Co to jest dyskopatia szyjna?
Zmiany zwyrodnieniowe w obszarze kręgosłupa szyjnego dotyczą około 30 - 40 proc. osób po 40 roku życia. Z wiekiem problem się pogłębia. Po 80 roku życia dyskopatie szyjne występują u 8 na 10 osób w populacji. Nieco częściej dolegliwość dotyka mężczyzn. Takie dane przedstawia lek. Karolina Stępień w artykule „Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa”, opublikowanym na łamach Medycyny Praktycznej.
Co ciekawe, sam fakt choroby nie jest jednak tu równoznaczny z doświadczaniem jej objawów. Według szacunków przedstawionych przez lek. Karolinę Stępień, dolegliwości są odczuwane przez mniej niż 5 proc. całej populacji.
Wróćmy jednak do tego, co to jest dyskopatia szyjna. Tą nazwą określa się chorobę krążków, inaczej dysków, które są położone pomiędzy kręgami kręgosłupa w odcinku szyjnym. Z powodu zmian zwyrodnieniowych krążki tracą uwodnienie, co przekłada się na ich gorszą sprężystość oraz prawidłowy kształt. Zmieniony dysk może ulec wysunięciu, doprowadzając do powstania przepukliny kręgosłupa.
W momencie, gdy przepuklina naciska na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe, zaczynają pojawiać się objawy bólowe.
Wśród najpopularniejszych przyczyn wystąpienia dyskopatii szyjnej można wymienić:
- wiek – jak już wskazano na początku, im pacjent ma więcej lat, tym bardziej jest narażony na chorobę;
- predyspozycje genetyczne – niektóre osoby mają naturalnie słabszą jakość tkanek, które tworzą dysk albo / i węższy kanał kręgowy;
- pracę obciążającą część szyjną kręgosłupa – problem dotyka częściej osoby narażone na wykonywanie czynności w niewygodnej pozycji dla szyi;
- otyłość – prowadzi do przeciążenia kręgosłupa i jest jednym z tych czynników, które w pewnym stopniu, choć częściowo, są zależne od pacjenta;
- urazy – ryzyko dyskopatii szyjnej zwiększają urazy w tej części kręgosłupa. Według danych opublikowanych w piśmie „Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne” (wrzesień 2012, ISSN: 2084-8021) w Polsce około 300 osób rocznie doznaje uszkodzenia szyjnego odcinka kręgosłupa. Zwykle są to osoby w wieku 21-40 lat. W mieście odsetek pacjentów do 40 roku życia z urazem kręgosłupa to 65 proc. Z kolei na wsi największą grupę pacjentów z urazem szyjnym kręgosłupa stanowią osoby po 60 roku życia, które zazwyczaj pracują w rolnictwie.
Wielopoziomowa dyskopatia szyjna to choroba, która dotyczy nie tylko kręgów szyjnych, ale koncentruje się również na odcinkach sąsiednich. Najczęściej dyskopatia wielopoziomowa zajmuje odcinek szyjny oraz lędźwiowy. Znacznie rzadziej dolegliwość dotyka odcinka piersiowego.
Reklama
Objawy dyskopatii szyjnej
Choroba może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Oto, czym objawia się dyskopatia szyjna:
- objawy neurologiczne – w wyniku nacisku na nerwy może dojść do pojawienia się nudności, zaburzeń czucia, wymiotów, omdleń. W przebiegu dyskopatii szyjnej zawroty głowy, a także przykurcze to również popularne dolegliwości o podłożu neurologicznym.
- szum w uszach – trzeba pamiętać, że naczynia znajdujące się wzdłuż odcinka szyjnego dostarczają krew do nerwu przedsionkowego oraz ucha środkowego. W wyniku ucisku wywołanego dyskopatią szyjną dochodzi do zaburzeń ukrwienia, co prowadzi do wrażenia szumu usznego.
- drganie powieki – może wynikać z zaburzenia napięć mięśniowo-powięziowych głowy oraz szyi.
- ból – może być punktowy, ale również rozlany i promieniować na kończyny górne.
Warto również zwrócić uwagę na objawy wielopoziomowej dyskopatii szyjnej. Można tu wymienić:
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- ból, który promieniuje do rąk,
- mrowienia kończyn, parestezje, zaburzenia czucia,
- niedowłady rąk,
- trudności w poruszaniu rękami,
- zaburzenia ostrości widzenia.
Reklama
Czy dyskopatia szyjna jest groźna?
Stan związany z dyskopatią kręgosłupa szyjnego jest niebezpieczny z kilku powodów. Przede wszystkim powyżej opisane objawy skutecznie utrudniają funkcjonowanie, co przekłada się na niższy komfort życia.
Co więcej, nieleczona dyskopatia szyjna pogłębia się, prowadząc do potęgowania dolegliwości towarzyszących chorobie. Wreszcie, trzeba tu wspomnieć, że dyskopatia odcinka szyjnego prowadzi do ucisku rdzenia kręgowego, co może wywołać niedowłady, trudności z poruszaniem czy poważne objawy neurologiczne.
Reklama
Ćwiczenia przy dyskopatii szyjnej
Zanim podejmiesz ćwiczenia kręgosłupa szyjnego przy dyskopatii, najpierw musisz skonsultować się ze specjalistą, który oceni stan Twojego kręgosłupa oraz wskaże, co należy wdrożyć do codziennego wysiłku, a czego unikać. Taka konsultacja jest istotna, ponieważ nieprawidłowe ćwiczenia mogą tylko pogłębić problem.
Interesujące ćwiczenia na dyskopatię szyjną można znaleźć w książce mgr Magdaleny Danis oraz prof. doktora hab. med. Jerzego E. Kiwerskiego pt. „Odcinek szyjny kręgosłupa. Zestaw ćwiczeń”.
Autorzy wskazują przede wszystkim na to, że istotna jest prawidłowa postawa ciała podczas wszystkich aktywności fizycznych. Plecy powinny być wyprostowane. Nie należy zakładać nogi na nogę. Siedzenie natomiast jest czynnością, która szkodzi bardziej niż stanie czy chodzenie. To tylko kilka ogólnych zasad niezbędnych do tego, by zadbać o kręgosłup na co dzień.
Jeżeli chodzi o konkretne ćwiczenia na dyskopatię szyjną rehabilitacja opiera się na kilku wytycznych. Przede wszystkim:
- zawsze należy wykonać rozgrzewkę,
- ćwiczenia nie mogą wiązać się z bólem,
- bardzo istotne jest systematyczne działanie,
- każde ćwiczenie musi być powtórzone 3-5 razy.
Oto kilka propozycji ćwiczeń na rozgrzewkę, które zmniejszają sztywność oraz rozluźniają kręgosłup:
- Uklęknij w podporze. Wciągnij brzuch. Trzymaj kręgosłup w pozycji neutralnej. Następnie unieść głowę do góry wykonując jednocześnie wdech. Opuść głowę, zrób tzw. koci grzbiet, wypuszczając jednocześnie powietrze.
- Przyjmij pozycję – klęk podparty. Do przodu wyciągnij prawą rękę, a do tyłu lewą nogę. Teraz zegnij wskazane kończyny i przyciągnij do siebie. Powtórz ćwiczenie na drugą stronę.
- Połóż się na plecach. Ręce umieść wzdłuż tułowia, kolana ugnij. Stopy trzymaj na materacu. Teraz postaraj się przyciągnąć kolana do brzucha. Następnie obejmij je rękoma i wykonaj kołyskę, czyli ruchy do przodu i do tyłu.
Gdy jesteś już odpowiednio rozgrzany, możesz przejść do ćwiczeń. Oto kilka propozycji:
- Usiądź na krześle. Zadbaj o to, by plecy były proste. Ręce oprzyj na kolanach, a stopy na podłodze. Następnie odchylaj głowę w tył i powracaj do pozycji wejściowej.
- Usiądź prosto na krześle tak jak w poprzednim ćwiczenie. Jedyną różnicą jest położenie rąk. Spleć je na czole. Teraz naciśnij rękoma czoło, napnij mięśnie i wytrzymaj 8 sekund. Nie unoś głowy.
- Połóż się na brzuchu. Ręce wyprostuj z tyłu na plecach. Zadbaj o napięcie mięśni pośladkowych, mięśni brzucha. Teraz podnoś lekko tułów w górę, napinając przy tym mięśnie brzucha. Utrzymaj tę pozycję 8 sekund. Oddychaj w sposób regularny.
W przebiegu choroby jaką jest dyskopatia szyjna fizjoterapia jest niezbędna do tego, by móc rozluźnić mięśnie szyi, a także minimalizować dolegliwości bólowe.
Jakich ćwiczeń unikać przy dyskopatii szyjnej? Nie podejmuj aktywności, które mogłyby za bardzo obciążyć odcinek szyjny kręgosłupa. Zrezygnuj również z ćwiczeń, które wymagają znacznego pochylania się.
Reklama
Jak spać przy dyskopatii szyjnej?
Przede wszystkim, aby zniwelować objawy jakie wywołuje dyskopatia kręgów szyjnych zadbaj o to, by poduszka nie znajdowała się ani zbyt wysoko, ani zbyt nisko. Na rynku dostępnych jest również wiele produktów, które mogą pomóc w łagodzeniu choroby jaką jest dyskopatia szyjna – poduszka ortopedyczna to jeden z takich przykładów. Można też sięgnąć po specjalny materac, który pomoże zmniejszyć objawy bólowe.
W przebiegu dyskopatii odcinka szyjnego nie należy spać z rękami skrzyżowanymi pod głową. Dozwolone jest spanie w pozycji bocznej z podłożonymi w trzech punktach poduszkami – pod kolana, odcinek szyjny oraz lędźwiowy. Najmniej wskazanym sposobem spania jest spanie na brzuchu, choć czasem przynosi ono wytchnienie.
Reklama
Dyskopatia szyjna a praca fizyczna
Choroba jaką jest dyskopatia szyjna nie stanowi przeciwwskazania do pracy. Trzeba jednak pamiętać, że warunkiem podjęcia zatrudnienia jest stan chorego. W przebiegu tej choroby najlepiej unikać zbyt intensywnego wysiłku fizycznego i podnoszenia ciężkich rzeczy.
Jako, że istnieje związek pomiędzy dyskopatią szyjną a pracą fizyczną należy zadbać o to, by starać się nie wykonywać pracy w pozycjach niefizjologicznych dla szyi, np. ze stale opuszczoną lub nienaturalnie podniesioną głową.
Reklama
Na czym polega leczenie dyskopatii szyjnej?
W procesie terapeutycznym bardzo istotną rolę odgrywa diagnostyka. Oto, jakimi metodami może być rozpoznana dyskopatia szyjna:
- RTG – wykonuje się klasyczne zdjęcia, ale też projekcje czynnościowe, kiedy to pacjent musi zgiąć maksymalnie szyję w górę oraz w dół;
- badanie przewodnictwa nerwowego (EMG) – wykonuje się je w obrębie rąk oraz kręgosłupa. Takie badania ułatwia ocenę tego, w jakim stopniu doszło do ucisku nerwu i którego konkretnie obszaru powinno dotyczyć leczenie;
- tomografia komputerowa – uznaje się ją za badanie uzupełniające. Jest istotna zwłaszcza wtedy, gdy lekarz planuje operację z powodu dyskopatii szyjnej.
Istnieją dwa typy leczenia dyskopatii szyjnej. Do pierwszej grupy należą wszystkie metody leczenia zachowawczego. Wskazuje się tu na rehabilitację, a także farmakoterapię polegającą na przyjmowaniu leków.
Jeżeli ten typ terapii nie przyniesie efektów, lekarz decyduje się na operację dyskopatii szyjnej. Dyskopatia kręgosłupa szyjnego a operacja to bardzo popularny temat, który może budzić wiele wątpliwości. Jednakże u wielu pacjentów leczenie operacyjne jest jedynym wyjściem. W trakcie operacji lekarz usuwa przepuklinę i wszczepia implant, który będzie stabilizować kręgi.
Jaki jest koszt operacji dyskopatii szyjnej? Ceny takiego zabiegu wynoszą od 5000 zł wzwyż. Jeżeli chodzi o refundację leczenia dyskopatii na NFZ to Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego wskazuje, że na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia wykonywane są:
- chemonukleoliza krążka międzykręgowego - na poziomie szyjnym - to sposób polegający na podaniu do wnętrza uszkodzonego krążka międzykręgowego specjalnego enzymu;
- wprowadzenie protezy krążka międzykręgowego na odcinku szyjnym;
- wprowadzenie częściowej protezy krążka międzykręgowego na odcinku szyjnym;
- usunięcie oraz naprawa wcześniej wprowadzonej protezy.
(źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, tj. z dnia 31 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 290).
Trzeba pamiętać, że dyskopatia kręgosłupa to choroba przewlekła, której nie da się całkowicie wyleczyć, choć jeżeli pacjent zadba o siebie, np. podejmie pracę, podczas której nie będzie przeciążać szyi, postawi na regularne ćwiczenia i będzie spełniać zalecania lekarskie, całkiem możliwe, że objawy wyciszą się.
Profilaktyka dyskopatii szyjnej - jak jej zapobiegać?
Istnieje szereg działań, które mogą zapobiec pojawieniu się dyskopatii szyjnej i zatrzymać rozwój tego problemu. Oto one:
- zrzuć zbędne kilogramy - nadwaga i otyłość sprzyjają dyskopatii;
- pracując przy komputerze, dbaj o ćwiczenia rozciągające oraz o częste przerwy; aby ustrzec się dyskopatii szyjnej masaż to wskazane rozwiązanie;
- zwróć uwagę na związek pomiędzy dyskopatią szyjną a dźwiganiem - zła technika podnoszenia sprzyja pojawianiu się wady;
- warto pamiętać o relacji między dyskopatią szyjną a treningiem siłowym - intensywna aktywność fizyczna bez przygotowania to coś, co może być przyczyną dyskopatii.
Jeżeli chcesz zmniejszyć ryzyko dyskopatii szyjnej, zobacz czego nie wolno robić:
- dyskopatia szyjna a rower - jazda na rowerze może zwiększyć odczucia bólowe, dlatego zaleca się, aby skonsultować z fizjoterapeutą możliwość korzystania z roweru; jeżeli chcesz na nim jeździć, najlepiej wybierz rower miejski, w którym plecy są proste i nie ma mowy o pochylonej pozycji ciała;
- dyskopatia szyjna a bieganie - bieganie może sprzyjać pojawieniu się dyskopatii, może też pogłębić już istniejący problem;
- dźwigać zbyt ciężkich rzeczy i przeciążać kręgosłupa;
- pracować / wykonywać czynność w jednej pozycji wiele godzin;
- palić papierosów - udowodniono związek pomiędzy paleniem a tą dolegliwością (K. Stępień, Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa, Medycyna Praktyczna).
Dyskopatia szyjna może skutecznie utrudnić życie. Warto więc troszczyć się o swój kręgosłup i w razie potrzeby udać się do lekarza.
