Czym jest grypa typu B i co ją wywołuje?
Grypa typu B to ostra choroba zakaźna wywołana przez wirus grypy typu B. Stąd też jej nazwa. Po raz pierwszy ten typ wirusa został wyizolowany w 1940 r.
W Polsce sezon zachorowań trwa zazwyczaj od października do kwietnia, jednak w pozostałych miesiącach choroba również występuje. Według danych Krajowego Ośrodka ds. Grypy w NIZP-PZH kumulacja przypada od stycznia do marca. Rocznie na grypę choruje od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów osób.
Zwykle nie różnicuje się tego, na jaki jej rodzaj pacjenci zapadli, dlatego też trudno określić, ile procent chorych boryka się z dolegliwościami wywołanymi przez wirus typu B. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią.
Jak wskazuje dr Ernest Kuchar szczepy typu B odpowiadają za ok. 20% zachorowań we wszystkich regionach świata, choć w każdym sezonie zmienność może tu wahać się od 0% do 87%.
W ICD-10 została ujęta w kategorii J10. Natomiast w ICD-11 w 1E30.
Różnice między grypą typu A i B
Wyróżnia się trzy typy wirusa grypy odpowiadające za zakażenia u ludzi. Są to: A, B i C. Znany jest również typ D, który ujawnia się jedynie u zwierząt. Ze względu na to, że epidemiczne zachorowania - jak wskazują w dokumencie z 2019 r. przedstawiciele Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce - wywołują tylko dwa pierwsze typy wirusa, warto przyjrzeć się głównym różnicom pomiędzy nimi.
Wirus grypy typu A dotyka nie tylko ludzi, ale też zwierząt, m.in. ssaków (świń, koni, wielorybów) oraz ptaków. Zachorowania u ludzi to najczęściej efekt działania takich podtypów tego wirusa jak: H1N1, H1N2, H3N2. To zazwyczaj wirus typu A odpowiada za największe epidemie i pandemie grypy. Warto tu wspomnieć o najtragiczniejszej w dziejach XX wieku epidemii tej choroby, która przeszła do historii pod nazwą hiszpanki - w jej wyniku zmarło od 50 do 100 milionów ludzi. Wywołał ją wirus A o podtypie H1N1. Co istotne, epidemia pochłonęła więcej istnień niż działania wojenne przebiegające w związku z I wojną światową kilka lat wcześniej - wówczas śmierć poniosło 14 milionów osób.
Znacznie łagodniejszy przebieg z reguły pojawia się u osób zakażonych wirusem typu B. Ten wariant może zarazić jedynie człowieka. Epidemie wywołane przez grypę typu B ujawniają się mniej więcej co 2-3 lata i nie są tak śmiercionośne.
Sporadycznie pojawiają się zakażenia spowodowane przez wirus typu C, który atakuje głównie dzieci - choroba ma wówczas łagodną formę.
Z punktu widzenia powikłań najgorsze rokowania są w przypadku wirusa typu A. Zakażenie może doprowadzić do dolegliwości zagrażających zdrowiu, a nawet życiu.
Reklama
Objawy grypy typu B
Wirus grypy typu B jest znacznie mniej agresywny niż ten typu A. Mimo to dolegliwości towarzyszące zakażeniu mogą być tu bardzo podobne, a przebieg poważny. Czasem symptomy są ze sobą tak zbieżne, że dopiero wykonanie badania różnicującego - np. RT-PCR przynosi odpowiedź, który typ wywołał zakażenie. W publicznej służbie zdrowia, gdy pacjent jest leczony w domu, zwykle takich testów się nie wykonuje.
Dolegliwości pojawiają się nagle i dotyczą nie tylko układu oddechowego, ale też całego organizmu. Jakie są objawy tego zakażenia? To zazwyczaj:
- bóle brzucha,
- rozwolnienie,
- wysoka gorączka,
- bóle głowy,
- bóle gardła,
- kaszel,
- nieżyt nosa.
Znacznie częściej niż w przebiegu zakażenia wirusem typu A, występują objawy żołądkowo-jelitowe, zwłaszcza u najmłodszych. Co ciekawe, nie u każdego chorego pojawia się gorączka - podniesienie się ciepłoty ciała to reakcja układu odpornościowego, który podejmuje walkę z patogenem. Brak takiej odpowiedzi systemu immunologicznego zwykle dotyczy osób o słabszym stanie zdrowia oraz ludzi starszych.
Reklama
Ile trwa grypa typu B i jak długo zaraża?
Okres wylęgania się infekcji typu B trwa od 1 do 7 dni i zależy od ogólnej odporności organizmu. Wówczas pacjent nie ma jeszcze objawów, ale może już zarażać innych, co przekłada się na ryzyko zakażeń.
Jak długo można zarażać? Okazuje się, że dzieci mogą przenosić chorobę nawet na 6 dni przed pojawieniem się symptomów i po 10 dniach od wystąpienia dolegliwości. Dorosły zakaża do 5-7 dni od pierwszych objawów.
Wyjątkowym przypadkiem są osoby zmagające się z ciężkimi niedoborami odporności, mogą one zarażać jeszcze przez wiele tygodni, a nawet miesięcy od wystąpienia grypy.
Sama infekcja trwa około 3-5 dni, a w cięższych przypadkach do 3 tygodni.
Reklama
Grypa typu B u dzieci i kobiet w ciąży
Dzieci to - z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy - wyjątkowa grupa pacjentów. Zupełnie inaczej niż dorośli przechodzą infekcję. Choć najczęściej choroba nie wywołuje u nich powikłań, to jednak u niektórych może mieć taki przebieg.
Najbardziej narażone na to są dzieci:
- w wieku 6 miesięcy do 5. roku życia,
- z upośledzeniem odporności, także te zakażone wirusem HIV,
- z chorobami współistniejącymi, m.in. cukrzycą, astmą oskrzelową, schorzeniami nerek, wątroby, zaburzeniami neurologicznymi, z skrajną otyłością.
Największą śmiertelność z powodu grypy odnotowuje się w grupie dzieci do 2 roku życia, a także tych przewlekle chorych. Zazwyczaj jednak przebiega ona w sposób niepowikłany i ma tendencję do samoograniczania. Zwykle wiąże się z gorączką utrzymującą się 3-4 dni, a czasem nawet 6-8 dni.
Co więcej, im młodsze dziecko, np. noworodek, tym objawy mogą być mniej charakterystyczne dla grypy.
Ciąża stanowi czynnik ryzyka powikłanego przebiegu grypy, dlatego WHO zaleca szczepienia kobiet ciężarnych niezależnie od etapu ciąży. Jednocześnie do wystąpienia niepożądanych skutków u płodu dochodzi rzadko, z uwagi na to, że wirus zwykle nie przekracza bariery łożyska.
Jednocześnie, kontakt płodu z wirusem może przekładać się m.in. na późniejsze wystąpienie schizofrenii u dziecka. W przypadku, gdy matka źle znosi grypę, wzrasta ryzyko przedwczesnego porodu.
Pojawienie się gorączki u kobiety w trakcie porodu przekłada się m.in. na takie powikłania u dziecka jak:
- drgawki w okresie niemowlęcym,
- encefalopatia (przewlekłe lub trwałe uszkodzenie mózgu),
- porażenie mózgowe.
Reklama
Test na grypę typu B
W praktycznie każdej aptece można zakupić test umożliwiający wykrycie obecności antygenu białka nukleokapsydu wirusa typu A i B. Nie ma więc mowy o różnicowaniu zakażeń, ale to wstęp do tego, by określić, czy można borykać się z infekcją.
Co jest minusem takiego domowego badania? Test wykrywa też wirusa RSV i/lub wirusa SARS-CoV-2. W warunkach domowych trudno będzie więc ustalić, na co tak naprawdę pacjent choruje - czy jest to grypa typu A, typu B, a może Covid-19.
Znacznie bardziej precyzyjnych wyników dostarczają badania laboratoryjne. Z próbki krwi specjaliści wyizolują specyficzne dla antygenów wirusa typu B przeciwciała w klasie IgG. Takie badanie ma znaczenie przede wszystkim w potwierdzeniu niedawno przebytego zakażenia. Zazwyczaj taki test wykonuje się po 48-72 godzinach od wystąpienia objawów.
Inną, mniej inwazyjną i bolesną metodą, jest pobranie wymazu z nosa. Na tej podstawie można określić obecność wirusa w organizmie.
Reklama
Leczenie grypy typu B
Podstawą terapii jest przyjmowanie leków przeciwwirusowych, a także tych łagodzących objawy przy jednoczesnej dbałości o odpoczynek i izolację chorego, co pozwoli uniknąć przeniesienia wirusa na innych ludzi.
Wśród preparatów przeciwwirusowych, które ograniczają namnażanie się wirusa oraz zatrzymują jego patogenność wymienić można inhibitory neuraminidazy. Ich skuteczność jest tym większa, im szybciej zostaną podane. Dlatego nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.
Za zalety tego typu środków w porównaniu do innych leków, np. pochodnych stosowanego wcześniej adamantanu, uznaje się m.in.:
- wolniejszy rozwój oporności wirusa na tę substancję,
- działanie nie tylko na wirus typu B, ale też wirus A,
- brak działań niepożądanych w obrębie układu nerwowego.
Warto też pamiętać o domowych sposobach takich jak:
- dbałość o większą porcję snu i odpoczynku,
- częste wietrzenie przestrzeni, w której przebywa chory,
- nawilżanie powietrza w pokoju,
- nawadnianie ciepłymi napojami, np. z dodatkiem miodu,
- przyjmowanie naparów z ziół.
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania, a także ewentualnych powikłań, u osób zdrowych stosuje się szczepionki przeciwko grypie. Według informacji Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, tego typu preparaty zapobiegają ok. 40-75% przypadkom zachorowań.
Reklama
Powikłania po grypie typu B
Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla pacjentów z obniżoną odpornością wywołaną m.in.:
- zaawansowanym wiekiem,
- chorobami przewlekłymi, np. serca czy układu oddechowego.
U takich osób może dojść do zaostrzenia się choroby głównej. Jednocześnie, na powikłania narażeni są także pacjenci bez dodatkowych problemów zdrowotnych, którzy np. zaniedbali odpoczynek.
Wśród powikłań wymienić można m.in.:
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie mięśni,
- zapalenie mózgu,
- niewydolność wielonarządową,
- zgon.
Powikłania u dzieci zazwyczaj obejmują:
- ostre zapalenie ucha środkowego,
- podgłośniowe zapalenie krtani,
- łagodne zapalenie mięśni,
- zapalenie oskrzeli,
- pierwotne wirusowe zapalenie płuc.
Zakażenie wirusem grypy dróg oddechowych może doprowadzić do rozwoju sepsy, która stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia.
