Reklama
Co oznaczają liczne fosforany bezpostaciowe w moczu?
Pacjenci często niepokoją się, gdy na wyniku badania ogólnego moczu przeczytają, że w ich próbce znajdowały się fosforany bezpostaciowe. Ale czy słusznie?
Fosforany bezpostaciowe to nic innego, jak drobniutki, szary osad, który wytrąca się w moczu o pH zasadowym lub lekko kwaśnym, gdy w moczu znajduję się zbyt dużo związków fosforu. W badaniu osadu moczu przyjmuje on formę piasku, który może nawet pokrywać pole widzenia w mikroskopie, utrudniając tym samym ocenę innych składników morfotycznych. W takim wypadku określa się jego ilość jako liczne lub bardzo liczne.
Jeśli fosforanów bezpostaciowych jest mniej to diagnosta laboratoryjny lub technik analityki, którzy dokonują analizy, umieszczą na wyniku informację pojedyncze, nieliczne lub dość liczne.
Dlaczego u niektórych pacjentów pojawiają się fosforany, a u innych nie? W głównej mierze odpowiedzialna jest za to dieta pacjenta. Jeśli w jadłospisie występuje dużo produktów bogatych w związki fosforu to naturalnym mechanizmem organizmu jest usuwanie jego nadmiaru drogą nerkową, co powoduje jego zwiększoną ilość w moczu i większe prawdopodobieństwo wytrącania się składników mineralnych.
Do produktów, które dostarczają wysokie ilości fosforu zalicza się sery podpuszczkowe dojrzewające, mięso, przetworzoną żywność, nasiona słonecznika, kasza gryczana, płatki owsiane, słodycze i napoje gazowane.
Obecność fosforanów w moczu nie jest zjawiskiem niepokojącym, o ile nie towarzyszy im obecność innych elementów w osadzie moczu, takich jak leukocyty, erytrocyty i bakterie.
Należy zwrócić także uwagę, czy pacjent nie cierpi na objawy ze strony układu moczowego, np.: gorączka, parcie naglące, nietrzymanie moczu, ból pęcherza moczowego i cewki, dyskomfort w czasie oddawania moczu, czy ból w okolicy nerek.
W takim wypadku należy sprawdzić, czy nie rozwija się zakażenie układu moczowego lub kamica nerkowa fosforanowa, w której dochodzi do odkładania się kryształów fosforanu i tworzenia kamieni nerkowych.
Jednocześnie rozwijająca się infekcja bakteryjna nasila proces wytrącania się fosforanów. Bakterie swoim metabolizmem silnie alkalizują mocz, tzn. zmieniają jego odczyn na coraz bardziej zasadowy i może on osiągać pH nawet rzędu 8-9, co sprzyja pojawianiu się fosforanów bezpostaciowych w moczu.
Silna infekcja bakteryjna występująca z bardzo licznymi fosforanami w osadzie moczu może być wyzwaniem diagnostycznym, ponieważ całe pole widzenia mikroskopu świetlnego pokrywa ziarnistość i tylko wprawione oko diagnosty bądź technika jest w stanie ocenić pozostałe elementy osadu moczu, takie jak krwinki czerwone, krwinki białe, nabłonki i wałeczki.
Fosforany bezpostaciowe w moczu w ciąży
Kobiety ciężarne to szczególna grupa pacjentek, które powinny wyjątkowo uważnie dbać o swój dobrostan zdrowotny ze względu na rozwijające się w ich ciele dziecko. Mając to na uwadze regularnie wykonują one badania moczu, żeby monitorować funkcje układu moczowego i innych czynników, które na ten wynik badania mogą wpływać.
Największy nacisk kładziony jest na sprawdzenie, czy w układzie moczowym nie pojawiają się bakterie i leukocyty, co mogłoby wskazywać na infekcję dróg moczowych oraz na obecność białka w moczu, które wraz z podwyższonym ciśnieniem krwi może wskazywać na rozwój preeklampsji, czyli stanu przedrzucawkowego.
A jak jest z fosforanami bezpostaciowymi? Ich obecność w moczu w ciąży wraz z obecnością bakterii, choćby w minimalnej ilości, jest wskazaniem do antybiotykoterapii, ze względu na ryzyko rozwinięcia się infekcji, która może być niebezpieczna dla przyszłej mamy i jej dziecka.
Fosforany bezpostaciowe w moczu u dziecka
Obecność fosforanów bezpostaciowych w moczu u dzieci, tak jak u dorosłych, nie musi zwiastować problemów zdrowotnych. Najczęściej są one związane z nadmierną podażą fosforu w diecie, szczególnie w postaci słodzonych napoi gazowanych i przetworzonej żywności.
Dzieci ze względu na intensywny i szybki rozwój organizmu oraz budowanie prawidłowych wzorców żywieniowych powinny unikać tego typu żywności i obowiązkiem rodziców jest edukacja swoich podopiecznych o korzyściach płynących ze zdrowej i zbilansowanej diety.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Badanie fosforanów bezpostaciowych w moczu
Aby sprawdzić, czy w moczu występują fosforany bezpostaciowe należy wykonać badanie ogólne moczu wraz z osadem moczu. W tym celu powinno się pobrać poranną próbkę moczu ze środkowego strumienia, tzn. pierwszą porcję oddać do toalety, kolejną do jałowego, medycznego pojemnika, a ostatnią znów do toalety.Taka procedura pozwala uniknąć kontaminacji próbki bakteriami bytującymi w ujściu cewki moczowej i skórze poprzez wypłukanie ich wraz z pierwszym strumieniem. Pacjent powinien także przed oddaniem moczu zadbać o higienę poprzez umycie okolic intymnych delikatnym żelem myjącym, dokładne spłukanie i wytarcie się czystym ręcznikiem lub ręcznikiem papierowym.
Materiał do badań należy bezzwłocznie przekazać w punkcie pobrań do analizy. Dobra praktyka diagnostyczna mówi o czasie od oddania moczu do wykonania badania nieprzekraczającym 4 godzin.
Jak przeprowadzana jest analiza? W pierwszym kroku wykonywane jest badanie ogólne moczu, które opiera się na tzw. suchej chemii. W tym celu stosuje się paski zawierające pola reakcyjne nasycone odczynnikami, których zmiana barwy rejestrowana jest przez analizator diagnostyczny. Ten etap pozwala ocenić barwę, przejrzystość, pH, ciężar właściwy oraz obecność erytrocytów, leukocytów, bakterii, ketonów, bilirubiny, urobilinogenu, białka i glukozy.
Dopiero badanie osadu moczu pozwoli określić, czy w badanej próbce znajdują się fosforany bezpostaciowe oraz o ich ilości. Badanie to opiera się na ocenie odwirowanego osadu moczu pod mikroskopem świetlnym przez personel laboratorium medycznego.
Inną, coraz częściej spotykaną metodą oceny osadu moczu jest ocena metodą cytometrii przepływowej, w której to analizator ocenia skład osadu.
Reklama
Kiedy i jak zmniejszyć ilość fosforanów w moczu?
Najczęstszą przyczyną obecnością fosforanów bezpostaciowych w moczu jest ich nadmierna podaż w diecie. Należy pamiętać, że wydalanie ich nadmiaru wraz z moczem jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu przed hiperfosfatemią, czyli zwiększoną ilością fosforu we krwi.
Leczenie fosforanów w moczu polega na ograniczeniu spożywaniu produktów, które zawierają ich duże ilości. Jakich produktów należy unikać?
- Sery, szczególnie sery podpuszczkowe dojrzewające;
- Mięso;
- Nasiona słonecznika;
- Kasza gryczana;
- Płatki owsiane i produkty owsiane;
- Migdały;
- Fasola;
- Orzechy włoskie;
- Żywność wysoko przetworzona;
- Słodzone napoje gazowane;
- Słodycze.
Prawidłowa, zbilansowana dieta jest podstawą w prowadzeniu zdrowego stylu życia.
