Co to jest fibrynogen?
Fibrynogen określany jest białkiem ostrej fazy lub pierwszym czynnikiem krzepnięcia krwi. Narządem odpowiedzialnym za jego produkcję jest wątroba.
Podstawową funkcją fibrynogenu jest zapobieganie utraty krwi. Po rozpuszczeniu w osoczu, pod wpływem trombiny fibrynogen tworzy skrzep fibrynowy. Jedną z bardziej znanych chorób krzepliwości krwi jest hemofilia. To bardzo niebezpieczne, genetyczne, a więc wrodzone upośledzenie procesu krzepnięcia, które grozi nawet śmiercią poprzez wykrwawienie się.
W większości przypadków hemofilia dotyka mężczyzn, bardzo rzadko kobiet. Wśród objawów hemofilii znajdują się:
- podatność na siniaki,
- samoistne krwawienia z nosa i błony śluzowej jamy ustnej,
- krwawienia do stawów i mięśni,
- krwiomocz.
Reklama
Normy fibrynogenu
Dla fibrynogenu norma zależna jest od aparatu i odczynnika, z jakiego korzysta laboratorium,. Zazwyczaj jest to od 200 do 500 mg/ml (2 do 5 g/l). Przy interpretacji wyniku należy brać pod uwagę nie tylko określoną przez laboratorium normę, ale także poziom innych parametrów oraz stan zdrowia pacjenta, a także jakie medykamenty przyjmuje.
Czasem zdarza się, że fibrynogen jest w granicach normy, a mimo to u pacjenta są widczne objawy wynikające z zaburzeń krzepnięcia krwi. Może to być wyikiem bardzo rzadkiej choroby, jaką jest dysfibrynogenemia. Choroba ta polega na produkcji cząsteczek fibrynogenu, które są zmodyfikowane, co oznacza, że pomimo ich prawidłowych ilości wytwarzanych w wątrobie, nie przemieniają się w fibrynę.
W takim przypadku pogłębia się badania i dodatkowo wykonuje oznaczenie aktywności fibrynogenu, które opiera się na pomiarze krzepnięcia osocza po wcześniejszym dodaniu do niego trombiny.
Reklama
Fibrynogen podwyższony
Fibrynogen powyżej normy może być oznaką ostrego stanu zapalnego, a po urazach i operacjach jest znakiem ostrzegawczym przed zwiększonym ryzykiem zakrzepicy. Choroba zaburza ukrwienie narządu, a nawet uniemożliwia odpływ krwi z narządów do serca.
Konsekwencją niedostatecznego ukrwienia mogą być stany bezpośrednio zagrażające życiu pacjenta, na przykład ostry zespół wieńcowy (OZW), udar niedokrwienny czy ostre niedokrwienie kończyn dolnych.
Fibrynogen powyżej normy występuje również przy nowotworach, w tym między innymi ziarnicy złośliwej, raku oskrzeli oraz białaczce. Fibrynogen wysoki występuje również przy zawale mięśnia sercowego, w zespole nerczycowym i kolagenozach (zmiany w tkance łącznej).
Jak obniżyć podwyższony fibrynogen? Przede wszystkim należy zadbać o zachowanie prawidłowej masy ciała, co jest możliwe dzięki dostarczeniu organizmowi odpowiedniej dawki ruchu oraz racjonalnemu żywieniu. Pomocna może się również okazać dieta, która obniży poziom cholesterolu we krwi.
Warto również zrezygnować z palenia papierosów i innych używek.
Jeśli w rodzinie występują różne przypadki problemów zakrzepowo-zatorowych, należy mieć to na uwadze i zgłosić lekarzowi, np. podczas wybierania terapii hormonalnej i metody antykoncepcji.
Reklama
Fibrynogen poniżej normy
Czasem zdarza się, że niski poziom fibrynogenu to wynik jego zmniejszonej syntezy, spowodowanej wrodzonymi chorobami genetycznymi i skazami krwotocznymi.
Zbyt niską wartość pierwszego czynnika krzepnięcia stwierdza się przy posocznicy, schorzeniach wątroby (w tym marskość wątroby), a także hemolizie i u chorych po zabiegach operacyjnych. Fibrynogen poniżej normy obserwowany jest też u pacjentów z zespołem rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego oraz u osób niedożywionych.
Niekiedy również niskie stężenie tego białka jest spowodowanie jego nadmiernym zużywaniem i rozpadem, np. podczas zatruć, nowotworów, w przebiegu choroby DIC oraz jako powikłanie położnicze.
Przejściowy niższy poziom wskaźnika krzepliwości krwi to nierzadko również wynik przyjmowania przez pacjentów różnych leków, np. sparaginazy, streptokinazy, heparyny, kwasu acetylosalicylowego lub poddawania przetoczeniom krwi.
Reklama
Wskazania do badania fibrynogenu
Stężenie pierwszego czynnika krzepnięcia krwi zleca się najczęściej u pacjentów:
- z przedłużającymi się krwawieniami,
- z tendencją do długo utrzymujących się sińców,
- ze schorzeniami wątroby,
- z podejrzeniem posocznicy,
- z podejrzeniem stanu zapalnego,
- z podejrzeniem choroby nowotworowej,
- ze skazą krwotoczną (wrodzoną lub nabytą).
Reklama
Badanie fibrynogenu
Badanie poziomu fibrynogenu zleca lekarz, a najczęściej jest ono wykonywane wraz z innymi wskaźnikami, m. in.:
- czasem protrombinowym (norma 13-17 sekund),
- wskaźnikiem Quicka (norma 70-100 proc.),
- INR (norma 0,9-1,3),
- czasem koalino-kefalinowym czyli APTT (norma 26-30 sekund).
To pozwala ocenić ogólną zdolność do krzepnięcia krwi.
Oznaczenie stężenia lub aktywności fibrynogenu przeprowadza się na osoczu krwi żylnej. Pobierana jest krew łokciowa. Aby było to jednak możliwe, próbkę krwi żylnej pobiera się do probówki z dodatkiem cytrynianu.
Zaleca się, aby na pobranie pacjent stawił się na czczo, tzn. min. 8 godzin od ostatniego posiłku i nieco dłużej od posiłku wysokotluszczowego.
Warto również, aby 2-3 dni przed badaniem pacjent ograniczył nadmierny wysilek fizyczny oraz powstrzymał się od palenia papierosów.
Badanie można wykonać w ramach NFZ, jeśli pacjent otrzymał skierowanie od lekarza i wtedy jest ono bezpłatne. Oznaczenie stężenia fibrynogenu można dokonać również prywatnie. Nie jest ono zbyt kosztowne, a jego cena zazwyczaj wynosi ok. 10-20 zł.
Wynik badań fibrynogenu zazwyczaj można odebrać następnego dnia.
Reklama
Fibrynogen w ciąży
Podwyższone wyniki fibrynogenu nierzadko obserwowane są podczas ciąży oraz krwawienia miesiączkowego. Jest to normalny objaw, który najczęściej nie jest wynikiem żadnej choroby. Fibrynogen po 36 tygodniu ciąży może osiągnąć poziom nawet 700 mg/ml.
W celu wykluczenia choroby związanej z krzepnięciem krwi u kobiety ciężarnej zleca się inne badania, między innymi:
Wyższe wartości fibrynogenu, jako normalny objaw, dotyczą także osób starszych oraz palących papierosy i cukrzyków. Podwyższony fibrynogen występuje też u kobiet, które stosują doustną antykoncepcje czy estrogeny.
