Gruźlica vs COVID-19: zaskakujące dane
Choć pandemia COVID-19 zdominowała globalne nagłówki przez ostatnie lata, inne choroby zakaźne nie zniknęły z naszych radarów, a niektóre z nich wręcz odnotowały niepokojący wzrost. Gruźlica, która była jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie przed pandemią, znów zyskuje na znaczeniu.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), liczba przypadków gruźlicy wzrosła o 10% w latach 2021-2022. W 2022 roku z powodu gruźlicy zmarło aż 1,6 miliona osób. Liczba ta przewyższa liczbę zgonów związanych bezpośrednio z COVID-19 w takich regionach jak Afryka Subsaharyjska, Azja Południowo-Wschodnia czy Ameryka Łacińska. Szczególnie w Indiach, gdzie gruźlica jest od dawna poważnym problemem, liczba zgonów była wyższa niż liczba ofiar COVID-19 w tym samym okresie.
Dodatkowo pandemia spowodowała opóźnienia w diagnostyce, co doprowadziło do bardziej zaawansowanych przypadków gruźlicy. W miastach takich jak Johannesburg, Manila czy Lagos liczba nieleczonych przypadków wzrosła aż o 30%. Eksperci alarmują, że jeśli nie zwiększymy wysiłków na rzecz walki z gruźlicą, możemy stanąć w obliczu globalnej epidemii, która wymknie się spod kontroli.
Reklama
Jak pandemia COVID-19 wpłynęła na wzrost przypadków gruźlicy?
Pandemia COVID-19 nie tylko skupiła na sobie uwagę systemów ochrony zdrowia na całym świecie, ale także zmieniła priorytety i alokację zasobów medycznych. Wiele krajów, szczególnie tych o niskim i średnim dochodzie, przesunęło swoje ograniczone zasoby z diagnostyki gruźlicy na walkę z COVID-19. Zamknięcie ośrodków diagnostycznych oraz ograniczenie liczby wizyt lekarskich sprawiły, że wielu pacjentów nie mogło być diagnozowanych ani leczonych na czas. Raporty WHO wskazują, że liczba osób, u których potwierdzono gruźlicę, spadła o około 21% w okresie 2020-2021.
Skutki tego zjawiska są druzgocące - opóźniona diagnostyka prowadziła do bardziej zaawansowanych przypadków choroby, co przekładało się na wyższe wskaźniki śmiertelności. W Azji Południowo-Wschodniej wskaźnik ten wzrósł o 15% w stosunku do okresu przed pandemią. WHO alarmuje, że niedobory leków przeciwgruźliczych oraz przerwane łańcuchy dostaw dodatkowo przyczyniły się do problemu. Przewiduje się, że do 2025 roku liczba zgonów może wzrosnąć nawet o 5%, jeśli sytuacja się nie poprawi.
Reklama
Gdzie odnotowuje się najwięcej przypadków gruźlicy?
Gruźlica pozostaje jedną z najbardziej śmiercionośnych chorób zakaźnych na świecie, szczególnie dotykając kraje o niskich i średnich dochodach. WHO szacuje, że aż 87% wszystkich przypadków gruźlicy występuje w zaledwie 30 krajach, z czego największy odsetek przypada na Azję i Afrykę. W 2022 roku najwięcej przypadków odnotowano w:
- Indiach - odpowiadających za około 25% globalnych przypadków gruźlicy. Kraj ten boryka się z poważnymi problemami dotyczącymi dostępności diagnostyki, a wiele osób zarażonych nie otrzymuje leczenia.
- Indonezji i Filipinach - obydwa kraje odnotowały gwałtowny wzrost zachorowań po pandemii. Filipiny stały się jednym z epicentrów gruźlicy w Azji Południowo-Wschodniej, gdzie zachorowalność wzrosła o 20% w ciągu dwóch lat.
- Nigeria i Pakistan - kraje te zmagają się z wysokim poziomem ubóstwa oraz ograniczonym dostępem do systemów opieki zdrowotnej, co utrudnia kontrolę rozprzestrzeniania się choroby. W niektórych regionach Nigerii dostęp do leczenia ma tylko 40% chorych.
Dodatkowo problemem są nowe, oporne na leki szczepy gruźlicy. W samej Azji Wschodniej wykryto ponad 10 tysięcy przypadków wielolekoopornej gruźlicy, co stanowi wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia i zwiększa śmiertelność.
Reklama
Objawy, leczenie i zapobieganie gruźlicy
Gruźlica najczęściej atakuje płuca, ale może również obejmować inne narządy, takie jak nerki, kręgosłup czy mózg. Objawy gruźlicy mogą rozwijać się powoli, co utrudnia ich rozpoznanie, szczególnie na wczesnym etapie. Do głównych objawów należą:
- Przewlekły kaszel trwający dłużej niż trzy tygodnie, często z obecnością krwi w plwocinie,
- Ból w klatce piersiowej, nasilający się podczas oddychania,
- Gorączka i dreszcze, pojawiające się głównie wieczorem,
- Utrata apetytu, zmęczenie i znaczna utrata masy ciała,
- Nocne poty, które mogą być intensywne i utrudniać sen.
- Krwioplucie.
Leczenie gruźlicy wymaga stosowania kilku antybiotyków przez okres od 6 do 12 miesięcy. Przerwanie terapii może prowadzić do rozwoju oporności bakterii na leki, co znacznie utrudnia późniejsze leczenie. Pacjenci muszą przestrzegać ścisłych zaleceń lekarza i regularnie kontrolować swoje zdrowie.
Aby uniknąć zakażenia gruźlicą, zaleca się:
- Unikanie bliskiego kontaktu z osobami, które są zakażone lub mają podejrzenie gruźlicy,
- Dbanie o odpowiednią wentylację pomieszczeń, szczególnie tam, gdzie przebywają osoby chore,
- Regularne badania kontrolne, zwłaszcza u osób pracujących w służbie zdrowia,
- Szczepienia ochronne (BCG), które są zalecane dla dzieci w krajach o wysokim ryzyku zakażenia.
W regionach o wysokim ryzyku WHO rekomenduje także regularne kampanie informacyjne oraz działania mające na celu wczesne wykrywanie choroby, co może zmniejszyć jej rozprzestrzenianie się.
