Co to jest gazometria?
Poziomu tlenu i dwutlenku węgla we krwi oraz stopień ich prężności – to niezwykle ważne parametry, które sprawdza się w trakcie badania gazometrycznego.
Gazometria należy do podstawowych metod diagnostycznych krwi pozwalających zdiagnozować i kontrolować zaburzenia w wymianie gazowej zachodzącej w płucach oraz określić równowagę kwasowo-zasadową.
Reklama
Kiedy wykonać gazometrię krwi?
Badanie najczęściej wykonuje się u osób, które mogą cierpieć na choroby układu oddechowego, bo dzięki gazometrii wiadomo, jaka jest wydolność oddechowa pacjenta.
Zleca się ją pacjentom na oddziałach intensywnej opieki medycznej, którzy są w śpiączce. Pozwala też na monitorowanie stężenia tlenu w trakcie tlenoterapii u chorych z niewydolnością oddechową oraz prawidłowe ustawianie parametrów respiratora.
Ale wskazaniem do badania gazometrycznego mogą być także inne stany, w tym m.in.:
- niewydolność krążenia,
- zaburzenia świadomości,
- niewydolność nerek,
- cukrzyca,
- kwasica,
- zasadowica,
- sepsa,
- jako kontrola po urazie głowy i szyi,
- jako kontrola po wstrząsie,
- jako kontrola po operacjach mózgu i serca.
Na badanie powinni się decydować pacjenci, którzy często mają zadyszkę, mdłości i wymioty.
Reklama
Jak wygląda pobieranie gazometrii?
Najczęściej do badania gazometrycznego pobiera się próbkę krwi pobranej z tętnicy promieniowej ręki, która obok tętnicy łokciowej jest jedną z dwóch większych tętnic na przedramieniu lub udowej. Jeśli gazometria krwi tętniczej jest niemożliwa wykonuje się gazometrię z krwi włośniczkowej pobierając krew z palca lub płatka ucha pacjenta.
Gazometria krwi włośniczkowej jest najczęściej przeprowadzana u małych dzieci i osób, u których są trudności z pobraniem próbki krwi tętniczej. Gazometria włośniczkowa wykorzystywana jest również do badania płodu, gdy chcemy wykryć przyczyny niewydolności łożyska.
Przy pobieraniu krwi do gazometrii stosuje się specjalne strzykawki, które dzięki swojej budowie zabezpieczają pobraną próbkę przed kontaktem z powietrzem. Oznaczenie wskaźników trzeba wykonać w ciągu 15 minut od pobrania próbki.
Reklama
Jak się przygotować do gazometrii?
Badanie gazometryczne nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania. Wyjątkiem są chorzy poddani tlenoterapii, u których przed badaniem trzeba zadbać o to, żeby na 20 minut przed badaniem nie zmieniał się poziom stężenia tlenu we krwi.
Reklama
Normy gazometrii krwi
Choć ustalone są ogólne normy prawidłowej gazometrii krwi tętniczej i żylnej, trzeba zawsze pamiętać, że interpretacją wyników musi zająć się lekarz zlecający badanie.
Wartości prawidłowe w badaniu gazometrycznym wynoszą:
- pH: 7,35-7,45;
- ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej: 32-45 mm Hg (4,27-6,00 kPa);
- ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej: 45-47 mm Hg;
- aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu: 21-27 mmol/l;
- standardowe stężenie wodorowęglanów: 24 (21-25) mmol/l;
- nadmiar zasad we krwi: od -2,3 do +2,3 mEq/l;
- ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej: 75-100 mm Hg;
- ciśnienie parcjalne tlenu we krwi żylnej: 35-40 mm Hg;
- całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu: 22-28 mmol/l;
47-60,5 proc. obj.; - wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej: 95-98 proc.;
- wysycenie tlenem hemoglobiny krwi żylnej: 70—75 proc.
Reklama
Interpretacja wyników gazometrii krwi
Co oznaczają wyniki gazometrii poniżej i powyżej normy? Nieprawidłowe wyniki gazometrii mogą świadczyć o uszkodzeniach nerek oraz płuc.
Obniżone pH może świadczyć o:
- kwasicy,
- hiperkalemii,
- zaburzeniach metabolizmu,
- wzmożonej glukoneogenezie,
- zmęczeniu.
Podwyższone pH może świadczyć o:
- hipokaliemii
- zasadowicy,
- aktywacji glukozy beztlenowej.
Obniżenie ciśnienia CO2 może występować przy zasadowicy oddechowej, hipokapnii, zaburzeniach metabolicznych wewnątrzkomórkowych, a ciśnienie CO2 powyżej normy sugeruje kwasicę oddechową, zwężenie naczyń krwionośnych, zwiększone zlepianie się płytek krwi.
Reklama
Gazometria u noworodka
Gazometria u noworodka pozwala ocenić wydolność procesu oddychania, dzięki czemu możliwe jest wykrycie nieprawidłowości i natychmiastowe wdrożenie leczenia.
Badanie wykonuje się tuż po porodzie. U noworodków wykonywana jest gazometria krwi pępowinowej, a nie tętniczej czy włośniczkowej, jak w przypadku dorosłych. Inne są także normy, a ich interpretacją zajmuje się lekarz prowadzący.
Co ważne, badanie gazometryczne u nowonarodzonych dzieci nie jest przeprowadzane rutynowo, a jedynie jeśli występuje podejrzenie zespołu zaburzeń oddychania. Występuje on u około 10 proc. noworodków.
