Czym jest grypa typu A i jakie są jej podtypy?
Grypa typu A jest infekcją zakaźną dróg oddechowych, wywoływaną przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Patogeny te odpowiadają przede wszystkim za pospolite zachorowania sezonowe, ale też poważniejsze zakażenia o ciężkim przebiegu i powikłaniach.
Należy wiedzieć, że istnieją 4 główne typy wirusów grypy: A oraz B, C i D. Różnice między nimi są zasadnicze. Zarazki typu A są groźne dla ludzi oraz zwierząt (ssaków i ptaków). Mogą powodować infekcje o znacznym natężeniu objawów.
Z łatwością mutują, co wiąże się z dużą zmiennością antygenową - w związku z tym wyróżnić można wiele podtypów wirusa grypy A.
Różnicuje się je w związku z budową zewnętrznej osłonki patogenów, w skład której wchodzą białka glikoproteinowe: neuraminidazy (skrót N) oraz hemaglutaminy (skrót H).
Pierwsze z nich występują w 18 odmianach, drugie zaś w 11, co przekłada się na znaczną ilość kombinacji. Do najbardziej znanych należą podtypy A/H1N1, H1N2 i H3N2, które odpowiadają za ogromną liczbę zachorowań na całym świecie. Z kolei najbardziej niebezpieczne okazują się te, które określa się mianem „ptasich”, jak A/H5N1.
Dla odmiany, wirusy grypy typu B mają tylko jeden podtyp serologiczny i choć występują u ludzi powszechnie, są mniej groźne - powodowane przez nie infekcje z reguły przebiegają łagodniej.
Typ C jest zdecydowanie rzadszy, nie powoduje zachorowań o charakterze epidemicznym, a jeśli atakuje, to głównie małe dzieci. Natomiast typ D w ogóle nie zagraża człowiekowi, gdyż przenosi się jedynie pomiędzy zwierzętami.
Reklama
Jakie są objawy grypy typu A?
Objawy grypy typu A zwykle są ostre i uciążliwe dla pacjenta. Do najbardziej charakterystycznych dolegliwości należą:
- gorączka (około 38,5-39 stopni Celsjusza);
- silne dreszcze oraz bóle stawowo-mięśniowe;
- ból głowy, złe samopoczucie, uczucie „rozbicia”;
- suchy i męczący kaszel, ból w klatce piersiowej;
- ból gardła, często związany z podrażnieniem śluzówek podczas kaszlu;
- wodnisty katar, rzadziej uczucie niedrożności nosa oraz kichanie.
W sporadycznych przypadkach pojawić się może także chrypa. W ciężkich przebiegach występuje niekiedy uczucie duszności w klatce piersiowej.
Grypa wirusowa typu A z reguły ma przebieg gwałtowny. Symptomy pojawiają się znienacka i nasilają w szybkim tempie, osiągając duże natężenie już po kilku godzinach.
Reklama
Leczenie grypy typu A. Jakie leki?
Jakie leki na grypę typu A stosować, aby szybko i skutecznie zwalczyć infekcję? Przede wszystkim działające objawowo, zmniejszające uciążliwość symptomów oraz wspierające organizm w walce z chorobą.
U większości pacjentów kluczowe, a jednocześnie w pełni wystarczające jest:
- ograniczanie stanu zapalnego,
- zbijanie gorączki,
- łagodzenie bólu gardła, głowy, mięśni.
Idealnym środkiem zaradczym są w takiej sytuacji leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, zawierające w swoim składzie substancje takie jak np. salicylamid. Ich działanie polega na hamowaniu enzymu cyklooksygenazy, czego efektem jest blokowanie syntezy prostaglandyn - hormonów będących mediatorami reakcji zapalnych.
Jednocześnie salicylamid ma silne działanie przeciwbólowe, a oddziałując na ośrodek termoregulacji oraz rozszerzając naczynia krwionośne pozwala zwalczać gorączkę.
Aby leczenie grypy typu A było maksymalnie efektywne, dobrze jest wybierać środki, które oprócz salicylamidu zawierają w swoim składzie także inne substancje, których zadaniem jest stymulowanie układu odpornościowego do jeszcze bardziej wytężonej pracy, takie jak np. witamina C i rutozyd.
Dzięki temu możliwe jest podwójne uderzenie w grypę. Co ważne, preparaty tego typu należą do kategorii leków OTC, czyli są dostępne bez recepty.
Oprócz tego istnieje też grupa leków przeciwwirusowych o działaniu przyczynowym, takich jak choćby amantadyna (pochodna adamantanu), czy zanamiwir oraz oseltamiwir (tzw. inhibitory neuraminidazy).
Są one jednak dostępne wyłącznie na receptę i zazwyczaj stosuje się je w leczeniu szpitalnym, rezerwując je dla infekcji o najcięższym przebiegu, nie poddających się terapii w warunkach domowych.
Reklama
Ile trwa grypa typu A?
Jak długo trwa grypa typu A? Z reguły ostre objawy utrzymują się od 3 do 7 dni, po czym infekcja zaczyna samoistnie ustępować. Czas występowania symptomów zależy między innymi od wieku, odporności organizmu oraz skuteczności leczenia.
Objawy zazwyczaj występują 2-3 dni po kontakcie z osobą zakażoną. Jako pierwsza pojawia się gorączka. We wstępnym okresie ciepłota ciała rośnie bardzo szybko, kulminacyjny punkt osiągając po upływie kilku godzin - stąd dreszcze i uczucie rozbicia.
Wyraźnie podwyższona temperatura utrzymuje się przez 2-4 dni, później osiąga zaś wartości typowe dla stanu podgorączkowego (37-38 stopni Celsjusza), aż w końcu normalizuje się. Po upływie około tygodnia większość symptomów powinna ustąpić.
Możliwe jednak jest, że nawet przez kilkanaście dni będzie się utrzymywać kaszel, służący między innymi oczyszczeniu dróg oddechowych. Możliwe jest też w okresie poinfekcyjnym ogólne osłabienie organizmu.
Do zakażeń wirusem grypy A dochodzi zazwyczaj drogą kropelkową, poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami chorego, wydobywającymi się podczas kasłania, kichania, ale też zwykłego oddychania.
Możliwe jest też przenoszenie zarazków pośrednio przez dotyk skażonych przedmiotów i aplikację zarazków do ust lub nosa za pomocą rąk.
Co ważne, zarażanie grypą typu A jest możliwe nie tylko w czasie trwania infekcji. Nosiciel wirusa stanowi zagrożenie dla otocznia już po upływie jednego dnia od zakażenia (a więc na 1-2 dni przed wystąpieniem u niego objawów), a także do 6 dni po zakończeniu ostrej fazy choroby.
Dotyczy to osób dorosłych. W przypadku dzieci zarazki mogą się utrzymywać w wydzielinach z dróg oddechowych nawet 2-3 razy dłużej.
Reklama
Grypa typu A u dziecka
Grypa typu A u dzieci może przebiegać w sposób podobny, jak u osób dorosłych. Pojawiają się takie objawy, jak wysoka gorączka, dreszcze, uczucie rozbicia, bóle mięśniowe, suchy kaszel, wodnisty katar.
W tej grupie wiekowej stosunkowo często notuje się jednak także objawy dodatkowe w obrębie układu pokarmowego. Należą do nich między innymi:
- ból brzucha,
- biegunka,
- nudności,
- wymioty,
- utrata apetytu.
Co ważne, leczenie grypy typu A u dzieci powinno mieć charakter głównie naturalny. Kluczowe w kontekście gorączki oraz odwodnienia związanego z biegunką i wymiotami, jest w szczególności pojenie.
Z dostępnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych wolno podawać wyłącznie te, które są dopuszczone do stosowania w określonej grupie wiekowej - ich lista w przypadku najmłodszych pacjentów jest mocno ograniczona.
Nie powinno się używać między innymi wspomnianego salicylamidu ze względu na ryzyko wystąpienia tzw. zespołu Reya, groźnej choroby będącej następstwem działania pochodnych kwasu salicylowego.
Reklama
Grypa typu A w ciąży
Dużym zagrożeniem jest grypa typu A w ciąży. Organizm kobiety jest w tym szczególnym okresie życia osłabiony, stąd też większe ryzyko zachorowania oraz cięższego przebiegu infekcji, a także różnego typu powikłań, zagrażających nie tylko matce, ale i dziecku. Wśród możliwych konsekwencji wymienia się m.in. przedwczesny poród, niską masę urodzeniową malucha czy zaburzenia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.
Ze względu na ograniczoną możliwość stosowania środków farmakologicznych, generalnie zakłada się, że grypie w ciąży zdecydowanie lepiej jest zapobiegać, niż ją leczyć. Dlatego dużą wagę przykłada się do szczepień ochronnych, a także rutynowej profilaktyki.
Należy unikać kontaktu z osobami chorymi, jeśli to jest możliwe, lepiej jest ograniczyć przebywanie w dużych skupiskach ludzkich, zwłaszcza w okresie zachorowań, jesienią i wczesną wiosną. Ważna jest też dieta, higiena (częste mycie rąk), ubieranie się adekwatnie do pogody.
Reklama
Grypa typu A a koronawirus
Wielu pacjentów pyta, jak odróżnić grypę od przeziębienia i Covid-19? W pierwszym przypadku różnicowanie jest stosunkowo proste na podstawie charakterystycznych objawów. W drugim często niezbędne jest wykonanie testów antygenowych lub badań PCR.
Covid-19 to infekcja wywoływana przez koronawirusy, a więc inny typ patogenów. W czasie trwającej od 2020 roku pandemii nastąpiło kilka mutacji tych niebezpiecznych zarazków, dlatego też w różnych okresach dominowały nieco odmienne objawy. Wiele z nich miało charakter grypopodobny. Wymienić wśród nich można takie dolegliwości, jak:
- wysoka gorączka, rzadziej niż w przypadku grypy występująca z dreszczami;
- silne bóle mięśniowe, a przy niektórych wariantach koronawirusa – także głowy;
- złe samopoczucie, uczucie „rozbicia”, silne osłabienie organizmu;
- silny, niezwykle uciążliwy, suchy kaszel;
- silna duszność w klatce piersiowej.
Należy jednak podkreślić, że w praktyce przebieg zakażenia koronawirusem jest bardzo zróżnicowany. U części pacjentów infekcja ma charakter bezobjawowy lub skąpoobjawowy, u innych zaś radykalnie ciężki, z poważną niewydolnością oddechową, nierzadko o śmiertelnych konsekwencjach (zwłaszcza u osób starszych, z obniżoną odpornością i obciążonych innymi chorobami).
Przy takiej złożoności zjawiska, kluczowe w wielu przypadkach jest zatem różnicowanie za pomocą specjalistycznych testów, które wykażą obecność koronawirusa w organizmie lub ją wykluczą.
Przeziębienie, w porównaniu z grypą i Covid, ma znacznie łagodniejszy przebieg. Infekcja ta wywoływana jest przez różne typy wirusów i występuje powszechnie. Dorośli i dzieci zapadają na nią nawet kilka razy w roku. Do typowych objawów należą:
- stan podgorączkowy z niewielkimi co najwyżej dreszczami;
- wodnisty katar, kichanie, niedrożność nosa;
- niewielki kaszel;
- ból gardła.
Co niezwykle ważne, przeziębienie od grypy można odróżnić także na podstawie tempa rozwoju infekcji - w pierwszym przypadku „rozkręca” się ona stopniowo przez około 2 dni. Druga istotna uwaga - w obu przypadkach zastosowanie w terapii znajdują te same leki, takie jak np. salicylamid z witaminą C i rutozydem.
Powikłania po grypie typu A
Grypy typu A nie wolno lekceważyć. Ewentualne zaniedbania mogą prowadzić do bardzo poważnych powikłań.
Do najczęstszych konsekwencji należą:
- zapalenie płuc i oskrzeli,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie zatok obocznych nosa,
- zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- ciężka niewydolność serca,
- zapalenie mięśni,
- zapalenie nerek,
- zaostrzenie astmy oraz przewlekłej choroby obturacyjnej,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- zapalenie nerwów obwodowych,
- zespół Guillain-Barrè.
W skrajnych przypadkach powikłania grypy mogą doprowadzić nawet do zgonu. Dlatego infekcję należy zwalczać od momentu wystąpienia pierwszych objawów, łagodząc ich charakter, skracając czas występowania, a także wspierając naturalną odporność organizmu.
