Czy przy alergii jest gorączka?
Gorączka przy alergii nie jest objawem samej choroby. Nawet jeżeli występuje podwyższona temperatura ciała, to bez związku z mechanizmami alergicznymi - zwykle jest to następstwo innych schorzeń.
Wiele osób pyta, czy od alergii można mieć gorączkę? Odpowiedź jest negatywna. Źródłem nieporozumień w tej materii jest możliwość współistnienia różnych chorób o podobnych objawach (szczegóły poniżej), a także pewne niuanse językowe.
W potocznej mowie spotkać się można z pojęciem „gorączka sienna”. Faktycznie odnosi się ono do jednej z najbardziej upowszechnionych chorób alergicznych, jaką jest katar sienny.
Rzecz w tym, że termin ten jest zbyt dosłownym tłumaczeniem angielskiego wyrażenia hay fever (hay - siano, fever - gorączka). W nomenklaturze brytyjskiej w ten sposób zwykło się określać zestaw objawów występujących w reakcji na kontakt z alergenami wziewnymi unoszącymi się w powietrzu.
Ponieważ odczyny pojawiają się nagle i w dużym natężeniu, określane są obrazowo mianem gorączki, co jednak jest bardzo mylące.
Dużo bardziej typowe są inne symptomy schorzenia, takie jak przede wszystkim silny nieżyt nosa.
Wbrew nazwie sama gorączka (wedle większości definicji rozumiana jako wzrost ciepłoty ciała powyżej 38 stopni Celsjusza) zasadniczo nie występuje. Chyba, że w tym samym czasie organizm pacjenta dotykają inne problemy zdrowotne objawiające się w ten właśnie sposób.
Reklama
Alergia czy przeziębienie - jak je odróżnić?
Alergia czy przeziębienie? Kluczowym czynnikiem pozwalającym rozpoznać te dwa schorzenia może być właśnie podwyższona temperatura.
American College of Allergy, Astma & Immunology podaje wprost: gorączka nie jest objawem alergii, a jeśli występuje, należy się skonsultować się z lekarzem, aby ustalić, co może być jej faktyczną przyczyną.
Pod uwagę należy brać między innymi następujące czynniki:
- infekcja wirusowa lub bakteryjna’
- oparzenie słoneczne lub udar cieplny’
- schorzenia takie jak reumatoidalne zapalenie stawów’
- odczyny poszczepienne’
- działanie niektórych leków.
Wyróżnia się różne rodzaje alergii, w tym alergie wziewne, pokarmowe, kontaktowe. Część z nich może przebiegać podobnie, jak przeziębienie.
Dotyczy to w szczególności alergicznego nieżytu nosa, czyli kataru siennego. Podłoże tych schorzeń jest jednak zupełnie inne.
Alergia to nieprawidłowa, nadmierna reakcja układu odpornościowego na określony czynnik uczulający, najczęściej białko. Występuje ona tylko u osób do tego predestynowanych, czyli alergików.
Dla wszystkich pozostałych te same substancje są całkowicie obojętne. Kontakt z alergenem wywołuje kaskadę procesów biochemicznych - wytwarzane są przeciwciała, a następnie substancje takie, jak histamina, czego następstwem są różnego typu reakcje zapalne. Generalnie jednak organizm nie odpowiada na tego typu problemy podwyższaniem nastawień w ośrodku termoregulacji, zatem gorączka od alergii to w dużej mierze mit.
Jeśli temperatura ciała wyraźnie wzrasta, lekarze skupiają się na poszukiwaniu innych przyczyn.
Oprócz alergicznego, wyróżnia się też infekcyjny nieżyt nosa, który w postaci ostrej (prostej) to nic innego, jak zwykłe przeziębienie.
Jest to schorzenie o podłożu wirusowym, wywoływane głównie przez rinowirusy, a także koronawirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy oraz syncytialno-oddechowe.
Do głównych objawów zakażenia należą:
- niedrożność nosa;
- wyciek wodnistej wydzieliny z nozdrzy;
- upośledzenie węchu;
- niewysoka gorączka lub stan podgorączkowy.
Pojawić też może się lekki ból gardła, kaszel, bóle mięśniowo-stawowe, uczucie rozbicia i zmęczenia.
Co bardzo ważne - u bardzo wielu chorych (44-87 procent - dane A. Emeryk) notuje się tzw. mieszany nieżyt nosa, polegający na współwystępowaniu w jednym czasie problemów alergicznych i infekcyjnych.
W oczywisty sposób utrudnia to interpretację objawów, diagnostykę oraz leczenie. Przyczyny tej korelacji nie są do końca ustalone. Część specjalistów zauważa, że u alergików stosunkowo często notuje się deficyt przeciwciał IgA. Jest to niedobór odporności, który jednocześnie sprzyja zapadaniu na lekkie infekcje dróg oddechowych.
Reklama
Objawy gorączki przy alergii u dzieci i dorosłych
Szacuje się, że alergiczny nieżyt nosa może dotykać nawet 20 procent populacji polskiej (dane: M. Jędrzejek i inni), a więc kilka milionów osób w różnym wieku, zarówno dzieci, jak też dorosłych.
Podstawowe objawy tak zwanej gorączki siennej to różnego typu dolegliwości występujące w obrębie jamy nosowej, czemu mogą towarzyszyć także symptomy zapalenia spojówek.
Do najbardziej typowych manifestacji klinicznych kataru siennego należą:
- wodnisty wyciek z nosa,
- niedrożność nosa,kichanie,
- świąd wewnątrz i na zewnątrz nosa,
- swędzenie ust.
W 60-90 procentach przypadków katar sienny łączy się ze stanem zapalnym obejmującym narząd wzroku (dane A. Emeryk).
Mówi się wówczas o alergicznym nieżycie nosa i spojówek, którego dodatkowymi objawami są:
- zaczerwienienie oczu,swędzenie i szczypanie oczu,
- silne łzawienie.
Gorączka przy alergii na pyłki
Gorączka sienna swoją nazwę zawdzięcza gwałtowności występujących reakcji oraz przekonaniu dawnych medyków, że jej przyczyną jest uczulenie na siano.
Pierwotnie objawy obserwowano bowiem ze szczególnym natężeniem u osób pracujących przy żniwach.
Z czasem okazało się, że ten typ alergii związany jest z nadreaktywnością na zdecydowanie szerszą grupę czynników, jakimi są zwłaszcza:
- pyłki kwitnących drzew, krzewów i kwiatów - w takim przypadku alergia ma charakter sezonowy i występuje głównie w okresie wiosenno-letnim;
- roztocza kurzu, sierść zwierząt domowych, pleśnie i grzyby - ponieważ znajdują się one stale w otoczeniu człowieka, choroba może się objawiać z różnym nasileniem przez cały rok.
Tak jak zostało wspomniane wyżej, gorączka przy alergii na pyłki nie występuje, chyba że powodują ją inne czynniki, na przykład zakażenia wirusowe.
Niektórzy twierdzą, że mogą towarzyszyć alergii stany podgorączkowe (37-38OC), problem ten nie jest jednak opisany w literaturze naukowej, a lekarze i w tym przypadku zalecają koncentrować się na przyczynach infekcyjnych.
Gorączka przy alergii pokarmowej
Czy przy alergii pokarmowej może być gorączka? Tak, ale nie z powodu samej alergii. Nie jest to objaw odczynów wywoływanych przez białka dostarczane do organizmu wraz z produktami żywnościowymi.
Podobnie jak w przypadku reakcji wziewnych, możliwe są natomiast różne koincydencje prowadzące do niejasności diagnostycznych.
Alergię pokarmową wywołują w szczególności takie produkty, jak mleko krowie, pszenica, pomidory, seler, truskawki, orzechy, jajka (przy czym - tak jak zaznaczono wyżej - występuje ona tylko u osób z nieprawidłowo działającym układem odpornościowym, co często jest warunkowane genetycznie).
Do najczęstszych objawów należą:
- problemy żołądkowo-jelitowe (biegunki, wymioty, bóle brzucha);
- wysypka i inne zmiany skórne;
- zaburzenia pracy układu oddechowego (astma, kaszel, nieżyt nosa);
- zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego.
Nie wymienia się wśród nich gorączki. Natomiast należy się liczyć z tym, że podwyższona temperatura wystąpi w tym samym czasie będąc symptomem innego schorzenia.
W szczególności należy zwrócić uwagę na nieżyt jelit i żołądka, czyli popularną grypę żołądkową. U wielu osób głównymi objawami tej choroby są ciężkie problemy gastryczne oraz wysoka temperatura.
Niekiedy może to prowadzić do błędnego przekonania, iż przyczynę stanowi reakcja alergiczna na jedzenie. Pomyłki takie są szczególnie częste u dzieci.
Gorączka przy alergii u dzieci
Gorączka przy alergii u dzieci? Ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, skłonność do częstych infekcji, problemy związane z rozszerzaniem diety, stopniowe ujawnianie się nadreaktywności na pyłki, kurz i sierść oraz szereg innych czynników, rodzice maluchów nieustannie zmagają się z różnego typu dolegliwościami u swoich pociech.
Często nakładają się one na siebie w tym samym czasie, a w dodatku wiele z nich objawia się w sposób niespecyficzny. Właśnie u najmłodszych pacjentów infekcje bakteryjne i wirusowe mogą przebiegać z wysoką temperaturą jako jedynym objawem. Jednocześnie w tym samym czasie zaczynają się ujawniać pierwsze alergie.
W okresie niemowlęcym mają one charakter głównie pokarmowy (szacuje się, że problem ten dotyka około 8 procent maluchów, podczas gdy w populacji osób dorosłych jest to 1-2 proc.; dane: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej).
Natomiast alergia u dziecka kilkuletniego coraz częściej związana jest z nieprawidłową reakcją na czynniki przedostające się do organizmu drogą wziewną.
Ponieważ zjawisko takie jak gorączka alergiczna u dziecka (jeśli nie liczyć tzw. „gorączki” siennej) nie jest znane, przy nieprawidłowych wskazaniach termometru należy podejrzewać zakażenie patogenami chorobotwórczymi i pod tym kątem w pierwszej kolejności diagnozować oraz leczyć dziecko. Jest to szczególnie ważne u niemowląt do trzeciego miesiąca życia, które jak najszybciej powinny zostać zbadane przez pediatrę.
Warto przy tym pamiętać, że w tym okresie życia podwyższona temperatura może mieć też związek z przyjmowanymi szczepieniami profilaktycznymi. Bardzo rzadko, ale zdarza się, że jest ona objawem poważniejszych schorzeń (np. autoimmunologicznych a nawet nowotworowych)
Reklama
Co stosować na gorączkę przy alergii?
Jeśli występuje wysoka gorączka przy alergii, stosuje się przede wszystkim leki na obniżenie temperatury.
Ich paleta jest stosunkowo szeroka, należy jednak pamiętać, że tylko część z nich może być przyjmowana przez małe dzieci. Do substancji czynnych o takim działaniu należą:
- paracetamol - lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, który można podawać już od pierwszych dni życia;
- ibuprofen - niesteroidowy lek przeciwzapalny, wykazujący silne działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, dozwolony od końca 3 miesiąca życia.
Dodatkowo starsi pacjenci mogą stosować m.in. kwas acetylosalicylowy (aspiryna), naproksen czy metamizol. Oprócz tego temperaturę można zbijać sprawdzonymi domowymi sposobami, takimi jak wykonywanie zimnych okładów, kąpiele w letniej wodzie oraz picie ziół o działaniu napotnym.
Zupełnie inne postępowanie zaleca się w przypadku gorączki siennej, a więc schorzenia - wbrew nazwie - przebiegającego bez nieprawidłowych wskazań na termometrze.
W pierwszej kolejności rekomendowane są działania niefarmakologiczne, w tym przede wszystkim unikanie ekspozycji na alergeny.
Osoby uczulone na pyłki roślin powinny w okresie kwitnienia ograniczyć do maksimum wychodzenie z domu. W przypadku alergii na roztocza kurzu zaleca się usunięcie zbędnych mebli tapicerowanych, zasłon, dywanów, poduszek etc., a także częste pranie oraz odkurzanie za pomocą urządzeń wyposażonych w wydajne filtry.
Jeśli problemem jest sierść zwierząt - niezbędne może być rozstanie z pupilem. Niezależnie od przyczyny warto jest też regularnie przepłukiwać nos roztworami soli fizjologicznej. Farmakologiczne leczenie gorączki siennej bazuje na substancjach o różnym działaniu.
Należą do nich przede wszystkim:
- leki przeciwhistaminowe, zwłaszcza II generacji, takie jak cetyryzyna i inne podobne. Działają one wybiórczo względem receptorów H1, blokując działania wyzwalanej w organizmie histaminy i ograniczając związane z tym reakcje alergiczne, takie jak wyciek wydzieliny z nosa, kichanie, łzawienie, świąd nosa i oczu, obrzęk błon śluzowych. Wiele z nich dostępnych jest bez recepty;
- glikokortykosteroidy donosowe - hormonalne leki o silnym działaniu przeciwzapalnym;
- leki przeciwleukotrienowe, blokujące receptory CysLT1 w drogach oddechowych, skuteczne także w terapii astmy;
- kromony podawane do nosa i oczu, działające poprzez stabilizowanie błon komórkowych mastocytów oraz hamowanie wydzielania mediatorów prozapalnych: histaminy i leukotrienów.
Ponieważ współwystępowanie alergii i gorączki jest zagadnieniem bardzo złożonym i wymagającym odrębnego postępowania terapeutycznego, wszelkie tego typu problemy dobrze jest konsultować z lekarzem.
Tym bardziej, że współczesna medycyna pozwala na precyzyjne ustalenie źródeł ewentualnych odczynów alergicznych i stosunkowo skuteczne ich leczenie objawowe, a czasem też przyczynowe.
