Co to jest esica?
Esica, zwana również okrężnicą esowatą, jest jednym z ośmiu odcinków, na jakie dzieli się jelito grube. Nazwę zawdzięcza swej anatomii, ponieważ kształtem przypomina literę S. Oprócz niej na okrężnicę, osiągającą u dorosłego człowieka przeciętnie 1,5 metra długości (przy czym długość esicy to około 40 cm), składają się także:
- kątnica,
- wstępnica,
- poprzecznica,
- zstępnica,
- odbytnica,
- odbyt,
- wyrostek robaczkowy.
Gdzie jest położona esica? Znajduje się ona w dolnym odcinku okrężnicy i łączy z odbytnicą. Większość zmian nowotworowych jelita grubego zlokalizowanych jest w dolnym odcinku okrężnicy, czyli właśnie w odbytnicy i esicy. Jednak ten odcinek jelita grubego nie jest narażony tylko na zmiany rakowe. Zdarza się, że esica ulega skrętowi, powodując groźną dla życia niedrożność jelit, czyli tzw. popularnie ,,skręt kiszek”.
Skręt esicy może doprowadzić do zatkania i uciśnięcia naczyń krwionośnych, których następstwem może być martwica tej części jelita. Innym, stosunkowo często występującym schorzeniem, są uchyłki esicy.
Reklama
Kiedy boli esica?
Esica jako fragment jelita grubego odpowiedzialna jest przede wszystkim za formowanie kału, wydalanego następnie z organizmu. Jak już zostało wspomniane, to jeden z najbardziej narażonych na zachorowania odcinków przewodu pokarmowego, a co za tym idzie – narażony również na dolegliwości bólowe.
Jakie są objawy bólu esicy? Pacjenci często opisują go jako kłujący, kolkowy, uciskający, skurczowy. Zlokalizowany jest często w dolnej, lewej części jamy brzusznej, choć pamiętać należy, że ból może promieniować i umiejscawiać się też inaczej.
Ból esicy towarzyszy różnym dolegliwościom i może być wywołany przez:
- powstawanie uchyłków,
- nadmierne nagromadzenie gazów jelitowych,
- problemy trawienne,
- biegunkę,
- zaparcia,
- zmiany nowotworowe,
- skręt tego fragmentu jelita.
Skręt esicy to większość przypadków wszelkich skręceń jelita grubego, wywoływanych najczęściej zaparciami i utrudnionym wypróżnianiem. Dotyka głównie osoby między 70. a 80. rokiem życia. Towarzyszy mu zwykle silny ból, dlatego symptomu takiego nie wolno lekceważyć. Całkowita niedrożność jelita może bowiem doprowadzić do martwicy narządu.
Reklama
Polip esicy
Polipy są najczęściej zmianami o charakterze łagodnym, jednak niekiedy mogą też mieć charakter rakowy lub przedrakowy. U większości dorosłych zdiagnozowane polipy esicy, czyli tzw. gruczolaki, mają zdolność do przekształcenia się w przyszłości w zmiany nowotworowe.
Każde stwierdzenie polipa jest wskazaniem do jego usunięcia, które często można wykonać już w trakcie badania kolonoskopowego. Każdy usunięty polip jest przekazywany do badania histopatologicznego, które pozwoli stwierdzić, czy znajdują się w nim komórki nowotworowe, czy jest od nich wolny.
Często diagnozowane rodzaje polipów esicy to:
- polipy rzekome, zwane zapalnymi, które towarzyszą wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego;
- polipy młodzieńcze – diagnozowane u dzieci i młodzieży, choć są źródłem krwawień, nie są typem polipów nowotworowych;
- polipy uszypułowane – w esicy powstają, uwypuklając się w stronę jej światła z błony śluzowej;
- polipy hiperplastyczne escicy – jeśli są one niewielkie (około 3mm średnicy), uznaje się je za niegroźne i niewymagające nadzoru endoskopowego, jeśli jednak mają wielkość powyżej 10 mm, należy się usunąć, ponieważ mogą się uzłośliwiać.
U dorosłych i dzieci może rozwinąć się także tzw. polipowatość rodzinna, która jest uwarunkowana genetycznie. U jednego chorego występuje średnio około 100 polipów w jelicie. Naturalny przebieg tej choroby prowadzi do rozwoju raka jelita grubego w młodym wieku, dlatego w tej grupie chorych konieczne są częste badania kolonoskopowe.
Po sunięciu polipów esicy należy stosować odpowiednią dietę. Przez jakiś czas po zabiegu konieczne jest unikanie potraw ciężkostrawnych i wzdymających. Trzeba też właściwie nawadniać organizm, pijąc dużo wody i innych płynów, co rozrzedza treść pokarmową i ułatwia wypróżnianie.
Reklama
Rak esicy
Innym groźnym schorzeniem odcinka esicy są zmiany nowotworowe, będące często skutkiem nieleczonych polipów. Guz esicy najczęściej rozwija się powoli, a do jego głównych przyczyn (oprócz rozwijających się gruczolaków) należą:
- uwarunkowania genetyczne,
- nieleczony stan zapalny,
- niezdrowa dieta,
- siedzący tryb życia,
- używki – papierosy i alkohol.
Ponieważ nowotwór esicy z reguły ma powolny przebieg, początkowo może nie dawać symptomów. Z czasem jednak pacjenci obserwują takie objawy raka esicy, jak:
- krwawienia z odbytu,
- zmiany rytmu wypróżnień (biegunki lub zaparcia),
- dolegliwości bólowe i skurczowe,
- spadek masy ciała,
- brak apetytu,
- osłabienie i apatia.
Rokowania przy guzie esicy w dużej mierze zależą od tego, w którym momencie choroba została rozpoznana. W początkowych stadiach leczenie przynosi zwykle dobre efekty, dlatego niezwykle ważna jest profilaktyka chorób jelita grubego.
Reklama
Resekcja esicy
W niektórych przypadkach leczenie esicy nie jest możliwe lub nie może przynieść zadowalających rezultatów (np. w martwicy będącej efektem skrętu i niedrożności). Wówczas wykonuje się zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu esicy.
Resekcję części jelita rozważa się zazwyczaj np. wtedy, gdy dojdzie do dwóch lub większej liczby epizodów zapalenia uchyłków. Gdy zaistnieje taka potrzeba chirurg może wykonać tzw. operację Hartmanna, polegającą na usunięciu zmiany chorobowej i zamknięciu kikuta odbytnicy. Z bliższego odcinka esicy wykonuje się wtedy stomię. Operacja jest przeprowadza nie tylko przy uchyłkowatości esicy, ale również przy jej skręcie lub przedziurawieniu esicy w wyniku urazu.
Niektórym pacjentom ze stomią zaleca się wykonywanie irygacji esicy, poprawiającą komfort życia, umożliwiającą kontrolowanie wypróżniania i zmniejszającą ryzyko powikłań.
Esica jelita może zostać poddana resekcji również przy zaawansowanych zmianach nowotworowych, nie dających leczyć się w inny sposób. U pacjentów z guzami można także wykonać sigmoidektomię laparoskopową, która polega na wycięciu odcinka esicy.
