proste i złożone - czym się różnią?

Napady drgawek gorączkowych mogą być zarówno proste, jak i złożone.

Reklama

Drgawki gorączkowe proste:

• występują częściej (65-75% przypadków), niż złożone (25-35%);
• mają charakter uogólniony;
• trwają krócej niż 15 minut;
• nie powtarzają się w ciągu 24 godzin;
• cechują się dobrym rokowaniem.

Drgawki gorączkowe złożone natomiast:

• mają charakter ogniskowy;
• trwają dłużej niż 15 minut;
• napady nawracają w ciągu 24 godzin.
• rokują gorzej.         

Reklama

Jak wygląda napad drgawek gorączkowych?

Napad drgawek gorączkowych występuje nagle i ma dramatyczny przebieg. Najczęściej trwa około 3 minut (do 10 minut). Rodzice, widząc w jakim stanie jest ich dziecko, są przerażeni. Temperatura ciała dziecka zwykle przekracza 38,5°C, jednakże napad może wystąpić przy niższej temperaturze, w sytuacji gdy gorączka narasta szybko. W trakcie drgawek gorączkowych nie ma kontaktu z dzieckiem. Występują uogólnione drgawki całego ciała, obejmujące tułów i kończyny.

Jakie jeszcze objawy drgawek gorączkowych można zaobserwować? Mianowicie:

• zesztywnienie ciała,
• prężenie się;
• zasinienie skóry;
• ślinotok;
• nieregularny oddech.

Po napadzie drgawek gorączkowych dziecko może być splątane lub senne. Sen po wyładowaniu elektrycznym w obrębie mózgu trwa nawet do kilku godzin. Stan świadomości dziecka po napadzie w pewnej mierze uzależniony jest od długości trwania i ciężkości napadu.

Dziecko, u którego wystąpiły drgawki gorączkowe pierwszy raz w życiu, musi być obejrzane przez lekarza. Zadecyduje on o konieczności ewentualnej diagnostyki w celu ustalenia przyczyny drgawek.

Co niezmiernie istotne, nie należy mylić definicji drgawek gorączkowych u dziecka z dreszczami gorączkowymi. To nie to samo. Dreszcze to skurcze niewielkich grup mięśniowych, które występują w okresie szybkich zmian temperatury ciała wskutek działania sprawnych mechanizmów termoregulacji. Dreszcze mają na celu dostarczenie organizmowi dodatkowej ilości ciepła, co czyni środowisko nieprzyjazne wielu patogenom.

Drgawki gorączkowe a padaczka

Jak wspomniano wyżej, drgawki gorączkowe najczęściej występującą we wczesnym dzieciństwie i pojawiającą się w przebiegu ostrych infekcji. Są łagodną postacią napadów padaczkowych.

Padaczka u dzieci natomiast jest już zdiagnozowaną chorobą mózgu, która charakteryzuje się skłonnością do nieprowokowanego wytwarzania napadów padaczkowych spowodowanych nieprawidłową czynnością komórek nerwowych w mózgu.

Wyniki różnych badań naukowych wskazują, że całkowite ryzyko rozwoju padaczki u dzieci z wcześniejszymi epizodami drgawek gorączkowych wynosi od 2 do 7% .

Reklama

Drgawki gorączkowe u dorosłych - z czym można je pomylić?

U dorosłych mogą wystąpić napady towarzyszące gorączce, jednak nie należy ich utożsamiać z drgawkami gorączkowymi. Drgawki gorączkowe u człowieka dorosłego mogą nie być bezpośrednio związane z gorączką. Pojawienie się napadu drgawkowego podczas gorączki w późniejszym wieku może sugerować padaczkę. W takich sytuacjach niezbędne jest wykonanie specjalistycznych badań diagnostycznych.

Drgawki mogą wystąpić u osób dorosłych także podczas:

• hipoglikemii (obniżonego stężenia glukozy we krwi), hiponatremii (obniżonego stężenia sodu we krwi), hipokalcemii (obniżonego stężenia wapnia we krwi) - czyli w obecności zaburzeń metabolicznych;
• poważnych urazów;
• udarów mózgu;
• ogólnoustrojowego stanu niedotlenienia;
• zatruć spowodowanych spożyciem m.in.: alkoholu, leków, substancji toksycznych;
• zespołów odstawiennych u osób uzależnionych;
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu;
• nieprawidłowości anatomicznych kory mózgowej (obecność guzów, blizn glejowych po udarze lub urazie, wad wrodzonych kory mózgu).

Reklama

Czy drgawki gorączkowe są niebezpieczne i dają powikłania?

Drgawki gorączkowe z reguły należą do łagodnych zaburzeń i ustępują samoistnie nie powodując żadnych powikłań. Warto podkreślić, że      mogą, choć nie muszą, powtórzyć się podczas kolejnego epizodu gorączki. Skutkiem drgawek gorączkowych są zazwyczaj stan splątania i senność.

Do krótkofalowych powikłań można zaliczyć wystąpienie przejściowych, utrzymujących się od kilku minut do kilku godzin objawów porażenia połowiczego, które następnie samoistnie całkowicie ustępują po kilku minutach, godzinach. To rzadkie zjawisko nazywane jest  porażeniem Todda.

Należy zaznaczyć, że z drgawkami gorączkowymi nierozerwalnie związane są dwa poważne zagrożenia:

• ryzyko rozwoju padaczki;
• ryzyko nawrotów drgawek gorączkowych.    

Niestety, zdarzają się rzadkie sytuacje, kiedy to drgawki gorączkowe utrzymują się ponad 5 minut i nie ustępują samoistnie. Około 5% napadów      ma charakter stanu drgawkowego (napad trwa powyżej 30 min) i jest to niebezpieczny stan zagrożenia życia, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.

Prowadzi to do stopniowego niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego. Jest to groźny stan i może się wiązać z trwałym uszkodzeniem neuronów, a co za tym idzie - zmniejszeniem sprawności intelektualnej.

Reklama

Drgawki przy gorączce u dziecka - jakie jest postępowanie?

Rodzice powinni rozważyć wezwanie kwalifikowanej pomocy do dziecka, które ma proste drgawki gorączkowe, tylko w następujących przypadkach:

• jeśli pacjentem jest niemowlę czy dziecko w wieku poniżej 18. miesięcy (z uwagi na większe trudności w rozpoznaniu różnicowym zakażenia ośrodkowego układu nerwowego);
• gdy rodzice nie mogą zapewnić odpowiedniej opieki.

We wszystkich pozostałych przypadkach drgawek prostych, należy odpowiednio poinstruować rodziców. Jak zatem powinni zachować się rodzice widząc drgawki przy gorączce u swojego dziecka?

Do działań podstawowych zaliczyć można:

• zabezpieczenie dziecka przed urazem;
• ułożenie  w pozycji bezpiecznej bocznej;
• udrożnienie dróg oddechowych poprzez ostrożne odchylenie głowy do tyłu;
• ocenę oddechu i tętna dziecka.

Niezwykle istotne jest obniżanie temperatury ciała poniżej 38^oC. Aby to osiągnąć stosuje się metody zarówno farmakologiczne, jak i fizykalne. Ma to często kluczowe znaczenie dla przerwania przedłużającego się napadu i uniknięcia nawrotu.

W tym celu, z powodzeniem stosuje się :

• ibuprofen w postaci czopków, zawiesiny doustnej czy też żelowych, miękkich kapsułek; wykorzystywany doraźnie w walce ze stanami gorączkowymi różnego pochodzenia oraz mający działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu dla dzieci wynosi 20-30 mg na kilogram masy ciała, podzielona na 3 do 4 pojedynczych dawek.
• paracetamol w postaci czopków lub zawiesinie doustnej; stosowany do krótkotrwałego leczenia bólu o małym i umiarkowanym nasileniu i/lub gorączki. U dzieci w wieku poniżej 3 miesiąca życia ten lek stosuje się tylko po konsultacji lekarskiej. Zalecana dawka dobowa paracetamolu to około 60 mg/kg/dobę podzielona na 4 lub 6 dawek w ciągu doby (tj.: 15 mg/kg co 6 godzin lub 10 mg/kg co 4 godziny).
• ochładzanie dziecka przy pomocy chłodnych okładów.

Początek treści sponsorowanej

Ból i gorączka u dzieci, to oznaka stanu zapalnego, który towarzyszy wielu infekcjom. Temperatura zdarza się również przy bólu ucha czy ząbkowaniu. Warto wówczas zastosować lek, który w swoim składzie zawiera ibuprofen. Należy zwrócić uwagę również na przyjazną formę podania, np. syrop oraz lubiany przez dziecko smak. Kliknij tutaj i sprawdź lek przeciwbólowy dla dzieci.

Należy jednak zaznaczyć, że powyżej przedstawione metody nie zapobiegają wystąpieniu drgawek gorączkowych.

Ustalono, że jeśli napad drgawek gorączkowych trwa dłużej niż 5 min, to należy podać leki przeciwdrgawkowe. Drgawki trwające 5 minut i dłużej rzadziej ustępują samoistnie.

Istotne jest, żeby pamiętać aby w trakcie napadu nie podawać leków i płynów drogą doustną, gdyż istnieje wtedy duże ryzyko zachłyśnięcia. W razie objawów niewydolności oddechowej lub przedłużającego się napadu u dziecka, nieustępującego po podaniu wlewki najrozsądniejszym postępowaniem jest wezwanie pogotowia ratunkowego.

Wysoka gorączka i drgawki u dorosłego - co robić?                    

Lekarz powinien zawsze podejmować terapię u chorego z gorączką, ustalając i lecząc przyczynę gorączki. Warto zaznaczyć, że temperatura ciała wynosząca powyżej 41°C stanowi zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i dla życia człowieka. Konsekwencją może być trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego i wtórne pojawienie się drgawek.

Co robić w przypadku wysokiej gorączki u dorosłych?

• podawać leki przeciwgorączkowe (ibuprofen, paracetamol);
• zadbać o odpoczynek i odpowiednią ilość snu;
• pić dużo płynów: wody niegazowanej, naparów ziołowych o działaniu przeciwgorączkowym;
• gdy gorączka osiąga 40°C - kontynuować stosowanie leków przeciwgorączkowych, pić dużo schłodzonych napojów, obłożyć ciało pacjenta mokrymi zimnymi prześcieradłami lub lodem oraz zastosować chłodne kąpiele. Może być niezbędna wizyta na SOR i hospitalizacja.