Co apteka powinna zrobić z przeterminowanymi lekami?
Apteka ma obowiązek odpowiedzialnie zarządzać przeterminowanymi lekami. Zgodnie z wytycznymi, te leki nie powinny w żadnym wypadku trafić do obiegu, ponieważ mogą one stanowić zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi.
Przeterminowane leki należy zdjąć ze stanu – wyjąć z półek i szuflad. Wówczas należy zadbać również o to, aby farmaceuta nie pomylił leków przy wydaniu. Dlatego przeterminowane specyfiki najlepiej złożyć w wyznaczonym miejscu i wyraźnie oznaczyć je jako przeterminowane.
W celu utylizacji leków apteki korzystają zazwyczaj z usług specjalistycznych firm zajmujących się utylizacją odpadów medycznych. Partnerem wielu aptek jest firma TPO, która bezpiecznie i odpowiedzialnie transportuje leki do miejsc ich unieszkodliwienia.
Apteki poza właściwym ustaleniem procesu unieszkodliwienia przeterminowanych leków muszą również składać sprawozdania BDO, dotyczące odpadów – zazwyczaj o kodach:
-
180108 – leki cytotoksyczne i cytostatyczne,
-
180109 – leki inne niż wymienione w 180108 oraz inne produkty (suplementy, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne),
-
180107 – chemikalia, czyli surowce recepturowe,
-
160214 – sprzęt elektroniczny medyczny (termometry elektroniczne, ciśnieniomierze).
TPO to firma oferująca kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania odpadami. Dlatego proponuje również składanie sprawozdań BDO czy prowadzenie pełnej ewidencji BDO.
Reklama
Utylizacja leków psychotropowych i narkotycznych
Nie wszystkie przeterminowane leki można oddać do utylizacji, po prostu ściągając je ze stanu. Leki z grupy środków odurzających i substancji psychotropowych oraz prekursorów kategorii 1 wymagają zastosowania szczególnej procedury. Kierownik apteki jest zobligowany do wysłania zgłoszenia do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego zawierającego dane dotyczące:
-
nazwy handlowej produktu leczniczego,
-
ilości,
-
dawki,
-
numeru serii,
-
daty ważności.
Szczegóły procedury mogą się różnić, zależnie od regionu inspektoratu. Niemniej etap zgłoszenia musi być zgodny z regulującym tę kwestię Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania ze środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi i prekursorami kategorii 1, ich mieszaninami oraz produktami leczniczymi, zepsutymi, sfałszowanymi lub którym upłynął termin ważności, zawierającymi w swoim składzie środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1.
Przeterminowane leki psychotropowe i narkotyczne należy zabezpieczyć do czasu ich skreślenia z ewidencji – w pojemniku z napisem „do zniszczenia”. Zgoda na skreślenie produktu z ewidencji i oddanie go do utylizacji wydawana jest przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego lub innego oddelegowanego inspektora w obecności kierownika apteki lub upoważnionego farmaceuty. Następnie zaplombowany pojemnik można przekazać firmie, posiadającej zezwolenie na utylizację tego typu odpadów.
Reklama
Co z lekami o krótkim terminie ważności w aptece?
Każda apteka przynajmniej raz w miesiącu powinna robić przegląd asortymentu pod kątem terminów ważności. Dzięki temu będzie mogła właściwie wyselekcjonować produkty przeterminowane, a także te z krótkim terminem ważności.
O ile te pierwsze już do niczego się nie nadają, te drugie nadal można sprzedać. Jeżeli mamy początek miesiąca, a dany lek ma datę ważności do końca tego miesiąca, farmaceuta może zaproponować pacjentowi sprzedaż takiego leku. Pod warunkiem jednak, że ma on pewność, iż kuracja pacjenta skończy się przed upływem terminu przydatności leku.
Dodatkowo kupujący musi zostać poinformowany o krótkim terminie ważności i wyrazić zgodę na sprzedaż. Może odmówić i poprosić o ten sam lek z dłuższym terminem, a farmaceuta powinien spełnić to żądanie.
Reklama
Punkty zbiórek przeterminowanych leków w aptekach
W wielu aptekach można spotkać się ze zbiórką leków przeterminowanych. Tego typu inicjatywę prowadzą nierzadko również urzędy gmin, szpitale czy przychodnie. Punkty tego typu umożliwiają każdemu oddanie przeterminowanych leków z domowej apteczki czy prywatnego użytku w bezpieczne miejsca. Służą one do składowania zarówno leków wydanych na receptę, bez recepty, jak i suplementów diety. Wykaz tego typu miejsc powinien znajdować się na stronie internetowej każdego urzędu gminy.
W sieci można odnaleźć wiele przydatnych wskazówek dotyczących wyrzucania leków. Do najważniejszych z nich należą:
-
tabletki wyrzucać w blistrach lub pojemniczkach zbiorczych,
-
syropy, maści, aerozole w nieuszkodzonych opakowaniach,
-
tekturowe opakowania i ulotki wyrzucać do kosza na papier,
-
strzykawki, igły itp. wyrzucać do specjalnego pojemnika.
Apteki są zobowiązane do wzięcia odpowiedzialności za prawidłowe wycofywanie przeterminowanych leków ze stanu. Leki psychotropowe i narkotyczne wymagają specjalnej procedury, a leki o krótkim terminie ważności powinny być odpowiednio zarządzane. Wiele aptek oferuje również punkty zbiórki dla przeterminowanych leków od klientów, co jest ważnym elementem odpowiedzialnego gospodarowania lekami.
W celu zadbania o zdrowie pacjentów, pracowników i środowisko, apteki nie działają w pojedynkę. Istotną rolę we współpracy przy gospodarowaniu odpadami medycznymi odgrywają również firmy je transportujące oraz utylizujące. Ważne jest dobranie odpowiednich partnerów do kooperacji, by odpowiedzialnie działać dla dobra ogółu.
