Czym jest grzaniec?
W jesienne i zimowe wieczory, kiedy nasze myśli krążą wokół magicznej, bożonarodzeniowej atmosfery, rozpalamy ogień w kominku i chcemy sięgnąć po coś rozgrzewającego. Niejednokrotnie wybór pada na grzaniec.
Tym określeniem nazywa się rodzaj alkoholu, np. wina lub piwa (lecz nie tylko), który zostaje poddany podgrzaniu. Tradycyjnie do grzańca dodaje się różne przyprawy i dodatkami. Cynamon, miód, goździki cz skórki pomarańczy to najpopularniejsze typy produktów, które urozmaicają smak tego napoju.
Czy grzaniec ma alkohol? Tak - trzeba pamiętać, że to napój zawierający procenty. Z tego powodu właściwości rozgrzewające grzańca, bez żadnych dodatków, to mit. Uczucie ciepła okazuje się chwilowe. Trzeba pamiętać, że dopiero dodając odpowiednie składniki do alkoholu, można uczynić go rozgrzewającym. Sama obecność alkoholu nie rozgrzewa lub robi to krótkotrwale. Znaczenie mają tu raczej aromatyczne przyprawy.
Informacja, że grzaniec zawiera alkohol jest istotna dla osób przyjmujących leki, kierowców czy rodziców dzieci. Nie wolno grzańca podawać osobom niepełnoletnim – jest to nie tylko niezgodne z prawem, ale również zagraża ich organizmowi. Co więcej, osoby, które sięgnęły po alkohol pierwszy raz jeszcze przed 15 rokiem życia, są czterokrotnie bardziej narażone na uzależnienie, niż te, które wypiły pierwszy alkohol po 20 roku życia (Raport z badania pn. ,,Młodzież 2018").
Ile procent ma grzaniec? Zależy to od tego, jaki alkohol został zastosowany do jego wytworzenia. W grzańcu można znaleźć od 7 do 14,5 proc. alkoholu.
Czy grzaniec może się zepsuć? Okazuje się, że tak. Może dojść do tego poprzez nadmiernie wyeksponowanie grzańca na działanie tlenu czy też na namnażanie bakterii lub drożdży.
Reklama
Jakie są rodzaje grzańca?
Istnieje wiele odmian grzańca. Producenci prześcigają się w interesującym nazewnictwie, twierdząc dodatkowo, że właśnie grzaniec, który wyszedł spod ich rąk jest tym opartym na tradycyjnej, np. pilnie strzeżonej, galicyjskiej (mowa tu o grzańcu galicyjskim), kozackiej czy alpejskiej recepturze.
Interesującym typem grzańca jest biały grzaniec, zrobiony na białym winie. W składzie takiego napoju znajdzie się również laska cynamonu oraz goździki. Z kolei w grzańcu miodowym można odkryć bogactwo miodowego smaku.
Natomiast grzaniec klasztorny, inaczej grzaniec benedyktyński czy też grzaniec tyniecki został wiele lat temu stworzony w klasztorze w Tyńcu. Taki grzaniec wyróżnia się ziołowo-korzennym smakiem.
Po ten trunek sięga się nie tylko w Polsce, ale też zagranicą. W zależności od miejsca powstania, grzaniec smakuje nieco inaczej. W naszym kraju obowiązkowo do grzanego alkoholu trafiają goździki. Z kolei Niemcy urozmaicają go o migdały. Włosi natomiast stawiają na tzw. bombardino, czyli podawany na gorąco napój alkoholowy z whisky, bitą śmietaną oraz kawą. Z kolei Austriaków na ich bożonarodzeniowych jarmarkach rozgrzewa Glühwein, czyli grzane wino z dodatkiem cukru, cynamonu, goździków i pomarańczy.
Reklama
Z czego można zrobić grzańca?
Na początek czas na wybór rodzaju alkoholu do grzańca. Zazwyczaj stawia się na wino lub piwo, ale można zrobić też grzaniec z rumu, nalewki lub wódki albo grzaniec z whisky na przeziębienie. Niektórzy ze względu na niską zawartość alkoholu w sangrii, wybierają ją jako bazę do grzańca. Wrażenie zrobi również grzaniec cydrowy. Wyróżnia się też grzaniec bezalkoholowy, który opiera się zwykle na herbatach o smaku grzańca.
Chcąc nieco urozmaicić sobie chłodniejsze wieczory można pokusić się o grzaniec aroniowy, grzaniec jagodowy lub grzaniec śliwkowy. To ciepłe napoje na bazie grzanego wina o tych wskazanych smakach.
Oczywiście, nie można pominąć aromatycznych dodatków, bez których grzaniec nie istnieje (mowa o nich w dalszej części artykułu).
Reklama
Grzaniec z piwa - jak go zrobić?
Popularną bazą do grzańca jest piwo. Grzaniec piwny podawany jest ze zdrowymi dodatkami. Popularnością cieszy się chociażby grzaniec z piwa z miodem albo grzaniec z piwa z pomarańczą. W celu podkreślenia smaku miodowej wersji tego napoju, niektórzy wybierają grzaniec z piwa z miodem i imbirem. Bardzo rozgrzewające propozycje, prawda? Poza tym piwo spożywane w niewielkich ilościach korzystnie wpływa na układ pokarmowy. Dzięki zawartości naturalnego antybiotyku – tetracykliny, wspiera układ odpornościowy.
Skoro już wiesz, że grzane piwo to smaczny i raczej zdrowy napój, zobacz jak zrobić grzańca z piwa. Na początek zastanów się, jakie piwo wybrać. Grzaniec z ciemnego piwa zawiera przeciwutleniacze. Z kolei, jeśli stawiasz na piwo chmielowe, możesz nieco się rozluźnić, ponieważ działa ono uspokajająco. Do grzańca najlepiej wybierać piwa niepasteryzowane.
Nie można zapomnieć też o korzennych dodatkach, które rozgrzewają i dodają niesamowitego aromatu napojowi. Grzaniec może zawierać żelazo, potas, wapń, kwasu foliowy czy witamin z grupy B. Pamiętaj tylko, by spożywać go w odpowiedniej, czyli niezbyt wielkiej ilości.
Teraz czas na przepis na grzaniec z piwa. Wystarczy, że do rondelka wlejesz piwo, następnie dodasz 2 szczypty mielonego cynamonu, krople cytryny, 2 łyżki miodu i podgrzejesz. Gotowe!
Reklama
Grzaniec z wina - co warto do niego dodać?
Do grzańca dobre jest czerwone wino. Można je wprawdzie przyrządzić również na bazie białego wina, ale to czerwone zawiera antyoksydanty czy zmniejsza ilość złego cholesterolu we krwi. (Oczywiście tylko spożywane w niewielkiej ilości!) Warto też postawić na zdrowe dodatki do grzanego wina, np. zawierające błonnik bakalie czy cytrusy.
Jeżeli chodzi o to, jakie wino do grzańca wybrać – słodkie czy wytrawne - najlepiej kierować się swoimi preferencjami smakowymi. Jeżeli wolisz samodzielnie kontrolować ilość dodanych słodkich rzeczy i smak grzańca winnego postaw na grzaniec z wina wytrawnego. Z kolei jeżeli uwielbiasz słodkości, sięgnij od razu po grzaniec z wina słodkiego. Lepiej nie kupuj wina z górnej półki, ponieważ jego naturalny aromat zdominują przyprawy.
Na czym opiera się przepis na grzane wino? Jak zrobić grzaniec z wina? Sposób jego wykonania jest analogiczny do piwnego. Wystarczy więc podgrzać wino wraz z wybranymi dodatkami. Chcąc uzyskać grzaniec bezalkoholowy można spróbować znaleźć w sklepie wino bez procentów.
Reklama
Grzaniec z wódki - jaki jest popularny na Mazowszu?
Wódka nie jest zdrowa, ale dodana do wywaru w minimalnej ilości nie powinna raczej bardzo szkodzić. Chcąc uzyskać efekt rozgrzewający, warto jednak postawić na dużo dodatków, np. goździków czy przypraw korzennych.
Jak zrobić grzańca z wódki? Grzaniec z wódką można zrobić z dodatkiem soku jabłkowego, rodzynek i goździków. W tym wypadku najpierw trzeba podgrzać 150 ml soku, a następnie dodać wódkę oraz pozostałe dodatki.
Na Mazowszu popularnością cieszy się grzaniec z wódki i czekolady, czyli tzw. grzanka. W rondelku podgrzewa się cukier z wodą, miodem oraz połamaną czekoladą. Po rozpuszczeniu wszystkich składników należy dodać wódkę.
Reklama
Grzaniec rumowy, czyli grog
W ekspresowym tempie wykonasz również grzaniec z rumu. Do szklanki wystarczy dodać składniki, takie jak rum, miód, sok z cytryny czy goździki, a następnie zalać całość wodą.
Grzaniec rumowy spożywany w niewielkiej ilości może stanowić źródło żelaza, fosforu, cynku, witaminy B1, a także białka.
Rum rozcieńczony wodą nazywany jest interesującym terminem grog.
Ile kalorii ma grzaniec?
Chcesz wiedzieć, ile kcal ma grzaniec? Najlepiej przyjrzyj się wykorzystanym składnikom i np. za pomocą aplikacji do określania diet, oblicz kalorie grzańca.
Wpływ na kaloryczność ma zapewne rodzaj wykorzystanego alkoholu oraz ilość i typ wykorzystanych dodatków.
Ile kalorii ma grzaniec? W 100 ml znajduje się około 70 kcal, ale może być ich również więcej lub mniej.
Przepis na grzańca - jak odpowiednio dobrać proporcje?
Grzaniec tradycyjnie kojarzy się z zimą i okresem świątecznym. Już sama nazwa wskazuje, że grzaniec ma rozgrzewać. Jak pić grzańca? Warto pamiętać, że równie dobrze można go spożywać na zimno i np. wykorzystać do drinków.
Jak zrobić grzańca? Domowy grzaniec dzięki temu, że zastosujesz ilość składników, która Tobie odpowiada najprawdopodobniej będzie smakować lepiej niż ten ze sklepu.
Składniki na grzaniec:
- butelka czerwonego półwytrawnego wina,
- pomarańcza,
- miód,
- cynamon,
- gałka muszkatołowa,
- imbir.
Jak zrobić grzańca? Przelej zawartość butelki do garnka i podgrzewaj. Następnie stopniowo dodawaj wskazane dodatki.
W recepturze na to, jak przygotować grzańca, celowo nie podajemy ilości składników. Samodzielnie musisz dobrać taką porcję dodatków, by grzaniec spełnił Twoje oczekiwania.
Jak podgrzać grzańca? Jaka temperatura będzie odpowiednia?
Zacznijmy od tego, do jakiej temperatury można podgrzewać grzańca bez wyrzutów sumienia?
Temperatura grzańca dobrej jakości nie może przekraczać 80 st. Celsjusza. To oznacza, że grzaniec nie powinien zostać zagotowany. Może być jedynie podgrzewany. W celu zachowania wyjątkowego aromatu poleca się podgrzanie grzańca do temperatury 60-80 st. Celsjusza.
Ile gotować grzaniec? Podgrzewanie nie powinno trwać więcej niż kilka minut. Jeżeli nie masz innej możliwości możesz przygotować grzaniec z mikrofali – wystarczy, że umieścisz całość na około 2 minuty w urządzeniu.
Przyprawa do grzańca - co warto dodać?
Prawdziwy grzaniec nie istniałby bez aromatycznych przypraw. To one nadają mu unikalnego smaku i zapachu. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że przyprawa do grzańca to taki niezbędny składnik niczym sól czy pieprz do zupy.
Co dodać do grzańca? Możliwości jest całkiem sporo. Zacznijmy od najpopularniejszego dodatku, goździków, przyprawy korzennej.
Oprócz tego, aby uzyskać grzaniec korzenny można dodać do grzańca takie składniki jak: kwiat gałki muszkatołowej, wanilię, kolendrę, kardamon, nasiona kopru włoskiego.
Bardzo popularnym alkoholem, przywołującym na myśl święta Bożego Narodzenia czy pobyt w górskim schronisku, jest grzaniec z cynamonem czy też grzaniec piernikowy.
Jeżeli masz ochotę na bardziej ostry napój, możesz zdecydować się na grzaniec z chili albo z takimi dodatkami jak: imbir, liść laurowy, ziele angielskie, pieprz brazylijski albo anyż gwiazdkowaty.
Jak zrobić przyprawę do grzańca? Ulubione dodatki można wrzucić luzem do wina, tak można zrobić np. z goździkami do grzańca, ale też umieścić w sitku do herbaty albo w woreczku.
Warto pamiętać, że takie przyprawy jak anyż gwiazdkowaty czy ziele angielskie, stosuje się po zmieleniu.
Jakie są najlepsze dodatki do grzańca?
Celem przysmaków dodawany do grzańca jest nie tylko podkreślenie walorów smakowych napoju, ale również dodanie mu właściwości rozgrzewających. Takie cechy mają zarówno korzenne przyprawy do grzańca, jak i ostre i cierpkie przyprawy do tego alkoholu.
Co można dodać do grzańca, by cieszyć się wszystkimi walorami tego napoju? Przede wszystkim świetnie sprawdza się grzaniec z owocami. Najsłynniejszą odmianą jest grzaniec z pomarańczą albo grzaniec z cytryną. Warto do tego aromatycznego napoju dodać także rodzynki, suszone śliwki, suszone jabłka, a nawet świeże brzoskwinie.
Smak cytrusów chętnie jest przełamywany goździkami – wówczas uzyskujemy grzaniec z pomarańczą i goździkami. Na Mazowszu często sięga się po grzaniec z czekoladą. Oczywiście, można dodać syrop do grzańca i np. uzyskać grzaniec malinowy.
Bardzo interesującą odmianą tego napoju jest grzaniec z jajkiem, określany także grzaniec z koglem moglem. Jego przyrządzenie opiera się na ubiciu żółtek z cukrem na puszystą pianę i powolne dolewanie tej mieszanki do podgrzewanego piwa.
Czy grzaniec pomaga na przeziębienie?
Wiesz już, czy alkohol rozgrzewa oraz czy grzaniec jest zdrowy. Po początkowym uczuciu ciepła, temperatura szybko spada. Natomiast rozgrzewająco działają pozostałe składniki zawarte w grzańcu.
Grzaniec na chorobę mógłby więc być stosowany, o ile ma w sobie odpowiednie składniki. Należy pamiętać, by nie mieszać alkoholu z lekami. Dlatego, gdy bierzesz już lekarstwa od lekarza, zrezygnuj z grzańca z wódki na przeziębienie. Zamiast tego postaw na grzaniec z miodu pitnego, który nie zawiera alkoholu.
Jak zrobić grzańca z piwa na przeziębienie? Najpierw dobierz odpowiednie składniki, np. imbir i cytrynę. W ten sposób uzyskać zdrowy grzaniec imbirowy z cytryną. W leczeniu sprawdzi się też grzaniec z jajkiem na przeziębienie .
Oczywiście, chcąc pozbyć się bólu gardła, warto wybrać grzaniec na gardło. Wówczas można zastosować imbir o działaniu antybakteryjnym i rozgrzewającym. Odrobina imbiru może odkazić gardło.
Z kolei dobry grzaniec na zatoki to ten z dodatkiem świetnie oczyszczającej laski cynamonu. Natomiast goździki pomagają w walce z kaszlem, zatkanym nosem i bólem gardła.
O ile grzaniec z wina na przeziębienie czy też grzaniec piwny na przeziębienie to dobry pomysł, o tyle należy jednak wystrzegać się stosowania grzańca na grypę. To poważna choroba i ją należy leczyć w porozumieniu z lekarzem. Grog na przeziębienie – tak, ale grog na każdą chorobę – zdecydowanie nie!
Z czego zrobić grzaniec bezalkoholowy?
Teoretycznie można uzyskać grzaniec bez alkoholu. W praktyce jednak grzaniec 0 może zawierać jego minimalną ilość, dlatego chcąc uzyskać grzaniec bezalkoholowy przepis powinien raczej opierać się np. na herbacie lub innej substancji bez alkoholu.
Zawsze bowiem istnieje ryzyko, że wino bezalkoholowe na grzaniec będzie miało nieznaczną porcję alkoholu.
Jak zatem rozstrzygnąć spór grzaniec a ciąża, grzaniec a karmienie piersią? Jeżeli masz ochotę na grzaniec bezalkoholowy w ciąży, sprawdzaj dokładnie skład takiego produktu. Możesz też samodzielnie wykonać np. grzaniec jabłkowy bezalkoholowy. Wystarczy, że podgrzejesz sok jabłkowy i dodasz ulubione dodatki. Przysmak gotowy.
Grzaniec z herbaty
Wiesz już, że istnieje grzaniec bezalkoholowy. Taki napój może być pity także przez osoby niepełnoletnie. Grzaniec dla dzieci musi być pozbawiony alkoholu. Dobrze, by nie zawierał również zbyt ostrych przypraw. Ostrzejsze smaki lepiej włączyć dopiero w diecie nieco starszych dzieci.
Na rynku dostępna jest tzw. herbata o smaku grzańca. Główną nutą smakową jest tradycyjny grzaniec.
Grzaniec herbaciany to propozycja dla osób, które nie chcą lub nie mogą spożywać alkoholu.
Herbatka grzaniec dobrze rozgrzewa i może mieć walory zdrowotne, o ile doda się do niej odpowiednie składniki.
