Dyskopatia – co to jest i czego unikać? Ćwiczenia na kręgosłup

Co to jest dyskopatia? Co obejmują zmiany dyskopatyczne?

Schorzenie, które powstaje w wyniku zwyrodnienia krążków międzykręgowych to dyskopatia kręgosłupa. To, co należy wiedzieć o dyskopatii to fakt, że stanowi ona zazwyczaj pierwszy etap choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Na jej wystąpienie najbardziej narażone są osoby spędzające większość czasu w pozycji siedzącej, np. pracując przy komputerze. Z tego powodu problem dotyka osób w każdym wieku, w tym ludzi młodych.

Zmiany dyskopatyczne objąć mogą:

• odcinek lędźwiowy kręgosłupa – dyskopatia lędźwiowa stanowi najczęściej występującą dolegliwość kręgosłupa. Ryzyko jej pojawienia podnosi m.in. wielogodzinne siedzenie w nieodpowiedniej pozycji, otyłość, urazy przeciążeniowe czy podnoszenie zbyt dużych ciężarów;
• odcinek szyjny kręgosłupa – dyskopatia szyjna dotyczy około 30 proc. wszystkich przypadków dyskopatii (lek. K. Stępień, Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa, Medycyna Praktyczna). W jej przebiegu obserwuje się ból w okolicy szyi oraz stawu barkowego. Często również dyskopatii towarzyszy mrowienie, drętwienie, a w skrajnych przypadkach niedowłady;
• odcinek piersiowy kręgosłupa – zdaniem Waldemara Kołodzieja i Dariusza Łątki ze Szpitala Uniwersyteckiego w Opolu, autorów publikacji „Dyskopatia piersiowa – rozważania dotyczące strategii operacyjnej”, ponad 75 proc. dyskopatii piersiowych rozpoznaje się w dolnych poziomach kręgosłupa piersiowego. W przebiegu tego schorzenia obserwuje się takie objawy jak: ból, objawy neurologiczne oraz tzw. maskę objawów trzewnych.

Co ciekawe, jak twierdzą autorzy pracy „Leczenie pacjentów z przewlekłą dyskopatią”, dolegliwości związane z kręgosłupem dotyczą rocznie około połowy dorosłych na świecie. Niestety, mają one charakter nawrotowy. Dlatego tak istotne jest dbanie o profilaktykę.

Reklama

Co oznacza dyskopatia wielopoziomowa?

Choroba zwyrodnieniowa, która dotyczy kilku odcinków kręgosłupa jednocześnie, to inaczej wielopoziomowa dyskopatia. Przyczynami dyskopatii wielopoziomowej mogą być rozległe urazy kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe uwarunkowane genetycznie.

Zazwyzczaj występującą odmianą tego rodzaju dyskopatii jest dyskopatia dwupoziomowa, która zwykle umiejscowiona jest w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Znacznie rzadziej zwyrodnienie dotyczy odcinka piersiowego.

Dyskopatia wielopoziomowa jest niebezpieczna dla zdrowia, ponieważ może ograniczyć ruchomość kręgów, utrudnić poruszanie i sprawić, że pacjentowi będzie towarzyszyć ciągły ból uniemożliwiający wykonywanie jakichkolwiek czynności.

W leczeniu dyskopatii wielopoziomowej stosuje się metody farmakologiczne, które mają na celu zmniejszyć dolegliwości bólowe, a także rehabilitację ruchową. Jeżeli okaże się to nieskuteczne, trzeba będzie poddać się leczeniu chirurgicznemu. W dyskopatii wielopoziomowej operacja opiera się na usunięciu przepuklin kręgosłupa.

Oczywiście w kontekście tematu dyskopatia wielopoziomowa a stopień niepełnosprawności należy pamiętać, że każda osoba z tą chorobą może ubiegać się o jego przyznanie, a także o rentę z tytułu choroby.

Reklama

Jakie są najczęstsze przyczyny dyskopatii?

Trzeba pamiętać, że degeneracja krążka międzykręgowego pojawia się u praktycznie wszystkich osób powyżej 60. roku życia i stanowi naturalny objaw starzenia się organizmu. Niestety, coraz częściej problem dotyczy również pacjentów znacznie młodszych, między 30. a 50. rokiem życia.

Główne przyczyny dyskopatii to:

• przeciążenie kręgosłupa wywołane pracą fizyczną,
• wielogodzinne utrzymywanie ciała w jednej pozycji, np. praca siedząca,
• powikłania po urazach kręgosłupa,
• wrodzone oraz nabyte wady kręgosłupa,
• uwarunkowania genetyczne.

Wśród przyczyn powstania dyskopatii istotną rolę odgrywają również inne choroby, np. osteoporoza albo artretyzm. Częściej zwyrodnienie dysku dotyka osób otyłych, palaczy oraz tych, którzy nie podejmują aktywności fizycznej.

Reklama

Objawy dyskopatii. Lista typowych symptomów

W przypadku dyskopatii lędźwiowej pierwszym jej symptomem może być ból pleców w okolicy lędźwiowej. Następnie ból przemieszcza się do nogi, co w konsekwencji może wywołać mrowienie oraz drętwienie nóg. Zazwyczaj dolegliwości bólowe nasilają się podczas pochylania. Nieleczona dyskopatia może wywołać zaburzenia czucia w nogach.

Z kolei dyskopatia szyjna wiąże się z bólem, a w skrajnych przypadkach z drętwieniem odcinka szyjnego.

Oto krótkie zestawienie symptomów, które wywołuje dyskopatia:

• objawy neurologiczne – zalicza się tu osłabienie ręki, opadanie stopy, problemy z oddawaniem moczu. Warto mieć świadomość, że istnieje związek pomiędzy dyskopatią a uciskiem na pęcherz, co może mieć swoje podłoże neurologiczne;
• ból w odcinku lędźwiowym, szyjnym albo piersiowym – lokalizacja zależy od odmiany dyskopatii;
• ból w pachwinie – promieniuje od okolicy lędźwiowej kręgosłupa, utrudniając poruszanie;
• ból w innych częściach ciała – niektórzy zastanawiają się, czy coś łączy dyskopatię a ból odbytu. Okazuje się, że tak. Otóż w zaawansowanych stadiach dyskopatii, może pojawić się ból odbytnicy, porażenie pęcherza, a także zaburzenia czucia w okolicy krocza oraz dysfunkcja mięśni zwieraczy. 

Można wyróżnić dwa rodzaje przebiegu dyskopatii:

• przewlekły zespół bólowy kręgosłupa – ból towarzyszy pacjentowi bez przerwy. Niezbędne jest stałe stosowanie leków, a w przyszłości poddanie się operacji.
• ostra rwa, która albo staje się przewlekła, albo przemija bez śladu – jej najczęstszą przyczyną jest przepuklina dysku uciskająca korzeń. Ból trwa 1-3 tygodnie. Po tym czasie objawy mijają i pozostawiają zaburzenia czuciowe lub wywołują przewlekły zespół bólowy kręgosłupa.

Warto zaznaczyć, że dolegliwości bólowe mogą nasilać się podczas dźwigania czy innych prac fizycznych. Co więcej, objawy dyskopatii utrudniają codzienne funkcjonowanie chorym, zmniejszając ich aktywność.

Według wyników badań opublikowanych przez Małgorzatę Cichońską, Dorotę Maciąg i Ewę Machałę na łamach Polish Journal of Health and Fitness (1, 83-98, 2015),  bóle wywołane dyskopatią wywołują szereg ograniczeń w życiu rodzinnym, osobistym oraz społecznym. 

Dyskopatia uniemożliwia:

• 84 procentom respondentów dźwiganie, 
• 52 proc. – prace domowe, 
• 43 proc. – prace w ogrodzie,
• 32 proc. – jazdę samochodem,
• 13 proc. – zakupy,
• 13 proc. – spacery,
• 9 proc. – bieganie,
• 4 proc. – jazdę na rowerze.

Oczywiście, dolegliwości bólowe spowodowane dyskopatią mogą mieć różne nasilenie, ponieważ – jak wynika z danych przytoczonych przez wskazane powyżej badaczki – 59 proc. chorych nie odczuwa żadnego bólu podczas snu, a co trzeciemu badanemu chodzenie nie sprawia żadnego problemu.

Niestety, aż 91 proc. wszystkich respondentów ma problem z dłuższym, np. półgodzinnym czy godzinnym, staniem w jednej pozycji. Wyklucza to więc u wielu pacjentów możliwość pracy stojącej.

Warto tu wspomnieć, że wyróżnia się kilka etapów rozwoju dyskopatii. Na każdym z nich dyskopatia powoduje dolegliwości bólowe o innym nasileniu. Trzeba tu wskazać na:

• degenerację – gdy dysk zmienia swój kształt w konsekwencji przeciążenia;
• protruzję – na tym etapie pojawia się wypuklina, która może uciskać na nerwy, co wiąże się z pojawieniem się dolegliwości bólowych;
• ekstruzję – wystąpieniem przepukliny, która objawia się zaburzeniami czucia czy problemami z poruszaniem;
• sekwestrację – dochodzi do rozerwania jądra miażdżystego, co skutkuje przemieszczeniem się jego części w inne obszary kanału kręgowego. Wiąże się to z bardzo intensywnymi dolegliwościami bólowymi.

Reklama

Leczenie dyskopatii. Czy można ją całkowicie wyleczyć?

Zanim jakikolwiek specjalista podejmie leczenie dyskopatii, musi ją najpierw rozpoznać. Diagnostyka tej choroby opiera się na kilku badaniach. Aby stwierdzić dyskopatię wykonuje się:

• rezonans kręgosłupa,
• badania CT, czyli tomografię,
• badanie EMG polegające na ocenie sprawności przewodzenia impulsów nerwowych,
• badanie siły mięśni,
• badanie odruchów nerwowych polegające na stukaniu w miejsca na ręce lub nodze młotkiem neurologicznym i obserwowanie reakcji ruchowej przez lekarza,
• obserwację dolegliwości bólowych podczas badania palpacyjnego.

Wielu pacjentów, którzy doświadczyli przykrych dolegliwości z powodu choroby, zadaje sobie pytanie: jak leczyć dyskopatię. Należy tu podkreślić, że w pierwszej kolejności podaje się przeciwbólowe i przeciwzapalne leki na dyskopatię. Gdy ostre objawy ustąpią, wówczas można przejść do rozpoczęcia rehabilitacji. Korzysta się również z kinezyterapii, fizykoterapii oraz leczenia ruchem.

Powodzeniem cieszy się również zwalczanie dyskopatii prądami tens. Działają one dwojako. Po pierwsze, ograniczają sygnały z mózgu, które odpowiadają za przenoszenie bólu. Po drugie, sprawiają, że organizm samodzielnie uruchamia mechanizmy hamujące ból, np. produkcję endorfin, co przyczynia się do zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Sposób leczenia dyskopatii wielopoziomowej jest podobny do terapii pojedynczych odcinków kręgosłupa ze zwyrodnieniami.

Aby nie dopuścić do pojawienia się dyskopatii, niezbędne jest stosowanie działań profilaktycznych:

• wyeliminowanie czynników ryzyka, np. nadwagi czy zbyt obciążającej kręgosłup pracy,
• utrzymanie prawidłowej postawy,
• podjęcie systematycznej aktywności fizycznej i wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha oraz pleców, np. pływanie,
• stosowanie zdrowej diety bogatej w składniki, które mogą zapewnić odpowiedni stan układu kostno-szkieletowego.

Reklama

Dlaczego ćwiczenia na dyskopatię są takie ważne?

W łagodzeniu objawów dyskopatii ćwiczenia to bardzo często stosowane rozwiązanie. Dzielą się one na: wzmacniające, rozciągające oraz mobilizujące. Nie wymagają wyjątkowej sprawności fizycznej. W dyskopatii rehabilitacja opiera się na systematycznej pracy i codziennym podejmowaniu aktywności.

Rowerek czy inne ćwiczenia wykonywane na leżąco, np. unoszenie miednicy, to sposoby na zmniejszenie bólu w okolicy lędźwiowej. Z kolei ćwiczenie polegające na leżeniu na brzuchu z dłońmi wzdłuż ciała i unoszenie głowy do góry ze wzrokiem wpatrzonym w podłoże to sposób na dyskopatię szyjną. Ćwiczeniem często wykonywanym w dyskopatii piersiowej jest zgięcie rąk w łokciach i odwodzenie ich do tyłu, ściągając łopatki.

Ćwiczenia na dyskopatię wielopoziomową wymagają bardziej szczegółowej konsultacji ze specjalistą, ze względu na złożony charakter zmian.

Jakich ćwiczeń unikać przy dyskopatii? Należy zrezygnować z nadmiernego obciążania kręgosłupa, intensywnych ruchów skrętnych tułowia oraz znacznego pochylania się. 

Reklama

Przeciwwskazania do pracy przy dyskopatii

Czego unikać przy dyskopatii? Przede wszystkim należy zrezygnować z pracy, która opiera się na zbyt intensywnym wysiłku fizycznym i dźwiganiu, np. rozkładanie towaru w sklepie może być potencjalnie niebezpieczne i potęgować problem. Niebezpieczna może być również praca w pozycji stojącej.

Jeżeli zastanawiasz się czy z dyskopatią można pracować, musisz pamiętać, że wszystko zależy od indywidualnego przypadku. U niektórych pacjentów choroba nie wywołuje znaczących objawów i mogą wykonywać lekkie prace, z kolei inni mają problem z poruszaniem się i nie są w stanie pracować.

Czy należy się grupa inwalidzka na dyskopatię? Choroba może być podstawą do ubiegania się o grupę inwalidzką. Jednak to zespół ds. orzekania o niepełnosprawności ustali, czy świadczenie przysługuje. Dyskopatia a renta jest więc złożonym problemem.

Mając dyskopatię trzeba pamiętać, by dbać o siebie jeszcze bardziej i zrezygnować z czynności pogłębiających dolegliwości, np. dyskopatia a bieganie to dość niebezpieczne połączenie, które może potęgować ból.

Profilaktyka dyskopatii. Jak jej zapobiegać?

Czy można zrobić coś, co zmniejszy ryzyko wystąpienia dyskopatii? Aby dłużej utrzymać krążki międzykręgowe w zdrowiu niezbędne jest zatroszczenie się o ich właściwe odżywienie. Działania, które mogą wspomóc ten proces to:

• rezygnacja lub unikanie przebywania w pozycji siedzącej;
• częste zmienianie pozycji w przypadku pracy siedzącej, np. postawienia na krzesła o szerokich miejscach do siedzenia;
• w przypadku pracy polegającej na noszeniu ciężkich rzeczy, niezbędne jest stosowanie pasów i prostotrzymaczy, a także przyjęcie odpowiedniej pozycji w trakcie podnoszenia - nie należy podnosić ciężarów w pozycji zgięciowej, a także wykonywać brzuszków;
• zwalczanie otyłości - otyłość to jeden z czynników, który ma wpływ na problemy z kręgosłupem, warto więc zadbać o optymalną wagę;
• nauka przyjmowania poprawnej postawy - bez spełnienia tego warunku trudno mówić o skutecznej realizacji pozostałych punktów.