Mechanizm działania gentamycyny
Lek gentamycyna jest przedstawicielem antybiotyków aminoglikozydowych. Jego działanie polega na przenikaniu do wnętrza komórki bakteryjnej i łączeniu się z bakteryjnym rybosomem.
Skutkiem tego jest produkcja nieprawidłowych białek przez wspomniany rybosom, które następnie tworzą błonę komórkową bakterii.
Jednak z powodu obecności wadliwych białek, błona taka jest bardzo przepuszczalna i nie stanowi prawidłowej bariery ochronnej dla bakterii - w wyniku tego drobnoustrój obumiera. Gentamycyna jest więc zaliczana do antybiotyków bakteriobójczych, szczególnie wobec Gram-ujemnych bakterii tlenowych.
Reklama
Preparaty gentamycyny
W obrocie aptecznym istnieją dwie postacie tego leku:
- gentamycyna - krople do oczu
- gentamycyna ampułki do wstrzykiwań
Ponadto antybiotyk ten jest surowcem farmaceutycznym, z którego można przygotować w recepturze aptecznej wiele innych postaci leku, takich jak:
- maść z gentamycyną na rany
- maść do oczu z gentamycyną
- krople do nosa z gentamycyną
- krople do uszu z gentamycyną
- globulki dopochwowe z gentamycyną
Ponadto ampułki przeznaczone do robienia zastrzyków z gentamycyną można podawać wziewnie przy pomocy inhalatora. Takie inhalacje stosuje się poza oficjalnymi wskazaniami, w wyjątkowo ciężkich zakażeniach płuc i układu oddechowego.
Ponieważ lek ten nie wchłania się praktycznie z przewodu pokarmowego, więc istnienie tabletek z gentamycyną mija się kompletnie z celem. Podaje się go miejscowo lub dożylnie.
Reklama
Dawkowanie gentamycyny
Jak już było wspomniane wcześniej, w obrocie aptecznym istnieją dwa gotowe preparaty zawierające ten antybiotyk. Krople z gentamycyną do oczu podaje się co 4 godziny po 1 lub 2 krople. Preparat ten jest przeznaczony dla osób powyżej pierwszego roku życia.
W przypadku iniekcji z gentamycyną stosuje się od 3 do 6 mg na kg masy ciała podawane w jednej lub w dwóch dawkach co 12 godzin. U niemowląt stosuje się już 4,5 do 7,5 mg na kg masy ciała.
U noworodków z kolei dawkowanie jest niewiele mniejsze, bo wynosi od 4 do 7 mg na kg masy ciała. Jednak w tej grupie pacjentów można podawać tylko jedną dawkę dziennie, z uwagi na dłuższy okres półtrwania leku u tak małych dzieci.
Wspomniane wyżej dawkowanie jest zapisane w oficjalnych wskazaniach leku. W przypadku, gdy lekarz zapisze lek poza oficjalnymi wskazaniami, na przykład ampułki z gentamycyną do inhalacji dla dzieci lub dorosłych, dawkowanie preparatu może być odmienne, uzależnione od indywidualnych zaleceń.
Podobnie jest, gdy lekarz zapisze lek do wykonania w aptece (lek recepturowy).
W przypadku robionych maści z gentamycyną do nosa czy kropli z gentamycyną do ucha lekarz musi indywidualnie dobrać prawidłowe dawkowanie, biorąc pod uwagę profil pacjenta, jego wiek, masę i nasilenie objawów chorobowych.
Reklama
Skutki uboczne gentamycyny
Grupa antybiotyków aminoglikozydowych, do których zaliczana jest gentamycyna charakteryzuje się wysokim potencjałem ototoksycznym, czyli uszkadzającym słuch. Bardzo zasadnym jest więc pytanie o związek międzygentamycyną a słuchem.
Stosowanie kropli do oczu nie niesie większego zagrożenia (lek wchłania się do krwi w ilościach śladowych i nie działa ogólnoustrojowo) – najczęstsze działania niepożądane to:
- łzawienie,
- pieczenie,
- ból oka,
- światłowstręt,
- zaburzenia widzenia,
rzadziej dochodzi do grzybiczego lub bakteryjnego owrzodzenia rogówki.
Jednak w czasie stosowania leku dożylnie może dojść nie tylko do wspomnianej ototoksyczności. Lek ten charakteryzuje się także wyższą nefrotoksycznością (działanie uszkadzające nerki).
Ponadto może dojść do zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, reakcji nadwrażliwości, białkomoczu, bólów i zawrotów głowy, parestezji, kołatania serca, podwyższonego stężenia mocznika, kreatyniny i bilirubiny. Ponadto dochodzi często do długotrwałych biegunek spowodowanych nadkażeniami bakteriami opornymi na antybiotyki.
Dokładny wykaz wszystkich skutków ubocznych można znaleźć zawsze w ulotce gentamycyny dołączonej do każdego opakowania leku. Nie oznacza to jednak, że gentamycyna nie powinna być stosowana w ciężkich zakażeniach bakteryjnych (na przykład infekcyjne zapalenie wsierdzia).
Niekiedy jest jedyną szansą pacjenta na wyleczenie.
Reklama
Gentamycyna w ciąży
Antybiotyki aminoglikozydowe mogą przenikać przez barierę łożyska i uszkodzić narząd słuchu oraz równowagi płodu.
U kobiet w ciąży można zastosować ten lek tylko w stanie zagrożenia życia, gdy nie ma innych możliwości terapeutycznych. Podobna zależność występuje między gentamycyną a karmieniem piersią.
Lek ten przenika do mleka matki i również wykazuje ototoksyczne działanie wobec dziecka, dlatego też stosowanie gentamycyny w tym okresie jest niezalecane. Gentamycyna u noworodka działa szczególnie ototoksycznie, znacznie bardziej niż u starszych dzieci.
Reklama
Cena gentamycyny
Cena kropli do oczu wynosi ok 9 zł za lek pełnopłatny (z refundacją cena wynosi około 4 złote). Ampułki do wstrzykiwań również nie są drogie – pełnopłatnie kosztują od 10 do 20 złotych w zależności od pojemności ampułki. Lek z refundacją kosztuje odpowiednio około 5 lub 10 zł.
Jeśli lekarz przepisze krem z gentamycyną na rany, który jest tak zwanym lekiem robionym, czyli do przygotowania w aptece, to jego cena powinna być zryczałtowana i wynosi na tę chwilę 13 złotych. W żadnym przypadku nie ma możliwości kupienia gentamycyny bez recepty.
