Kim jest genetyk?
Genetyk to specjalista posiadający wiedzę teoretyczną i praktyczną w dziedzinie nauki zajmującej się badaniem dziedziczności i zmienności organizmów żywych. W praktyce genetyk bada organizmy żywe, skupiając się na dziedziczeniu cech i chorób, dzięki czemu może doskonalić sposoby wykrywania oraz leczenia chorób genetycznych. Jego praca może też polegać na tworzeniu żywności modyfikowanej genetycznie.
Genetyk posiada także wiedzę niezbędną w procesie krzyżowania ze sobą różnych ras i gatunków roślin oraz zwierząt. Profesja genetyka jest traktowana jako zawód przyszłości. Z każdym rokiem obserwuje się większe zainteresowanie studiami w tym kierunku. Coraz więcej mówi się także o dynamicznym rozwoju tej dziedziny oraz jej zastosowań w praktyce – choćby poprzez wprowadzanie na rynek produktów żywnościowych wytwarzanych przy użyciu genetycznie zmodyfikowanych organizmów.
Reklama
Czym zajmuje się genetyka?
Generalnie rzecz ujmując, genetyka zajmuje się dziedzicznością i zmiennością organizmów żywych, tj. człowieka, zwierząt oraz roślin, w oparciu o informacje zawarte w genach, będących podstawową jednostką dziedziczności. Swoją nazwę wywodzi ze starogreckiego terminu γένεσις (genesis) oznaczającego „pochodzenie”.
Za prekursora genetyki uważa się austriackiego profesora Grzegorza Mendla, który w II poł. XIX wieku jako pierwszy stworzył podstawowe prawa dziedziczenia cech na podstawie obserwacji grochu zwyczajnego. Słynne reguły przekazywania cech dziedzicznych, nazywane prawami Mendla, opisał w sposób matematyczny.
Wyróżnia się następujące rodzaje genetyki:
- genetyka molekularna - zajmująca się dziedziczeniem na poziomie komórkowym (bada DNA, RNA);
- genetyka klasyczna - zajmuje się dziedziczeniem na poziomie osobników (bada fenotyp, czyli cały zespół cech organizmów (nie tylko morfologię, ale też właściwości fizjologiczne);
- genetyka populacyjna - dziedziczenie na poziomie populacji;
- genetyka ekologiczna - zajmuje się dziedziczeniem w ekosystemach;
- genomika - badanie genomu (kompletnej informacji genetycznej) organizmów żywych.
Reklama
Czy genetyk to lekarz?
Wiele osób zastanawia się, czy genetyk to lekarz. Wątpliwości co do tego są zasadne, gdyż zawód genetyka może mieć różne oblicza. Genetykiem może być lekarz, który po ukończeniu studiów medycznych, zrobił specjalizację z genetyki klinicznej. Jednakże profesja genetyka jest także kojarzona z takimi naukami jak biologia oraz biotechnologia.
W istocie zawód genetyka można zdobyć nie tylko na studiach medycznych, ale także wybierając się na uczelnie techniczne lub przyrodnicze. Jedną z możliwości jest ukończeniu studiów na kierunku biologia ze specjalnością z genetyki. Taki kierunek studiów można znaleźć w ofercie programowej uniwersytetów. Ponadto niektóre uczelnie wyższe oferują studia II stopnia na kierunku Genetyka (taki kierunek m.in. można znaleźć na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego).
Druga możliwość to ukończenie studiów na kierunku biotechnologia, który znaleźć można w ofercie zarówno uniwersytetów, jak i politechnik, ale każda z uczelni oferuje inne specjalizacje. Przykładowo, na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, można ukończyć studia na kierunku Biotechnologia ze specjalnościami na studiach II stopnia z biotechnologii medycznej, mikrobiologicznej lub roślinnej.
Reklama
Genetyka kliniczna
Zgodnie z powyższym, genetyka kliniczna jest specjalnością zarezerwowaną dla lekarzy po odbyciu stażu podyplomowego. W trakcie specjalizacji lekarz zdobywa wiedzę z zakresu takich nauk jak:
- onkogenetyka,
- neurogenetyka,
- genetyka chorób układowych,
- genetyka płci i rozrodu,
- genetyka w pediatrii.
Po ukończeniu specjalizacji lekarz genetyk posiada kwalifikacje umożliwiające mu postępowanie medyczne wobec pacjentów obciążonych chorobami genetycznymi i ich rodzin.
W szczególności genetyk kliniczny potrafi zidentyfikować choroby genetyczne oraz je leczyć, a ponadto posiada umiejętności w określaniu i interpretacji ryzyka wystąpienia takich chorób. Genetycy pomagają też ustalić przyczynę niepłodności. Niejednokrotnie uczestniczą w procesie wyboru właściwej metody zapłodnienia pozaustrojowego.
Reklama
Genetyka dla dzieci
Warto podkreślić, że przyszli genetycy z zagadnieniami z zakresu dziedziczności i zmienności organizmów żywych nie spotykają się po raz pierwszy w trakcie studiów czy specjalizacji lekarskiej.
Z genetyką dzieci mają już do czynienia w szkole podstawowej, gdzie uczą się podstaw tej dziedziny. Natomiast w programie nauczania biologii dla liceum oraz technikum, widnieją już bardziej szczegółowe zagadnienia z zakresu genetyki.
W podstawie programowej można znaleźć trzy odrębne działy dotyczące tej nauki, takie jak:
- ekspresja informacji genetycznej w komórkach człowieka;
- genetyka klasyczna;
- biotechnologia. Podstawy inżynierii genetycznej.
Żeby zostać genetykiem, trzeba wykazać się wiedzę z zakresu biologii, chemii, medycyny, ale także matematyki, fizyki oraz informatyki.
